جزئیات نیمه پنهان تصویب طرح بیمه کارگران ساختمانی توسط مجلس
لابی قدرتمند ساختمانی، عرق سرد را بر صورت کارگران نشاند
مجلس با تصویب طرح اصلاحیه ماده 5 بیمه کارگران ساختمانی، از کارفرماهایی که به کارگر ظلم می‌کنند حمایت کرد
فرزانه پیری
روزنامه نگار
بررسی گزارش کمیسیون اجتماعی در مورد رفع ایرادات شورای نگهبان به طرح اصلاح ماده (۵) قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی در دستور کار جلسه علنی روز (یکشنبه ۲۲ مرداد ماه) مجلس قرار گرفت.
بر این اساس در راستای رفع ایراد بندهای ۱ تا ۴ شورای نگهبان، عنوان طرح و ماده واحده اصلاح شد که سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت7 درصد حق بیمه سهم بیمه‌شده از مأخذ کسر حق بیمه از کارگران دارای پروانه مهارت فنی شاغل مستقیم و 22.5 درصد مجموع عوارض صدور پروانه ایجاد یا توسعه، احداث یا افزایش تراکم ساختمانی، تخریب و نوسازی بنا و تعمیرات اساسی شامل زیربنا، مازاد بر تراکم، پایه مالی، افزایش ارزش قانونی ناشی از طرح‌های توسعه‌ای شهری و تغییر کاربری به تجاری به عنوان سهم مالک، این کارگران را بیمه کند.
روزنامه «ایران اقتصادی» درباره زوایای مختلف این طرح با «اکبر شوکت»، رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی گفت‌وگو کرده است.
طرح اصلاح قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
این طرح، همان قانون قبلی است که در آن مأخذ سهم کارفرمایی در قانون قبلی را به درصدی از پروانه از ساختمان ارجاع داده بودند، بر این اساس این سهم از 15 درصد به 22.5 درصد رسیده است.
همان 15 درصد تنها منابع بیمه‌ای 250 هزار کارگر ساختمانی را پوشش می‌داد که حتی اگر این سهم را دو برابر افزایش دهیم سهم بیمه‌ای 500 هزار کارگر را پوشش نمی‌دهد در حالی که طبق این اصلاحیه 22.5 درصد ذکر شده است.
اکنون 650 هزار کارگر ساختمانی داریم که با این رقم‌ها حتی حق بیمه این تعداد کارگران پوشش داده نمی‌شود، چه برسد به اینکه کارگرانی که در صف انتظار هستند، بیمه شوند.
انتظار جامعه کارگری از اصلاح قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی چه بود؟
این طرح طی سه سال گذشته، 5 بار به صحن کمیسیون اجتماعی آمده است، در این مدت کمیسیون نظر خوبی ارائه کرده بود که حتی مرکز پژوهش‌های مجلس هم موافق این طرح بود، حتی نظر شورای نگهبان نیز تأمین شده بود. چرا نمایندگان باید به کمیسیون تخصصی و مرکز پژوهش‌های خود مجلس نیز اعتماد نکنند و نه بگویید؟ چه لابی وسیعی پشت پرده این قانون وجود دارد؟
روزی که این طرح در مجلس مورد بررسی قرار گرفت ما نمایندگان جامعه کارگری در داخل مجلس حضور داشتیم ما جلوی چشمان خودمان، تحرکات افراد را دیدیم که نمی‌خواستند اجازه بدهند اتفاقی به نفع جامعه کارگران ساختمانی بیفتد.
هماهنگی خیلی بزرگی پشت پرده این طرح بود تا کارگران به حق و حقوق خودشان نرسند. یک آقای بساز و بفروش که به علت بی‌مسئولیتی‌اش، 50درصد حوادث کار را در کارگاه‌های خودش رقم می‌زند و به کارگران ظلم می‌کند، این بار نیز حق کارگران را نادیده گرفت.
