«ایران اقتصادی» سرنوشت برنامه ششم توسعه را زیر سایه بی‌تدبیری دولت روحانی بررسی می‌کند
کدام دولت برنامه‌گریز بود؟
روحانی از ارائه لایحه برنامه ششم توسعه به مجلس خودداری کرد و پس از تصویب قانون برنامه در مجلس آن را ابلاغ نکرد
انتقاد لاریجانی از روحانی اقدام حسن روحانی در عدم ارائه لایحه برنامه و عدم ابلاغ قانون برنامه ششم، مورد انتقاد علی لاریجانی، حامی سیاسی وی، نیز قرار گرفت.
با توجه به تحویل برنامه هفتم به مجلس خوب است نگاهی به سرنوشت برنامه ششم توسعه بیندازیم که به دلیل عملکرد ضعیف دولت تدبیر و امید تحقق پایینی را به ثبت رساند. در واقع برنامه‌گریزی حسن روحانی و عدم پایبندی دولت وی به نظام برنامه‌ریزی در کشور موجب شد که عملاً نیمه دوم دهه 90، کشور در سردرگمی کامل به سر ببرد.عدم تمکین روحانی به نظام برنامه‌ریزی در کشور به حدی بود که حتی از ارائه لایحه برنامه ششم توسعه خودداری کرد و پس از تصویب قانون برنامه ششم توسعه در مجلس دهم به قانون تمکین نکرد و آن را به سازمان برنامه و بودجه و دستگاه‌های اجرایی ابلاغ نکرد.
به گزارش «ایران اقتصادی» لازمه توسعه اقتصادی توجه ویژه به جایگاه نظام برنامه‌ریزی است. اینکه کشوری از یک وضعیت نامطلوب مراحل توسعه را طی کند نیازمند توجه به نظام برنامه‌ریزی است تا همه عناصر و ارکان سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور در یک مجموعه از تحولات به هم پیوسته تغییر کند تا بتوانند اقتصاد و جامعه را به وضعیت مطلوب برسانند. بنابراین توجه به نظام برنامه‌ریزی از اهمیت بالایی برخوردار است. بررسی وضعیت عملکرد دولت‌های مختلف پس از انقلاب در ارائه برنامه‌های توسعه و اجرای آن حکایت از یک مسیر پرفراز ونشیب دارد اما در یکی از این مقاطع با پدیده‌ای نادر در نظام برنامه‌ریزی کشور روبه‌رو بوده‌ایم. کارنامه عملکرد روحانی در طول برنامه ششم توسعه در دولت دوازدهم نتیجه‌ای جز ذبح کردن منافع ملی و دور کردن کشور از مسیر توسعه نداشته است. در آن دوره با رئیس‌جمهور برنامه‌گریز و گزارش‌گریز مواجه بودیم و این موضوع به جایگاه قانونگذاری و نظام برنامه‌ریزی در کشور لطمه وارد کرد. روحانی با این ادعا که مردم به من رأی داده‌اند و همان وعده‌های انتخاباتی برنامه دولت من است از ارائه برنامه ششم توسعه به مجلس خودداری کرد و پس از تصویب قانون برنامه ششم در مجلس آن را به عنوان رئیس جمهور ابلاغ نکرد. این اقدام روحانی موجب اعتراض علی لاریجانی رئیس مجلس دهم نیز شد.
بررسی‌ها هم نشان می‌دهد به رغم انتشار قانون برنامه ششم توسعه در تاریخ ۲۱ فروردین 1396 در روزنامه رسمی و ابلاغیه علی لاریجانی به رئیس جمهور سابق، حسن روحانی قانون برنامه ششم را بموقع ابلاغ نکرد و کشور طی دو ماه اول سال1396 بدون برنامه اداره می‌شد.
روایت لاریجانی از مقاومت دولت برای ارائه برنامه ششم
رئیس مجلس دهم شورای اسلامی 28 آذر 95 در جلسه علنی، ماجرای تدوین برنامه ششم از جلسه در مجمع تشخیص مصلحت نظام تا تأکید رهبر انقلاب در مورد ارائه لایحه از سوی دولت را تشریح کرد. علی لاریجانی در این جلسه در پاسخ به تذکر کواکبیان گفته بود: در مورد اینکه لایحه برنامه را به کمیسیون ارجاع دهیم چنین چیزی در آیین‌نامه داخلی مجلس نیامده و این موضوع در بودجه سالانه کشور ذکر شده است.
رئیس مجلس با بیان اینکه 61 درصد نمایندگان به کلیات لایحه برنامه ششم رأی مثبت داده‌اند، اظهار کرد: این موضوع نشان از هوشمندی نمایندگان است که راه را برای آینده کشور مشخص کرده‌اند.
وی با ابراز اینکه اگر مواردی در لایحه برنامه ششم با سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری متناقض باشد، به کمیسیون ارجاع می‌شود، گفت: شاید دولت موادی از این لایحه را قبول نداشته باشد که آن مواد برای اصلاح به کمیسیون تلفیق بازگشت داده خواهد شد.
