گران شدن بنزین؛ دروغ تکراری منتقدان دولت
شایعه‌سازان سوخت
قوه قضائیه با جریان‌هایی که در یک سال اخیر مکرراً اخبار غیرواقعی درباره گران شدن بنزین منتشر و در جامعه ایجاد التهاب کرده‌اند، برخورد نمی‌کند؟
اگر فاجعه‌بارترین سیاست‌های اقتصادی یک دهه اخیر اقتصاد ایران را که در دولت روحانی اتخاذ شد مورد بررسی قراردهیم به طور قطع شیوه اصلاح قیمت بنزین در سال 98 در اوایل این لیست قرار می‌گیرد. در فضای کارشناسی هیچ‌کس موافق تعیین نرخ ثابت و عدم تغییر قیمت یک محصول در بازه بلند مدت نیست اما دولت روحانی بدون در نظرگرفتن شرایط و الزامات سیاستگذاری، عدم اقناع افکار عمومی و عدم بازتوزیع منابع حاصل شده از اصلاح قیمتی، به طورناگهانی و شبانه دست به افزایش قیمت بنزین زد و فاجعه‌ای در اقتصاد ایران به بار آورد که تاکنون از خاطر مردم نرفته است.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم بارها، مخالفان و منتقدان دولت جدید تلاش کردند شایعه گرانی بنزین را در فضای رسانه‌ای مطرح کنند و پس از همه‌گیر شدن شایعه، چرخه جعل خبر را تکمیل کرده و تأکید می‌کنند به دلیل گسترش شایعه افزایش قیمت بنزین، دولت در افزایش نرخ حامل‌های انرژی مصمم است و در مقام نصیحت‌کننده، دولت را به صداقت گویی با مردم توصیه می‌کنند در حالی که از ابتدا این چرخه باطل بوده و اساساً دولت قصدی برای افزایش قیمت بنزین نداشته است و گمانه‌زنی‌ها تنها بر اساس شایعاتی بوده که رسانه‌های اصلاح‌طلب و نزدیک به دولت روحانی منتشر کردند تا عملکرد افتضاح دولت روحانی در این زمینه در خاطرات جامعه کم‌رنگ‌تر شود.
به گزارش «ایران اقتصادی» در طول 2 سال عمر دولت سیزدهم مخالفان دولت هر روز شایعه‌ای را بر سر زبان‌ها انداختند و در این میان اما با توجه به حساسیت مردم نسبت به قیمت بنزین، افزایش نرخ این محصول در رأس شایعه‌سازی‌ها علیه دولت سیزدهم قرار گرفت تا جایی که تقریباً هر چند هفته یکبار شایعه‌ای مبنی بر افزایش قیمت بنزین در فضای مجازی و فراتر از آن برخی رسانه‌های رسمی پخش می‌شود؛ رسانه‌هایی که عموماً نزدیک به جریان اصلاحات و دولت روحانی هستند و تلاش فراوانی برای دمیدن در تنور انتظارات تورمی دارند. این رسانه‌ها بارها، شایعاتی را که هر دفعه با شدت بیشتری تکذیب شده مجدداً مطرح می‌کنند اما همچنان وسیله خوبی برای دور کردن افکار عمومی از دستاوردهای دولت سیزدهم به شمار می‌رود.
به نظر میرسد باتوجه به اینکه قیمت بنزین به عنوان یک قیمت کلیدی در اقتصاد نقش ایفا می‌کند و هربار که حتی شایعه افزایش قیمت این محصول در فضای رسانه‌ای مطرح می‌شود، موجب افزایش سطح انتظارات تورمی جامعه، اخلال در روند سوخت‌رسانی و ایجاد ازدحام در جایگاه‌های بنزین می‌شود، لازم است قوه قضائیه به این موضوع ورود کرده و با افراد، جریانات و رسانه‌هایی که اخبار جعلی و خلاف واقع منتشر می‌کنند و در سطح جامعه شایعه‌پراکنی می‌کنند برخورد جدی و به تخلفات آنان رسیدگی کند.
بی‌اعتنایی مردم نسبت به شایعه‌پراکنی‌های نزدیکان دولت روحانی
صداقت دولت سیزدهم در تصمیم‌گیری و اتخاذ سیاست‌های گوناگون اقتصادی در طول 2 سال اخیر به مردم ثابت شده است، به نحوی که پس از اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها در ابتدای سال گذشته، عموم جامعه همراهی بالایی با اجرای طرح داشتند و بخشی از این موفقیت دولت در اجرای اصلاح سیاست ارز ترجیحی، مرهون صداقت رئیس جمهور و دیگر اعضای تیم اقتصادی دولت در شیوه اجرا، بازتوزیع منابع و مشاهده نتایج اجرای طرح بود. همین اتفاق منجر به این شده که مردم در 2 سال اخیر با شایعه‌پراکنان در رابطه با افزایش قیمت بنزین همراهی نکنند و می‌دانند اگر دولت تصمیم به اجرای سیاستی داشته باشد، پیش از اجرا آنان را مطلع خواهد کرد.
