رکورد‌زنی دولت سیزدهم در افزایش ذخایر نفت و گاز قابل استحصال
اکتشاف دست‌کم ۳ میلیارد بشکه نفت و ۳۰ تریلیون فوت مکعب گاز از جمله رئوس مهم برنامه هفتم توسعه به شمار می‌رود
افزایش ۲.۶ میلیارد بشکه‌ای نفت و گاز قابل استحصال کشور با کشف ۴ میدان جدید نفت و گاز در دولت سیزدهم.
اکتشاف دست‌کم ۳ میلیارد بشکه نفت و ۳۰ تریلیون فوت مکعب گاز از جمله رئوس مهم برنامه هفتم توسعه به شمار می‌رود.
در واقع تعهد این حجم از اکتشاف به صورت حداقلی و با کمینه میانگین بودجه چهار سال گذشته (معادل یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار) تهیه شده که در صورت افزایش مبالغ بودجه، حجم اکتشاف‌ها نیز رشد خواهد کرد.
گویا این میزان اکتشاف بر مبنای حداقل بودجه تخصیص یافته تا پایان سال ۱۴۰۵ در نظر گرفته شده است.
برآورد شده حجم منابع هیدروکربوری ایران ۱۶ میلیارد مترمکعب (معادل نفت و گاز) بوده که با توجه به هزینه‌های پایین تولید نفت و گاز، یکی از بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نفت و گاز به شمار می‌رود.
جواد اوجی، وزیر نفت از کشف چهار میدان جدید نفت و گاز در کشور خبر داد و اعلام کرد: این میدان‌ها شامل میدان گازی «چشمه‌شور» در شمال‌شرق کشور، میدان نفتی «هیرکان» در استان گلستان و میدان‌های نفتی «تنگو» و «گناوه» در استان بوشهر است.
وی با بیان اینکه تحقق ضریب جایگزینی با توجه به اکتشاف‌های جدید، ۸۷ درصد در بخش هیدروکربور مایع بوده است، تأکید کرد: این موضوع به آن معناست که اگر ۱۰۰ بشکه نفت خام و میعانات گازی در کشور تولید شده و به مصرف داخلی یا صادرات رسیده باشد، ۸۷ بشکه آن با اکتشاف‌های جدید جایگزین شده است.
گفته می‌شود عملیات لرزه‌نگاری سه‌بعدی در دولت سیزدهم در مقایسه با چهار سال دولت دوازدهم ۳۰۰ درصد افزایش یافته است.
وزیر نفت گفت: ایران در مقایسه با کشورهای منطقه مانند عربستان، عراق، کویت، امارات و قطر جایگاه نخست اکتشاف را به خود اختصاص داده و ضریب موفقیت اکتشاف در این دولت ۱۰۰ درصد بوده و هر چاهی که به منظور اکتشاف حفر شده موفق بوده و به هیدروکربور رسیده است.
گفته می‌شود در هشت سال دولت قبل، در مجموع ۱۹ میدان مشتمل بر ۴۸ افق مخزنی جدید همچون نام‌آوران، یلدا، پازن و ارم کشف شده است که حجم نفت خام قابل استحصال این کشفیات ۳ میلیارد و ۳۰۳ میلیون بشکه و حجم گاز خشک قابل استحصال ۷۲ هزار و ۸۷۴ میلیارد فوت‌مکعب تخمین زده می‌شود.
اداره اطلاعات انرژی امریکا، زمستان پارسال کل ذخایر نفت ایران در پایان سال ۲۰۲۱ را ۲۰۹ میلیارد بشکه برآورد کرد که با توجه به ذخایر ۳.۴ میلیارد بشکه‌ای ونزوئلا و ۲۶۲ میلیارد بشکه‌ای عربستان، ایران سومین دارنده بزرگ ذخایر نفت جهان در سال ۲۰۲۱ بوده است.
در میان دارندگان ذخایر گازی جهان، روسیه با ذخایر ۱۶۸۸ تریلیون فوت‌مکعبی در رتبه نخست قرار داشته و ایران با ذخایر ۱۲۰۳ تریلیون فوت‌مکعبی رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
با توجه به این اعداد، ایران در مجموع نفت و گاز، رتبه نخست را در جهان دارد.
با این حال برای حفظ این جایگاه و با توجه به تولید ۳.۳ میلیون بشکه نفت در روز و برداشت سالانه حدود ۱.۲ میلیارد بشکه نفت و میانگین تولید ۸۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز و برداشت بیش از ۳۰۰ میلیارد مترمکعب گاز در سال، چاره‌ای جز کشف میدان‌های جدید نفت و گاز در کشور نیست.
