مدیرعامل منطقه آزاد کیش درگفت‌و‌گو با «ایران» تشریح کرد
پلن A و B برای جام‌جهانی قطر
کیش یکی از نخستین مناطقی است که به‌عنوان منطقه آزاد تعیین شد و در طول چند دهه اخیر نقش مهمی در توسعه اقتصادی منطقه و کشور داشته است. با این حال در یک سال اخیر توسعه این منطقه مهم گردشگری و اقتصادی سرعت زیادی گرفته است و دراین میان در پیش بودن رویداد مهم جام‌جهانی قطر نیز فرصتی تازه پیش‌روی این منطقه گذاشته است. در این خصوص مهدی کشاورز‌چافجیری، مدیرعامل منطقه آزاد کیش در گفت‌و‌گو با «ایران» ضمن اینکه شرایط منطقه را در زمان آغاز به کار دولت سیزدهم ترسیم می‌کند، اقدامات و برنامه‌های خود را برای توسعه این منطقه شرح می‌دهد. علاوه بر این، وی برنامه‌های منطقه آزاد را برای استفاده از فرصت جام‌جهانی قطر توضیح می‌دهد.
هم‌اکنون بیش از یک سال از آغاز به کار دولت سیزدهم می‌گذرد، دراین مدت چه اقداماتی در منطقه انجام شده است و همچنین در آینده‌ای نزدیک جام‌جهانی قطر برگزار خواهد شد، برای استفاده از ظرفیت‌های جزیره کیش چه طرح‌هایی اجرا خواهد شد؟
ابتدا از بحث جام‌جهانی 2022 قطر شروع می‌کنم که جای تأمل دارد. وقتی 12 سال قبل مشخص می‌شود در سال 2022 قطر میزبان بازی‌های جام‌جهانی است، باید از همان زمان برنامه‌ریزی می‌کردیم که حتی به اندازه 10 درصد هم اقداماتی نشده است. حاضرم با هر کس که مدعی است در این خصوص بحث کنم. اگر کسی گفت از سال 99 به فکر بازی‌ها بودیم و 5 جلسه گذاشتیم و اولین جلسه در اسفندماه تشکیل شد، جویای خروجی آن نشست‌ها شوید.
غرضم از طرح این مسائل اصلاً این نیست که بگویم من خوبم و بقیه بد هستند، فقط می‌خواهم از اسفند 1400 گزارش عملکرد بدهم. ان‌شاءالله مهرماه، 4 زمین ورزشی که یکی از آنها هیبریدی و 3 مورد هم غیرهیبریدی است به مدار آمده و آماده انجام بازی‌های بین‌المللی می‌شود و آنها را از ده درصد به 100 درصد می‌رسانیم و در حال حاضر 90 درصد از این پروژه ظرف 4 ماه تکمیل شد.
ترمینال فرودگاه جدید کیش که سالانه بالغ بر 6 میلیون نفر ظرفیت ورود و خروج مسافر دارد قرار بود اردیبهشت 1400 افتتاح شود که با پیگیری رسانه‌ها و انتشار اخبار مستند مبنی بر اینکه قابلیت افتتاح ندارد، بلاتکلیف ماند.
همان‌طور که می‌دانید فرودگاه‌ها معمولاً در صورت تکمیل 93 درصدی قابلیت افتتاح دارند و بخش‌های حمل بار و غیره که غالباً 20 قسمتی هستند در صورت تکمیل 4-3 قسمت از بخش‌ها آغاز و مشکلات موجود به مرور برطرف می‌شود و حتی ممکن است یک سال‌و‌نیم طول بکشد تا فرودگاه به صورت 100 درصد آماده شود.
یک‌چهارم کارهای این فرودگاه و به صورت 70 درصد انجام شده است و ان‌شاءالله آبان‌ماه، 93 درصد این پروژه تکمیل شده و به صورت واقعی افتتاح خواهد شد. تأکید می‌کنم هدفم از طرح این مسائل مقایسه فعالیت‌های قبل و بعد از من نیست، بلکه می‌خواهم بگویم افق نگاه‌ها متفاوت شده است.
برخی از تأسیسات موجود در این فرودگاه نیز مانند فرودگاه‌های برتر کشور است و ان‌شاءالله در زمان افتتاح توضیحات مفصل مرتبط با آن بیان می‌شود. به هر حال اراده برای تأمین و اصلاح زیرساخت‌ها وجود دارد ولی اگر کیش‌ایر نباشد، نمی‌توان کاری کرد.
در همین حوزه باید کارها را در دو بخش ببینیم که بخشی از آنها به‌عنوان مسئولان قشم و کیش در توان، اختیار و کنترل ما است و باید انجام دهیم و برخی از کارها نظیر آوردن تیم‌ها در دایره وظایف من نیست و باید فدراسیون مقدمات و اجرای آن را عهده‌دار شود. مادامی که هایا کارت (hayya card) فعال نشود، طرح سخنانی همچون استفاده از ظرفیت کیش و بهره‌برداری اقتصادی از امکانات منطقه در مقطع جام‌جهانی و اینکه مسافر از کیش برود و فوتبال را ببیند شایعه و غیرواقعی است.
