استاندارد ایران در حال پوست‌اندازی
مهدی اسلام‌پناه
رئیس سازمان ملی استاندارد ایران
نظام استاندارد باید با نگاهی بی‌طرفانه و تخصصی، نیازهای امروز جامعه را رصد و تحلیل کرده تا بتواند به عنوان یک نظام کارآمد و مؤثر برای مردم و در جهت حفظ حقوق آحاد جامعه عمل کند. سازمان ملی استاندارد ایران مصمم است در راستای حفظ منافع ملی، توسعه اقتصادی و رفاه مردم و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، وظایف قانونی خود را به نحو شایسته انجام دهد. عملکرد این سازمان طیف وسیعی از مخاطبان و ذینفعان را دربرمیگیرد. دامنه جغرافیایی این سازمان به مرزهای کشور محدود نشده و با توجه به جایگاه آن در تدوین استانداردها و مقررات فنی و ارزیابی انطباق کالاها و خدمات و همچنین عضویت در مجامع و نهادهای بین‌المللی، به عنوان یک سازمان تخصصی ملی و بین‌المللی در مقیاس اقتصاد جهانی فعالیت دارد.
بر این باور هستیم که سازمان ملی استاندارد ایران، وکیل مردم و صدای مصرف‌کننده برای احقاق حقوق عامه در تأمین کیفیت، ایمنی و سلامت است و با رشد و توسعه متوازن در عرصه‌های مختلف تخصصی، با دانش، تجربه، تفکر خلاقانه و نوآورانه با قریب به یک قرن سابقه ارزشمند، در کنار نقش‌آفرینی جوانان متخصص گام دوم انقلاب اسلامی، زمینه‌ساز جهش‌های بلند و تحولات عظیم در نظام استاندارد کشور خواهد شد. در مدت زمان کوتاهی که از دوران مدیریتی جدید و تحول سازمان ملی استاندارد ایران گذشته است، این سازمان با تعهد و اعتقاد به پاکدستی، بیطرفی، سلامت کاری، عدم منفعت‌طلبی و مقابله با فساد در همه امور تخصصی و نظارتی نظام استاندارد ایران اقدام کرده و دستاوردهای قابل توجهی داشته است. از جمله اقدامات انجام شده در حوزه ارزیابی انطباق می‌توان به رفع تعلیق اجرای 9 استاندارد اجباری تعلیق شده در دولت قبل از سری استانداردهای اجباری 85 گانه خودرو، از رده خارج کردن خودروهای با کیفیت پایین‌تر از حداقل استانداردهای اجباری، اعلام اجرای اجباری استاندارد برای گندم و برنج تولید داخل و اجباری شدن اجرای استاندارد خدمات پس از فروش خودروهای سواری اشاره کرد. همچنین این سازمان از جهت مقابله با کم‌فروشی و صحه‌سنجی در زمان هدفمندسازی یارانه ها در دولت مردمی سیزدهم اقدام به بررسی اوزان مواد پیش بسته‌بندی شده و عیارسنجی فلزات گرانبها کرد. علاوه بر این سازمان ملی استاندارد ایران به عنوان تنها مرجع رسمی اعطای نشان حلال اقدام به ارزیابی انطباق و صدور 100 گواهی نشان حلال کرده است که این موضوع در سنوات گذشته کاملاً متوقف بوده و در دوره مدیریتی جدید راه‌اندازی و ساماندهی شده است. از دیگر اقدامات سازنده این سازمان در دوران تحولی فعال کردن استانداردسازی خدمات از جمله خدمات گردشگری، خدمات آموزشی، خدمات بهزیستی و توانبخشی، خدمات ورزشی و خدمات پستی و غیره است.