اتفاقی که متأسفانه افتاد و ما نمایندگان جامعه کارگری امیدواریم شورای نگهبان این طرح را برگرداند چرا که این طرح بار مالی دارد. ما با کارشناسان سازمان تأمین اجتماعی هم صحبت کردیم و اعداد و ارقام را کاملاً متوجه هستیم و می‌دانیم با تصویب این طرح چه اتفاق‌هایی برای کارگران می‌افتد.
در این طرح هیچ گونه پولی وجود ندارد، از قبل مشخص است که سال‌های سال، 15 درصد را سازمان تأمین اجتماعی دریافت می‌کرد، اکنون این رقم به 22.5 درصد رسیده است. حتی اگر توسط هیأت وزیران این مصوبه 30 درصد هم شود در نهایت 500 هزار کارگر ساختمانی را تحت پوشش بیمه‌ای قرار می‌دهد.
اکنون چه تعداد کارگر ساختمانی بیمه شده داریم و چند نفر در صف انتظار هستند؟
950 هزار نفر بیمه شده داشتیم که به دلیل عدم تأمین منابع مالی سازمان تأمین اجتماعی، بیمه 300 هزار نفر قطع شد و اکنون با این روشی که پیش گرفته شده است، بیمه کارگران نیز قطع می‌شود چه برسد به اینکه بیمه شده جدید داشته باشیم.
آیا نمایندگان مجلس حمایتی از کارگران ساختمانی انجام نداده‌اند؟
متأسفانه مجلس مسیر خود را گم کرده است و به مسائل مهم که اولویت مردم و مملکت باشد، نمی‌پردازد این در حالی است که اولویت مجلس باید پرداختن به معیشت و بیمه کارگران در این شرایط اقتصادی تحریمی باشد.
وضعیت سازمان تأمین اجتماعی را در تأمین منابع بیمه کارگران چطور ارزیابی می‌کنید؟
پایه‌های تأمین اجتماعی وارد بحران شده است، این عملکرد مجلس بر منابع مالی سازمان تأمین اجتماعی اثر منفی خواهد گذاشت، در حالی که مجلس باید برای افزایش درآمدزایی سازمان تأمین اجتماعی پایه‌های مالی مشخصی را تعریف کند و نسبت به موارد حمایتی که به نفع جامعه کارگران باشد، کوتاهی نکند. باید مواردی را به تصویب برساند که سفره کارگر را مقداری رنگین‌تر کند نه اینکه خالی‌تر کند. این در حالی است که اولویت‌های مجلس یازدهم متأسفانه چیز دیگری است.
امروز مجلس مباحث و طرح‌های دیگری را پیگیری می‌کند که اولویت مردم نیست، اولویت مردم بحث عدالت و معیشت است در حالی‌که مجلس طرح‌های دیگری را بحث و تصمیم‌گیری می‌کند، اما نسبت به آن طرحی که بیمه کارگران جزو الزامات کارگران بوده، بی‌تفاوت است.
کارگران ساختمانی به همراه خانواده‌هایشان 6 میلیون جمعیت کشورمان را تشکیل می‌دهند که طرح جدید مجلس برای بیمه کارگران ساختمانی، حقوق اولیه این تعداد را عملاً نادیده گرفته و کارگران ساختمانی را با ناامنی شغلی مواجه کرده است.
در حال حاضر تعداد فوتی‌های حوادث کارگری در پروژه‌های ساختمانی هزار نفر است و به همین اندازه نیز قطع نخاع و حوادث ناشی از کار اتفاق می‌افتد، خانواده این کارگران، یک بیمه ساده ندارند و با طرح جدید بیمه کارگران ساختمانی مجلس حوادث کارگری افزایش و باعث گسترش آسیب‌های اجتماعی می‌شود.
در کنار این حوادث کار نیز عده‌ای به مرگ طبیعی فوت می‌کنند، با این اوصاف سالی چند هزار خانواده کارگری از بین می‌روند که حداقل‌های زندگی که «بیمه اجتماعی» است را ندارند.
