خودکفایی ۵ محصول استراتژیک کشاورزی در دستور کار
به دنبال اولویت قرار دادن خودکفایی در تولید محصولات اساسی امسال میزان خرید تضمینی گندم در قیاس با سال قبل ۴۴ درصد رشد پیدا کرد
نسرین کاظمی
خبرنگار
کاهش وابستگی به واردات کالاهای اساسی و کشاورزی، افزایش صادرات، سودآوری و از همه مهم‌تر ایجاد امنیت غذایی از جمله مزایای اصلی خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی هستند. بررسی وضعیت جهان در بحث تأمین غذا شرایط خاص و ویژه‌ای را پیش روی دولت‌ها گذاشته است. ضمن اینکه جنگ اخیر روسیه و اوکراین نیز نشان داد تا چه میزان امنیت غذایی جهان آسیب پذیر است، به طوری‌که با وقوع یک جنگ، رشد تا 200 درصدی قیمت جهانی گندم، خوراک دام و دیگر محصولات رخ داد و نظم عرضه غذا در جهان به هم ریخت. بنابراین برای جلوگیری از شوک‌های اقتصادی و کنترل بازار، باید بتوان بیشتر عوامل کنترلی را در داخل و تحت مدیریت قرار داد. پیرو این مسأله وزارت جهاد کشاورزی، خودکفایی در محصولات اساسی را دنبال می‌کند که از آن جمله می‌توان به اجرای الگوی کشت، تمرکز بر قطب‌های تولید، توسعه کشاورزی قراردادی و شناسایی سیستم‌های تولید کم‌نهاده و پرنهاده اشاره کرد. بر اساس ظرفیت‌های موجود امکان تأمین گندم، جو، برنج، دانه‌های روغنی و علوفه در داخل کشور وجود دارد که در این زمینه توسط وزارت جهاد کشاورزی برنامه‌ریزی‌هایی انجام گرفته است. علاوه بر این به دنبال اولویت قرار دادن خودکفایی در تولید محصولات اساسی امسال میزان خرید تضمینی گندم در قیاس با سال قبل ۴۴ درصد رشد پیدا کرد و از 10 میلیون و 340 هزار تن عبور کرد که جهش قابل‌ملاحظه‌ای را در این سال تجربه کرد. اجرای سیاست‌هایی همچون استفاده از بذر مناسب، مصرف بهینه کود و استفاده از کودهای متناسب، جهش تولید در دیمزارها، مبارزه به‌موقع با بیماری‌ها و آفت‌ها و استفاده از دستورالعمل‌های فنی و مهندسی در بخش کشاورزی از جمله دلایل برای افزایش تولید محصولات کشاورزی و نزدیک شدن به خودکفایی آنها بودند.
روز گذشته نیز همزمان با آغاز سال زراعی جدید (۱۴۰۳_۱۴۰۲) اعلام شد هفت میلیون هکتار زمین کشاورزی در سال‌جاری به زیر کشت محصولات کشاورزی با اولویت گندم خواهند رفت و بر اساس اعلام وزیر جهاد کشاورزی ۵ محصول استراتژیک از جمله گندم، برنج، جو، پنبه و شکر انتخاب شدند تا در سال زراعی جاری به خودکفایی ۱۰۰ درصدی برسند.
تعهد برای خودکفایی 90 درصدی در سایر محصولات کشاورزی
محمدعلی نیکبخت، وزیر جهاد کشاورزی در این مراسم گفت: وزارت جهاد کشاورزی برای خودکفایی صد درصد تولید 5 محصول اساسی برنامه‌ریزی کرده است و در بخشی از محصولات مانند روغن، متعهد شده‌ایم که ضریب خوداتکایی را افزایش دهیم.همچنین در سایر محصولات متعهد شدیم با استفاده از ظرفیت‌های داخلی، ضریب خودکفایی را افزایش و به ۹۰ درصد برسانیم.
وی ادامه داد: سایر نهادها باید در کنار وزارت جهاد کشاورزی باشند و باور داشته باشیم امنیت غذا از امنیت نظامی کمتر نیست.
نیکبخت با اشاره به کشاورزی دانش بنیان تصریح کرد: کشت با استفاده از فنون دانش بنیان بهره وری را با توجه به منابع پایه محدود در آب و خاک افزایش داده و محصولات کشت شده در واحد سطح روند افزایشی داشته باشد.
وزیر جهاد کشاورزی در ادامه اضافه کرد: فاصله برداشت بین استان‌ها باید کاهش پیدا کند. در حال حاضر در برخی استان‌ها عملکرد کشت گندم، برداشت ۱۱ تا ۱۲ تن بوده و در استان دیگر این عدد به ۱.۵ تا ۲ تن می‌رسد. این مسأله ممکن نیست مگر با کشاورزی دانش بنیان.
این مقام مسئول با اشاره به زمین‌های قابل کشت کشور یادآور شد: ما ۱۸ میلیون زمین قابل کشت داریم که فقط ۶ درصد آن مربوط به کلاس یک و دو بوده که ضمن حفظ کاربری باید بهره وری را در آنها افزایش دهیم.
تولید صادرات محور
نیکبخت درباره برنامه راهبردی وزارت جهاد کشاورزی به تولید برای تأمین نیاز بازار داخل و بازارهای جهانی اشاره کرد و گفت: در این باره اولویت نخست شیلات و آبزی پروری است. درصد کمی از این ظرفیت مورد استفاده قرار گرفته و باید از این قوت‌ها بهره‌برداری کرد. همچنین اولویت بعدی صنایع تبدیلی و تکمیلی است که زمینه افزایش تولید است. برای تحقق این هدف صنایع باید در اختیار تولید باشند. خوشبختانه امسال پیش‌بینی‌هایی از بارش مناسب در پاییز و زمستان شده است تا به همراه تأمین نهاده‌های کشاورزی و عمل به توصیه‌های فنی کشاورزان، میزان تولید افزایش بیشتری داشته باشد.
بر اساس سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی در حوزه تولید گندم، به هیچ عنوان برگشت به عقب وجود نخواهد داشت بلکه حرکت رو به جلو خواهد بود. یکی از راهکارهایی که می‌تواند مقدمات رسیدن به خودکفایی را فراهم کند، اجرای جهش تولید در دیمزارها است که به این واسطه در سال زراعی 1402-1401 زمین‌هایی که تنها 800 تا 850 کیلوگرم در هکتار گندم تولید می‌کردند، به تولید 1.3 تن در هکتار رسیدند.
برای بهبود میزان تولید محصولات کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی فرمان امام در کنار یکدیگر طرح جهش تولید را ادامه داده‌اند و در سال زراعی جدید رکورد جدیدی از تولید محصولات کشاورزی را به ثبت می‌رسانند.