سازمان ملی استاندارد ایران اقدام به طرح مفهوم نوین «دیپلماسی استاندارد و کیفیت» با هدف توسعه دیپلماسی و رایزنی با کشورهای هدف تجاری و حل مسائل مربوط به صادرات و واردات در حوزه استاندارد و کیفیت کرده است. در این راستا سازمان ملی استاندارد ایران اقدام به تهیه، تدوین و عقد تفاهمنامه‌های کاربردی و برنامه‌های اجرایی، به‌روزرسانی تفاهمات قبلی، تسهیل صادرات از طریق صدور کدهای عمومی استانداردسازی برای فرآورده‌ها و مشتقات نفتی و همچنین تسریع و تسهیل امور در فرایند ارزیابی انطباق کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم عزیز ایران اسلامی با اتخاذ تدابیری همچون نمونه‌برداری روی عرشه، حمل یکسره و تعیین ضرب‌الاجل پاسخ‌دهی برای آزمایشگاه‌های همکار کرده است. علاوه بر این در راستای نقش‌آفرینی سازمان ملی استاندارد ایران به‌عنوان مرجع و راهبر استاندارد و کیفیت در منطقه و جهان اسلام اقدام به تهیه و تدوین سند یکپارچه غذا (شامل اصالت، کیفیت، حلیت و ایمنی غذا) کرده است. سازمان ملی استاندارد ایران موضوع طراحی «مدل جایزه کیفیت جهان اسلام» که در آن علاوه بر دانش تخصصی روز از مبانی فکری اسلام و ارزش‌های بنیادین انقلاب اسلامی، اسناد بالادستی با رویکرد بومی و لحاظ کردن ویژگی‌های فرهنگی، صنعتی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و... کشور و همچنین ظرفیت‌های جهان اسلام بهره‌گیری شده باشد، در دستور کار قرار داده است تا علاوه بر بازتعریف مبانی نظام‌نامه جایزه ملی کیفیت ایران، در قالب همکاری سازمان ملی استاندارد ایران با مؤسسه استاندارد و اندازه‌شناسی کشورهای اسلامی (SMIIC)، موضوع تبیین و ترویج مدل و شناساندن آن به سایر کشورهای اسلامی در دستور کار قرار گیرد.
موضوع «طراحی سازکار محاسبه نرخ رشد کیفیت» با همکاری دانشگاه‌های برتر کشور با استفاده از شاخص‌های علمی، روزآمد و بومی و با قابلیت هوشمند (برخط) ورود داده‌ها از سراسر کشور و گزارش‌گیری تخصصی و دامنه گسترده‌ای از کالا و خدمات اولویت‌دار تعریف شده است.
موضوع تدوین «بسته استاندارد محصولات دانش‌بنیان» به صورت مجموعه متنوعی از امور در بخش‌های تدوین و ترویج استاندارد، ارزیابی انطباق محصولات و خدمات دانش‌بنیان، اندازه‌شناسی، اوزان و مقیاس‌ها، آزمون‌های کیفی، فعالیت‌های بازرسی و... مرتبط با مقوله مهم استانداردسازی محصولات دانش‌بنیان در دستور کار سازمان ملی استاندارد ایران قرار گرفت. شأن بالای سازمان ملی استاندارد ایران شایسته آن است که این سازمان به بازیگردان اصلی، آیندهنگر و بیش‌فعال در عرصه استاندارد و کیفیت در منطقه و جهان مبدل شود؛ لذا تدوین «سند تحولی مشارکت هوشمندانه و هدفمند در تدوین استانداردهای بین‌المللی» و نیز تهیه «روش اجرایی شناسایی اولویت‌های استانداردسازی بین‌المللی آینده‌نگرانه» از طریق شناسایی محصولات و فرایندهای تحول‌آفرین با رویکرد آینده‌نگری و پیش‌دستی در پیشنهاد و مشارکت فعالانه در تدوین استانداردها در دستور کار این سازمان قرار دارد. در همین راستا سازمان ملی استاندارد ایران اقدام به ایجاد پردیس نوآوری و مرکز رشد ایده‌های نوآورانه در پژوهشگاه استاندارد کرده است.
با عنایت به رسالت قانونی این سازمان در مسئولیت نظارت استصوابی و حسن نظارت در نظام استاندارد کشور، سازمان ملی استاندارد ایران درصدد ارتقای مرجعیت علمی، فنی و نوآوری در عرصه کیفیت‌پژوهی و استانداردسازی منطقه‌ای و بین‌المللی در جهت بهبود کیفیت زندگی، تأمین منافع ملی و ارتقای توان رقابتی است. همچنین راهبری نظام مدیریت کیفیت و تعالی در سطح منطقه و جهان اسلام به منظور تبیین و نهادینهسازی الگویی علمی، راهبردی، پیشران، مبتنی برمبانی فکری اسلامی و تجربیات موفق بومی از دیگر چشم‌اندازهای این سازمان است. ان شاءالله تلاش فرزندان ایران عزیز اسلامی و متخصصان و دانشمندان گام دوم انقلاب در سنگر مهم و بی‌بدیل استاندارد در دولت مردمی و در دوران تحولی بتواند طعم زندگی باکیفیت را به آحاد مردم عزیز بچشاند و نقش نظام استاندارد را به عنوان عامل موفقیت و پیشران تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان در زیست بوم فناوری و نوآوری کشور تقویت کرده و امکان ارتقای چشمگیر قابلیت‌های رقابتی کالا و خدمات ایرانی را در بازارهای جهانی فراهم سازد.