لاریجانی با اشاره به جلسه‌ای که درباره برنامه ششم در مجمع تشخیص مصلحت نظام تشکیل شده بود، گفت:« در مجمع تشخیص مصلحت نظام تذکراتی داده شد و این مسأله مطرح شد که آیا تدوین برنامه جزو شئون دولت است یا خیر؟» که نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالف این موضوع بود و کار به مقام معظم رهبری کشید و ایشان کلیات سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه را ابلاغ کردند و قرار شد دولت لایحه مدونی تنظیم کند که این کار را نکرد.
لاریجانی توضیح می‌دهد: «سیاست‌های کلی برای برنامه ششم ابلاغ شده بود اما دولت لایحه جدیدی را برای برنامه ششم تقدیم مجلس نکرد، چه‌کاری انجام می‌دادیم، تذکراتی هم به دولت داده شد که باید لایحه برنامه ششم را تقدیم مجلس کند، بنده خودم با آقای روحانی رئیس جمهور و آقای عارف در این زمینه صحبت کردم البته ترمیمی انجام دادند و جداولی را اصلاح کردند، بنده این موضوع را رد نمی‌کنم ولی باز هم آن لایحه هیبت برنامه ششم را نداشت. در نتیجه کار به مقام معظم رهبری کشید و نظر ایشان هم این بود که دولت باید لایحه بدهد اما ندادند، چه‌کار باید می‌کردیم؟»
وی تأکید کرد: آیا ما باید کشور را بدون برنامه می‌گذاشتیم یا لایحه را تدوین می‌کردیم؟ اولویت این بود دولت لایحه بدهد اما نکردند، چه کنیم؟ باید تلاش کنیم افکارمان به یکدیگر نزدیک‌تر شود، مجلس شورای اسلامی خیرخواهانه و عاقلانه در این مسیر حرکت کرد تا کشور بدون برنامه باقی نماند، بنده هم معتقدم هماهنگی با دولت حتماً خوب است، جایی که مشکل وجود دارد، دولت نظرش را به ما بگوید آن را مدنظر قرار می‌دهیم.
لاریجانی ادامه داد: در مجلس نهم می‌خواستند با عجله برنامه ششم را بررسی کنند که آقای کواکبیان، خود شما و دیگر نمایندگان نامه‌ای نوشتید و آن را امضا کردید تا از بررسی شدن باعجله برنامه ششم جلوگیری کنید. پس از آنکه در مجلس دهم دولت لایحه برنامه ششم را ارائه کرد، خود شما گفتید که این لایحه برنامه نیست و اگر به هر اقتصاددانی نشان داده شود، آن را به‌عنوان برنامه ششم قبول نمی‌کند.
وی افزود: در همین راستا تذکراتی به دولت داده شد که لایحه را ترمیم کند اما دولت فقط اصلاحات اندکی را انجام داد. لاریجانی با بیان اینکه در این حالت مجلس دو راه پیش روی خود داشت، اظهار کرد: یا باید دولت برنامه را کامل می‌کرد که این کار را انجام نداد، یا اینکه کمیسیون تلفیق مجلس برنامه ششم را تدوین می‌کرد که این اقدام را انجام داد.
بی‌تدبیری در نظام تدبیر به سبک حسن روحانی
یکی از مصادیق بی‌تدبیری در دولت روحانی را می‌توان به عدم ارائه برنامه توسعه ششم و عدم اجرای قانون برنامه توسعه دانست. یافته‌های دیوان محاسبات نشان می‌دهد به‌رغم اینکه در قانون برنامه ششم توسعه دستیابی به متوسط رشد سالانه ۸ درصد هدف‌گذاری شده بود، اما متوسط رشد در سال‌های اجرای برنامه، تنها ۰.۷۶ درصد بوده است. بر اساس گزارش دیوان محاسبات، هدف‌گذاری قانونگذار در برنامه ششم توسعه در ۳۰ درصد به طور کامل محقق شده، در ۲۲ درصد احکام محقق نشده و در ۴۸ درصد احکام بخشی از آنها محقق شده و بسیاری از احکام مانند افزایش توان تولید برق تا ۲۵ هزار مگاوات، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده، توسعه دولت الکترونیک، تقویت دیپلماسی اقتصادی با تمرکز بر ورود به بازارهای جهانی و هوشمندسازی مدارس در قانون برنامه ششم مغفول مانده است. به طور کلی، روحانی در اظهارات خود مخالف ارائه برنامه ششم توسعه بود. او مدعی بود برنامه توسعه نمی‌تواند به بهبود وضعیت کشور کمک کند به عبارت دیگر دولت تدبیر وامید از ابتدا اعتقادی به نوشتن برنامه ششم توسعه نداشت و در نهایت نیز به نظام برنامه‌ریزی کشور آسیب جدی وارد کرد. روحانی در جلساتی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام هم برای تدوین سیاست‌های کلی برنامه ششم تشکیل می‌شد، شرکت نمی‌کرد. نتایج این عقیده را نیز در نماگرها و شاخص‌های اقصادی دهه 90 می‌توان مشاهده کرد که به دهه از دست رفته اقتصاد ایران معروف شد. حسن روحانی با کمک نوبخت، همتی و دژپسند که در تیم اقتصادی، وی را همراهی می‌کردند با تکیه بر همین نظریات تورم‌های افسارگسیخته، جهش‌های نرخ ارز و رشد فزاینده نقدینگی را به اقتصاد ایران تحمیل کردند و سفره مردم در طول 8 سال عمر دولت‌های یازدهم و دوازدهم کوچک و کوچک‌تر شد.