نکته مهمی که نباید در میان خبر کشف ۴ میدان جدید نفت و گاز فراموش شود، موفقیت ۱۰۰ درصدی ایران در فعالیت‌های حفاری چاه‌های اکتشافی نفت و گاز است تا آنجا که در دولت سیزدهم هر چاهی که بعد از مطالعات مختلف با هدف کشف نفت و گاز حفر شده، به هیدروکربور رسیده است.
واقعیت این است که مطالعات زمین‌شناسی و لرزه‌نگاری چنان با دقت انجام شده که ضریب موفقیت اکتشاف در این دولت ۱۰۰ درصد بوده است.
آمارها نشان می‌دهد تحقق ضریب جایگزینی با توجه به اکتشاف‌های جدید در دولت سیزدهم، ۸۷ درصد در بخش هیدروکربور مایع بوده است.
این موضوع به آن معناست که اگر ۱۰۰ بشکه نفت خام و میعانات گازی در کشور تولید شده و به مصرف داخلی یا صادرات رسیده باشد، ۸۷ بشکه آن با اکتشاف‌های جدید جایگزین شده است.
با توجه به این موضوع، ایران همچنان می‌تواند امیدوار باشد حتی با همین ضریب بازیافت، تا ۱۰۰ سال آینده تولید‌کننده نفت و گاز باشد.
گفتنی است از افزایش بلوک‌های اکتشافی به‌عنوان یکی از اقدامات مهم وزارت نفت در دولت سیزدهم یاد می‌شود.
محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: پیش از این حدود ۱۰ بلوک اکتشافی رونمایی (معرفی) شده بود که با اضافه شدن ۱۶ بلوک تازه، شمار بلوک‌های اکتشافی رونمایی شده به ۲۶ عدد می‌رسد.
وی اذعان داشت: با هدف حداکثرسازی ذخایر نفت و گاز در کشور و بالا بردن نرخ جایگزینی نفت و گاز تولیدی، از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم حدود ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون بشکه معادل نفت به ذخایر هیدروکربور کشور اضافه شده است.
خجسته‌مهر با اشاره به برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های اکتشافی تازه افزود: برای تداوم و گسترش فعالیت‌های عظیم اکتشافی که به‌عنوان بنیان راهبردی صنعت نفت و گاز به شمار می‌آیند، برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است که با سرمایه‌گذاری حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلاری، حدود ۱۶ بلوک اکتشافی جدید در معرض توسعه برای بخش خصوصی و پیمانکاران و شرکت‌های اکتشاف و تولید قرار می‌گیرد.
وی به فعالیت‌های اکتشافی پیشین اشاره کرد و گفت: پیش از این حدود ۱۰ بلوک اکتشافی معرفی شده بود که اکنون با اضافه شدن این ۱۶ بلوک تازه، به ۲۶ بلوک اکتشافی می‌رسیم که در مجموع حدود ۲ میلیارد دلار ارزش سرمایه‌گذاری این ۲۶ بلوک است.
ناگفته پیداست که موفقیت‌های دولت سیزدهم در زمینه اکتشاف نفت و گاز به این موارد محدود نمی‌شود.
عملیات لرزه‌نگاری سه‌بعدی در دولت سیزدهم در مقایسه با چهار سال دولت دوازدهم ۳۰۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد که پشتوانه‌ای برای حفاری‌های موفق اکتشافی در آینده خواهد بود.
با توجه به افزایش لرزه‌نگاری‌ها، همچنین تعداد دکل‌های حفاری اکتشافی در این دولت، نشان از رشد ۱۰۰ درصدی دارد.
اکتشاف مخازن غیرمتعارف نفت و گاز در نقاط مختلف کشور نیز جزو مواردی است که در دستور کار قرار دارد تا ایران از این ذخایر برای افزایش قدرت چانه‌زنی خود در بازارهای انرژی استفاده کند.
در دولت سیزدهم پس از چند دهه وقفه، دوباره حفاری‌های اکتشافی در دشت مغان در شمالغرب کشور و در دشت گرگان در شمال‌شرق ایران آغاز شد که کشف میدان هیرکان در استان گلستان اولین دستاورد این اکتشافات بوده است.
بررسی عملکرد دو سال دولت سیزدهم در زمینه اکتشاف و افزایش ۲.۶ میلیارد بشکه‌ای نفت و گاز قابل استحصال کشور در مقایسه با هشت سال دولت قبل، خود گویای رشد چشمگیر اکتشاف و استحصال و دستیابی جدی به هیدروکربور است.