اخلال بنگاه‌های املاک در بازار مسکن
اجرای طرح ساماندهی مشاوران املاک نشان می‌دهد در ازای هر 1000 بنگاه فعال، 30 بنگاه متخلف وجود دارد
اجرای طرح ساماندهی بنگاه‌های املاک، تأثیر محسوسی بر قانونی شدن روند معاملات در بازار مسکن داشته و با توجه به ارزیابی مثبت از این طرح، روند نظارت بر عملکرد بنگاه‌های مشاوران املاک تشدید می‌شود.
در نخستین نشست سراسری دبیرخانه «کارگروه تنظیم و کنترل بازار املاک و مستغلات» با حضور نمایندگان وزارت راه و شهرسازی در استان‌ها، مسئولان وزارت اقتصاد و صمت، سازمان تعزیرات، پلیس فراجا، اتاق اصناف ایران و نمایندگان مجلس برای ساماندهی بازار مسکن و ادامه نظارت و بازرسی از مشاوران املاک تصمیماتی گرفته شد.
بر اساس این گزارش مشاوران املاک پردرخواست‌ترین کسب و کار برای صدور مجوز فعالیت هستند و در حال حاضر بیش از 181 هزار بنگاه معاملات املاک در کشور فعالیت دارند که در بازرسی از 30 هزار بنگاه املاک، 3 هزار بنگاه متخلف شناسایی و پلمب شده است یعنی تقریباً از هر هزار بنگاه 30 بنگاه متخلف در حال فعالیت است. عمده تخلف بنگاه‌ها نداشتن مجوز فعالیت، گرانفروشی و انجام معاملات با اسناد غیر معتبر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بعضی مشاوران املاک مرتکب شش تخلف صنفی می‌شوند؛ از دریافت کمیسیون بالاتر از نرخ مصوب گرفته تا دریافت بالابود، ارائه ندادن کد رهگیری و همدستی برای بالا بردن نرخ مسکن در مناطق از جمله تخلفات مرسوم بعضی بنگاه‌ها است.
مسئولیت شناسایی املاک فاقد مجوز با اتحادیه مشاوران املاک است. با اطلاعی که اتحادیه مشاوران املاک به پلیس اماکن ارسال خواهد کرد بنگاه‌های املاک مکلف می‌شوند نسبت به اخذ مجوز از درگاه ملی مجوزها اقدام کنند.
کسب سود از طریق دلالی موجب شده تقاضا برای کسب مجوز فعالیت بنگاهداری املاک بیشترین تقاضا را داشته باشد و به گفته رئیس مرکز صدور مجوز‌های وزارت اقتصاد مشاوران املاک پردرخواست‌ترین کسب و کار برای صدور مجوز فعالیت در کشور هستند.
امیر سیاح، رئیس مرکز صدور مجوز‌های وزارت اقتصاد در همین زمینه افزود: در ۵ ماهه نخست امسال بیش از ۶۴۰۰ پروانه فعالیت برای مشاوران املاک صادر شده است. نکته اینجاست که در واقع مشاوران املاک دو کسب و کار مجزا شده است یکی مشاوران املاک هستند که در بنگاه کار می‌کند و یکی دیگر هم صاحب بنگاه معاملات ملکی است که معاملات را ثبت می‌کند. به همین دلیل کارگروه تنظیم و کنترل بازار املاک و مستغلات بر ضرورت دریافت کارت شناسایی برای مشاوران املاک تأکید کرده است.
در این خصوص محمود بنانژاد، دبیر اتاق اصناف گفت: دریافت کارت مشاوره، شرط فعالیت کارشناسان و کارکنان شاغل در دفاتر مشاوران املاک می‌شود و برای ساماندهی بنگاه‌های مشاوران املاک، اشخاصی که در این دفاتر فعالیت می‌کنند باید اطلاعات خود را برای احراز هویت در سامانه نوین اصناف ثبت کنند.
داوود بیگی‌نژاد، نایب رئیس اتحادیه املاک با اشاره به افزایش تعداد بنگاه‌های املاک، گفت: یکی از پیشنهادها برای ساماندهی بازار مسکن این است که دفاتر مشاور املاک به‌صورت منطقه‌ای و جمعیتی راه‌اندازی شود، بدین معنی که بر اساس جمعیت هر منطقه اقدام به ارائه مجوز به این دفاتر کرد. نایب رئیس اتحادیه املاک تهران گفت: 1200واحد غیر صنفی مشاوره املاک در تهران شناسایی و به مراجع قضایی معرفی شده اند.
رئیس مرکز توسعه و سیاست‌های راهبردی وزارت راه و شهرسازی نیز با اشاره به برگزاری نخستین نشست سراسری دبیرخانه کارگروه تنظیم و کنترل بازار املاک و مستغلات در روز پنجشنبه دوم شهریورماه ۱۴۰۲ گفت: این کارگروه پیرو دستور رئیس جمهورمحترم در هفتمین جلسه شورای عالی مسکن تشکیل شد و هدف آن ساماندهی بازار املاک و مستغلات است.
سید جواد سادات فرزینی با بیان اینکه ۳ اقدام مهم در این کارگروه‌ها پیگیری می‌شود، افزود: مهم‌ترین محور این کارگروه، ساماندهی وضعیت واحدهای صنفی مشاوران املاک و شناسایی اخلالگران بازار املاک و مستغلات است، بر همین اساس تا کنون بیش از ۳ هزار واحد صنفی متخلف در سطح کشور پلمب شده‌اند و بازرسی‌ها در استان‌ها با قدرت ادامه دارد.