مجلس چه نقش حمایتی از کارگران و کارفرمایان دارد؟
متأسفانه بحث بیمه کارگران ساختمانی به طور کامل فراموش شده است و عده‌ای در مجلس علیه سفره مردم تصمیم‌گیری می‌کنند، این طرح نمونه‌ای از بی‌عدالتی‌ها نسبت به جامعه کارگری است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال در هفته کارگران با کارگران دیدار و نسبت به حق بیمه کارگران تأکید کردند که نباید ظلمی در حق این قشر صورت بگیرد. سؤال ساده ما جامعه کارگری از نمایندگان مجلس این است، اینکه اعلام می‌کنید مجلس انقلابی و پیرو رهبری هستند آیا شما از کارفرمایی که حق بیمه پرداخت نمی‌کند و به کارگر ظلم می‌کند حمایت می‌کنید و پشت او می‌ایستید یا از حق کارگر ساختمانی؟ فایده‌ای ندارد، چهار سال به دنبال این طرح بیمه کارگران در مجلس فریاد زدیم اما نمایندگان گوش شنوایی نداشتند.
چرا سالانه از تعداد بیمه‌شدگان ساختمانی کم می‌شود؟
متأسفانه سختگیری‌ها به کارگران، بهانه‌ای برای قطع کردن بیمه است، وقتی مجلس سال‌ها یک طرح را در بایگانی خود نگهداری می‌کند، معلوم است که سازمان تأمین اجتماعی منابع لازم را برای تداوم بیمه کارگران ساختمانی نداشته باشد. در حالی که کارگری فصلی است و باید موارد مختلف در نظر گرفته شود.
از این رو سازمان تأمین اجتماعی حق دارد و این مجلس است که باید منابع لازم را برای این سازمان تعریف کند تا سازمان تأمین اجتماعی به تعهدات خود عمل کند.
از دوره کرونا تاکنون به خاطر شرایطی که به وجود آمده است طی سه سال گذشته از 950 هزار بیمه شده ساختمانی به 650 هزار بیمه شده رسیده‌ایم. بیمه 300 هزار کارگر ساختمانی قطع شده است.
انتظار جامعه کارگری از مجلس چیست؟
بیش از 500 هزار کارگر ساختمانی در صف انتظار بیمه هستند، انتظار ما از نمایندگان رسیدگی به مشکلات جامعه کارگری و حق بیمه آنهاست که این امر در این دوره از مجلس محقق نشد و امیدواریم در مجلس بعدی شاهد حضور نمایندگانی دلسوز از جنس کارگری باشیم که دغدغه‌‌شان ایجاد امید در قشر کارگری و بیمه کارگران باشد.
در این دوره از مجلس اتفاق‌هایی می‌افتد که واقعاً علیه کارگران ساختمانی است. چند ماه گذشته رئیس‌جمهور به وزیر راه و شهرسازی و وزارت کشور دستور دادند تا مشکل بیمه کارگران را رسیدگی کنند از روزی که این دستور صادر شده است معاون راه و شهرسازی در مجلس به دنبال این بود که طرح تصویب نشود. این معاون علیه بیمه کارگران ساختمانی در مجلس می‌چرخد. متأسفانه خروجی این دستور رئیس‌جمهور، حرکت عجیب معاون وزیر راه و شهرسازی در مجلس علیه بیمه کارگران ساختمانی بود.
بــــرش
مجلس به اصل 29 قانون پایبند نبود
طبق اصل 29 قانون اساسی، برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کارافتادگی، بی‌سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه و غیره حقی است همگانی. دولت مکلّف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تأمین کند.
مجلس باید به اصل 29 قانون اساسی پایبند باشد تا مردم ببینند که با حمایت‌های مجلس پشتوانه‌ای به عنوان بیمه در آینده دارند.