خنثی‌سازی تحریم‌های امریکا در آب‌های خزر
فارین پالیسی، مجله مشهور امریکایی در حوزه روابط بین‌الملل طی گزارشی نوشت: ایران و روسیه با استفاده از ظرفیت دریای خزر، تحریم‌های غیرقانونی امریکا را دور می‌زنند.
به گزارش «ایران اقتصادی»، در این گزارش آمده است: در حالی که همه در حال تماشای جنگ اوکراین هستند، سفرهای دریایی مرموز در دریای خزر رو به اوج گذاشته است. این دریاچه عظیم به عنوان بزرگترین دریاچه جهان با قزاقستان، ترکمنستان، آذربایجان، روسیه و ایران همسایه است و این روزها این دریای اقیانوس‌مانند، صحنه تردد حجم عظیمی از کشتی‌های عمدتاً روسی و ایرانی شده است.
در سه ماه گذشته کشتی‌های روسی 1800 بار سیستم ردیابی خود در این دریا را خاموش کرده‌اند که این کار نسبت به سال قبل 6 برابر شده است. اخیراً در یک روز، 12 کشتی که بین روسیه و ایران در دریای خزر در حال تردد بودند، در هنگام انجام مکالمات سیستم ردیابــــــی خود را خامـــــوش کرده بودند. این کشتی‌ها به وضوح می‌خواستند تا حد امکان هویت و موقعیتشان مخفی باقی بماند و هیچ نیروی پلیس دریایی بین‌المللی در آنجا وجود ندارد. همچنین انتقال کشتی به کشتی یکی از پدیده‌های رایج در این دریا شده است.
این تنها بخشی از رمز و رازی است که این روزها کشتیرانی در دریای خـــزر را دربرگرفته است. در ماه مه، 138 کشتی با پرچم روسیه که در دریای خزر حرکت می‌کردند، 657 بار سیستم ردیابی خود را خاموش کردند. براساس داده‌های ارائه شده توسط مؤسسه لوید، در ماه ژوئن، 625 بار این سیستم توسط 160 کشـــــتی و در ماه جـــــولای حداقـــــل 630 بار توســط 157 کشتی خاموش شد. این ارقام چهار برابر بیشتر از ماه‌های مه، ژوئن و جولای سال گذشته است.
در اردیبهشت امسال، 48 شناور با پرچم ایران، 199 بار سیستم ردیابی خود را خاموش کردند. در خردادماه 48 شناور ایرانی 218 بار و در تیرماه 47 شناور 192 بار این کار را انجام دادند. این رقم دو برابر مدت مشابه سال قبل است. تعداد قابل توجهی از کشتی‌هایی که این کار را انجام داده‌اند بین بنادر روسیه و ایران در حال تردد بودند. در مقام مقایسه، کشتی‌های آذربایجانی، قزاقستانی و ترکمنی که در دریای خزر حرکت می‌کردند، بسیار کمتر سیستم ردیابی خود را خاموش کرده‌اند. اما اگر این کشتی‌ها بخواهند فعالیت‌های خود را پنهان کنند، متوقف کردن آنها دشوار خواهد بود.
اگرچه کشتی‌هایی که بین روسیه و ایران در حال تردد هستند نیازی به نگرانی در مورد بازرسی ندارند، اما به وضوح ترجیح می‌دهند به صورت مخفیانه سفر کنند. این ممکن است به این دلیل باشد که کسی از تجارت رو به رشد دو کشور آگاهی پیدا نکند.
بریجیت دیاکون، تحلیلگر مؤسسه لوید گفت: «روس‌ها می‌دانند که تحت نظر هستند. دریای خزر برای تجارت با ایران واقعاً مناسب است و روس‌ها می‌توانند کشتی‌هایی را از دریای آزوف به آنجا بیاورند. به نظر می‌رسد که آنها سعی می‌کنند فعالیت خود را، هرچه که باشد، پنهان کنند. دریای خزر شلوغ‌تر از گذشته است.»
پنهان‌کاری تنها یکی از پدیده‌های رایج در دریای خزر است. انتقال کشتی به کشتی که شامل کشتی‌های روسی یا ایرانی می‌شود نیز در این دریا متداول شده و نسبت به گذشته دو برابر شده است. جعل و وارونه‌نمایی هم در این دریا دیده شده است. کشتی‌هایی در این دریا با دستکاری در سیستم ردیابی، موقعیت نادرستی از خود به نمایش می‌گذارند. اگرچه کشتی‌هایی که از دریای خزر بین روسیه و ایران عبور می‌کنند، نگران بازرسی‌های نامناسب در بنادر روسیه یا ایران نیستند، اما به وضوح فکر می‌کنند که سفر مخفیانه به نفعشان است. روسیه قبل از حمله به اوکراین نیاز چندانی به تجارت با ایران نداشت. این کشور در سال 2020 کمی بیش از 1.4 میلیارد دلار کالا به ایران صادر کرد و نزدیک به 800 میلیون دلار کالا از ایران وارد کرد. در سه سال قبل از آن، تجارت بین دو کشور حتی کمتر بود. ناگهان در سال 2021، صادرات روسیه به ایران به بیش از 3 میلیارد دلار و واردات از ایران تقریباً نزدیک به یک میلیارد دلار شد.
جنگ اوکراین ایران را به تأمین کننده بسیار مهم روسیه تبدیل کرده است. در ماه ژوئن، روسیه اعلام کرد که انتظار دارد تا پایان سال یک توافق تجارت آزاد با ایران و سایر کشورهای اوراسیا امضا شود و ایران می‌گوید که روی «حجم‌های عظیم» سوآپ نفت و گاز با روسیه حساب می‌کند. اما بیشتر کشتی‌هایی که سفرهای مخفی انجام می‌دهند نفتکش نیستند بلکه کشتی‌های باری هستند. به عنوان مثال، در ماه ژوئیه فقط 20 کشتی که در طول سفر خود از رادار خارج شدند، تانکرهایی بودند که نفت و محصولات شیمیایی را حمل می‌کردند، در حالی که 129 کشتی باری بودند.این کشتی‌ها چه چیزی را حمل می‌کنند و چرا آنقدر مشتاق هستند که فعالیت‌هایشان در هاله‌ای از رمز و راز باقی بماند؟
سفرهای مرموز در دریای خزر تصویری از اقتصاد امروز روسیه است. تا همین چند سال پیش، روسیه یکی از اعضای مهم دراقتصاد جهانی شده بود، هرچند که تحت تحریم‌های مختلف غرب قرار داشت. در ژوئن 2021، ایالات متحده 536.6 میلیون دلار کالا به روسیه صادر کرد و 2.7 میلیارد دلار کالا از این کشور وارد کرد. امروز روسیه از تجارت با پیشرفته‌ترین اقتصادهای جهان منع شده است. در ژوئن سال‌جاری، ایالات متحده 411.7 میلیون دلار کالا از روسیه وارد و تنها 30.9 میلیون دلار کالا به این کشور صادر کرده است.
شرکت‌های روسی قطعاً موفق شده‌اند روابط خود را با کشورهایی مانند چین، هند و ترکیه تقویت کنند. در سال 2022، روسیه دو برابر سال 2021 از ترکیه کالا وارد کرد. روسیه مجبور است با کشورهایی مانند ایران تجارت بیشتری داشته باشد، البته باید مثل آنها هم رفتار کند. انتظار افزایش تردد با ردیاب‌های خاموش و انتقال کشتی به کشتی بیشتر در دریای خزر را داشته باشید.