مشاور وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: در نخستین نشست این کارگروه معاونان و مدیران ستادی از سازمان تعزیرات حکومتی و اتاق اصناف ایران نیز حضور یافتند و به بررسی چالش‌های نمایندگان استانی وزارت راه و شهرسازی در خصوص ساماندهی واحدهای مشاور املاک پرداختند.
وی ادامه داد: در این نشست مشکلات و چالش‌ها از سوی نمایندگان استان‌ها و نمایندگان وزارت راه و شهرسازی مطرح و مقرر شد با حمایت ستادهای مرکزی این ساختار یعنی اتاق اصناف ایران و سازمان تعزیرات حکومتی، گشت‌های مشترک ادامه یابد.
سادات فریزنی محور دوم این کارگروه را تسهیل در شناسایی خانه‌های خالی و عرضه آنها به بازار دانست و گفت: این امر یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در دوره جدید وزارت راه و شهرسازی پیگیری می‌شود و برای اولین بار پس از تصویب قانون مالیات بر خانه‌های خالی، هیأت‌های رسیدگی مربوط به این موضوع، بیش از ۵۰ جلسه برگزار کرده‌اند.
وی ادامه داد: در این نشست نیز با حضور ابوالفضل نوروزی مدیر کل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، راهکارهایی که نمایندگان استانی کارگروه می‌توانند برای تسریع در شناسایی خانه‌های خالی به‌کار گیرند، مطرح شد و مصوباتی نیز برای تسهیل شناسایی خانه‌های خالی توسط کارگروه‌ها به‌دنبال داشت.
تاکنون حدود ۶۳ هزار خانه خالی شناسایی و برای مالکان این خانه‌ها برگه مطالبات مالیاتی صادر شده است. دولت اعلام کرده که از نیمه شهریور امسال، مالیات واحدهای خالی از سکنه را با جدیت دنبال می‌کند. مشاوران املاک به‌عنوان صنفی که ارتباط مستقیم با بازار مسکن دارند در افزایش بی‌ضابطه قیمت مسکن واجاره نقش دارند.
رئیس مرکز توسعه و سیاست‌های راهبردی وزارت راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: محور سوم مورد پیگیری در کارگروه‌های استان، تسهیلات ودیعه مسکن بود که قرار شد با استان‌ها جلسات در این خصوص به طور مستمر برگزار شده و پرداخت وام ودیعه مسکن از طریق شبکه بانک‌های فعال در سطح استان‌ها به مستأجران با جدیت دنبال شود. علاوه بر طرح ساماندهی مشاوران املاک طرح ۱۷ ماده‌ای تنظیم بازار زمین مسکن و اجاره بها در مجلس تنظیم شده و بر اساس آن کارگروه تنظیم و کنترل بازار املاک و مستغلات مسئول اجرای طرح تنظیم بازار زمین مسکن و اجاره بها بزودی در سطح استان‌ها خواهد بود.
ضرب‌الاجل 2 ماهه به واحدهای مشاور املاک فاقد مجوز
بیشترین تخلفات مشاوران املاک در بازرسی‌های اخیر از این کسب و کار مربوط به تهران و شهرهای اطراف است. در شهرهای اطراف تهران بخصوص در شهرهای جدید پردیس پرند، اندیشه، هشتگرد و... بنگاه‌های املاک از زمان اجرای مسکن مهر رشد عجیبی داشته است و تخلفات این بنگاه‌ها به افزایش قیمت مسکن مهر و مسکن در این شهرها دامن زده است. به گفته مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران حدود ۱۵۰۰ واحد صنفی مشاور املاک تنها در شهرستان پردیس فعال هستند.
حسین جنتی گفت: از ۱۵۰۰ واحد صنفی مشاور املاک فقط نیمی صاحب مجوز هستند و دادستانی شهرستان پردیس فرصت دو ماهه‌ای برای گرفتن مجوزاملاک واحدهای فاقد مجوز صنفی تعیین کرده است.
وی تصریح کرد: بازدید گشت‌های وزارت راه و شهرسازی (حوزه تهران) از بنگاه‌های پردیس تا کنون طی چند مرحله انجام شده است ولی در خصوص ساماندهی مراکز تجاری شهرستان پردیس که عمده فعالیت آنها در حوزه مشاوران املاک است مقررشد نشست مشترکی به همراه پلیس اماکن، تعزیرات، اتحادیه املاک و نمایندگان وزارت راه و شهرسازی برگزار شده و در این خصوص تعیین تکلیف شود.
وی همچنین گفت: بررسی مجوز مشاوران املاکی که در معرض دید باشد می‌بایست توسط شهروندان در ورود به بنگاه‌ها مورد دقت قرار بگیرد. قریب به چهار ماه بیش از ۳ هزار گشت ساماندهی مشاوران املاک در تهران انجام شده و این بازدیدهای دوره‌ای همچنان ادامه خواهد داشت. با توجه به راه‌اندازی سامانه ثبت قراردادهای اجاره در وزارت راه و شهرسازی، صدور کد رهگیری در این سامانه برای تمام مستأجران رایگان شده است و مردم می‌توانند برای کاهش هزینه، بجای ثبت قرارداد در بنگاه‌ها، قرارداد خود را در سامانه ثبت کنند.