نمونه‌هایی از شایعه‌پراکنی اصلاح‌طلبان برای افزایش قیمت بنزین
حمله سایبری به جایگاه‌های بنزین و ازدسترس خارج شدن چند ساعته این جایگاه‌ها در ۴ آبان ماه سال 1400، باعث شد تا برخی این اتفاق را در ساعات اول به تغییر در سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین ربط دهند. با این حال با واکنش بموقع وزرای نفت و کشور و تکذیب افزایش قیمت بنزین، هیچ واکنش اجتماعی رخ نداد. حضور رئیس‌جمهور در وزارت نفت و اختصاص سهمیه جبرانی برای کارت‌های سوخت این اطمینان را در مردم ایجاد کرد که دولت سیزدهم دیگر به دنبال تصمیمات ناگهانی و پنهان‌کاری نیست. این در حالی بود که دشمن این حمله سایبری را درست در آبان ماه و با هدف ایجاد ناآرامی‌های اجتماعی در کشور دنبال کرده بود اما با ایجاد اعتماد بین مردم از سوی دولت سیزدهم، تیر دشمن به سنگ خورد.
تنها یک ماه بعد دوباره شایعات بنزین شدت گرفت. آذرماه و همزمان با ابلاغ آیین‌نامه اجرای طرح آزمایشی اختصاص بنزین به هر کد ملی به جای کارت سوخت در کیش، دوباره بحث گرانی بنزین در فضای مجازی داغ شد. برخی این طرح را پیش‌زمینه‌ای برای قیمت‌گذاری جدید بنزین اعلام می‌کردند. در آن زمان، سخنگوی دولت تأکید کرد که دولت سیزدهم اهل تصمیمات یک‌شبه نیست و گرانی بنزین بشدت تکذیب می‌شود. شایعات حول محور نامه معاون اقتصادی رئیس جمهوری تا چند روز ادامه داشت تا آنجا که در دی ماه، علی بهادری جهرمی تأکید کرد که دولت سیزدهم اهل تصمیم‌های یک‌شبه یا اخبار تلخ صبح جمعه‌ای نیست و حتی در صورت اجرای طرح بازتوزیع یارانه بنزین، قیمت بنزین تغییری نخواهد داشت.
آغاز سال ۱۴۰۱ نیز با شایعات بنزین همراه شد. با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و طرح جدید دولت برای عادلانه‌سازی نظام توزیع یارانه‌ها دوباره موضوع گرانی بنزین مطرح شد. با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، قیمت برخی کالاها افزایش پیدا کرد. با این حال رئیس‌جمهور در همان زمان تأکید کرد که قرار نیست قیمت نان، بنزین و دارو افزایش پیدا کند. وزیر نفت نیز گفت که دولت هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد. با این حال تا مدت‌ها، بحث افزایش قیمت بنزین در راستای طرح جدید دولت برای عادلانه‌سازی نظام توزیع یارانه‌ها مطرح بود. به فاصله چند روز دوباره شایعه چند نرخی شدن بنزین در فضای مجازی دست به دست می‌چرخید اما این بار نیز تکذیب شد.
شهریورماه سال گذشته، افزایش قاچاق بنزین با توجه به اختلاف قیمت تا ۴۰ برابری با کشورهای همسایه اما باعث شد تا دولت به فکر راهکاری غیرقیمتی برای کنترل آن بیفتد. بر این اساس، دولت بدون آنکه به سهمیه‌های ۶۰ لیتر بنزین یارانه‌ای دست بزند، سهمیه بنزین آزاد در کارت‌های سوخت شخصی را کاهش داد. این کاهش در حالی اتفاق افتاد که تا پیش از این تقریباً اکثر مردم از وجود سهمیه ۳ هزار تومانی در کارت‌های سوخت شخصی خود خبر نداشتند زیرا همواره برای دریافت بنزین ۳ هزار تومانی، از کارت سوخت جایگاه‌ها استفاده می‌کردند. این روزها نیز بحث کاهش سهمیه سوخت در کارت‌ها مطرح شده که دلیلش افزایش قاچاق است. این بار رسانه‌های خارجی و معاند پا به عرصه خبرسازی نهاده‌اند و در خبرهای غیر واقع از افزایش قیمت بنزین خبر می‌دهند و عده‌ای نیز دنباله‌رو این خبرهای کذب شده‌اند.
به‌نظر میرسد رفتار مسئولان دولت روحانی و همچنین جذابیت این خبر موجب شده است تا همچنان شایعه افزایش قیمت بنزین در بورس اخبار اقتصادی باشد اما مرور زمان موجب می‌شود تا دیگر مردم به این اخبار توجهی نکنند.
این نکته نیز قابل توجه است که دولت سیزدهم بر خلاف رویه‌های گذشته تلاش کرده تقاضا و مصرف را ابتدا از طریق سیاست‌های غیر قیمتی کنترل و مدیریت کند و به یکباره تصمیم به اخذ سیاست‌های قیمتی نگرفته است.