صدور هایا کارت مربوط به اداره گذرنامه قطر است و وزارت امور خارجه باید عهده‌دار انجام مراحل آن شود، البته آقایان امیرعبداللهیان، میرشاد ماجدی و مخبر، پیگیری‌های زیادی در این خصوص انجام داده‌اند و حتی دکتر محمد از ایشان خواستند یک نفر را مخصوص انجام این پیگیری‌های مرتبط با این کار کنند. نمی‌خواهم بگویم در زمان باقی‌مانده این امر شدنی نیست اما واقعاً برای انجام این کارها دیر است از همین رو از دوستان و همکاران خواسته‌ام حد توقع را بالا نبرند و نگویند تیم فوتبال می‌آید و این حرف‌ها.
از اواخر اسفندماه 1400 که به سازمان آمدم به دوستان و همکاران گفتم پلن A را که طبق آن همه چیز گل و بلبل است را کنار بگذارید زیرا احتمالاً به دلایل مختلف این اتفاقات رخ نمی‌دهد.
پلن B ما این است که به این جمع‌بندی برسیم که چگونه می‌توان از ظرفیت مسافرانی که به قطر می‌آیند استفاده کرد تا برای کیش سودآور باشد. باید برنامه ویژه‌ای برای مسافرانی که برای دیدن مسابقات جام‌جهانی به قطر می‌آیند داشته باشیم زیرا طبق روال تیم‌ها در دور اول و یک‌سری در نیمه نهایی حذف می‌شوند و بعضی از طرفداران تا پایان حضور دارند و حتی ممکن است در 4-3 ماه آینده نیز در قطر باشند کما اینکه کشور روسیه تا 6 ماه بعد از جام‌جهانی از امتیاز میزبانی بهره‌مند بود.
باید برای گردشگران و هواداران فوتبالی که ممکن است پس از اوت یا صعود تیم مورد علاقه‌شان، تمایل به اقامت داشته باشند برنامه‌ریزی کنیم، البته همه این روند‌ها دست من نیست و تنها می‌توانم با ظرفیت‌های موجود در کیش اقداماتی انجام دهم و هم‌اکنون تمام‌قد می‌گویم که این ظرفیت را ایجاد و تمام سعی خود را می‌کنم تا گردشگر را به کیش بکشانم، اما این مسأله همزمان نیازمند تلاش دستگاه‌های دیگر نظیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، وزارت امور خارجه و سفرای ما است تا با اتخاذ برنامه‌ها و مشوق‌هایی مانع خروج گردشگر از جزیره کیش شویم و آنها را ترغیب به سفر به شهرهای دیگر همچون اصفهان، یزد، شیراز، مشهد و... کنیم. تلاش می‌کنیم کارهایی که به ما مربوط می‌شود را انجام داده و وعده بیخود ندهیم. برنامه‌ریزی‌هایی نیز در خصوص جذب مسافر داخلی انجام داده‌ایم و همکاری متقابل خوبی با فدراسیون فوتبال آغاز کرده‌ایم تا 12 هزار بلیتی که فروخته شده است را به کیش بیاوریم اما در این حوزه نیز با مشکلات مرتبط با هایاکارت روبه‌رو هستیم زیرا خدمات اپشنال کیش باید برای مسافران باز باشد. در حال حاضر رویه جام‌جهانی قطر به این صورت تعریف شده که خرید بلیت، انتخاب محل اقامت و حمل‌ونقل در قالب این کارت دیجیتالی امکان‌پذیر است.
حالا ما درصدد هستیم برای همین 12 هزار بلیتی که به ایران تعلق گرفته برنامه‌ریزی کنیم و خدمات بلیت و هتل را خودمان در اختیارشان قرار دهیم و از این ظرفیت به نفع کیش استفاده کنیم تا حداقل اجازه ندهیم این تعداد هوادار پول‌های خود را در قطر هزینه کنند.
ما در کیش می‌توانیم با 65-60 درصد از هزینه‌ای که قرار است گردشگران در قطر صرف کنند به آنها بسته هتلی پیشنهاد دهیم و مطمئناً قیمت‌های کیش در عین حال که گران است قطعاً ارزان‌تر از قطر است و ما باید این امکان را به گردشگران معرفی کنیم تا از قِبَل آن دستاوردهایی برای کیش داشته باشیم.
آخرین بحثی که روی آن تمرکز کرده‌ایم این است که شرایطی ایجاد کنیم تا گردشگران داخلی، مسابقات فوتبال را در کیش نگاه کنند.
در آغاز به کار دولت سیزدهم، منطقه آزاد کیش در چه شرایطی بود؟
نمی خواهم از عملکرد گذشتگان گلایه کنم اما مسأله این است که در تمام این 30 سالی که از تأسیس منطقه آزاد کیش می‌گذرد، به روش علمی عمل نکرده‌ایم. طرح جامعی داریم که طبق آن مشخص می‌شود در فلان سال نرخ جمعیت چقدر است و بر این اساس چه تعداد مدرسه، مسجد، سوپرمارکت و... برای خدمات‌رسانی به مردم منطقه لازم است.
در حال حاضر در کیش 54 -53 هتل و 25 هزار خانه خالی داریم اما از سوی دیگر می‌شنویم که می‌گویند خانه نیست و اجاره واحد مسکونی مشکل است پس باید بررسی کنیم مشکل اصلی کیش چیست و چرا کسی به علت‌ها توجه نمی‌کند؟
در شرایط فعلی وضعیت آب و برق منطقه چگونه است؟
51 درصد تولید، توزیع و انتقال برق کیش به بخش خصوصی واگذار شده در حالی‌که هیچ جای کشور اینچنین نیست. مسأله آب و برق هم در کنترل ما نیست؛ در زمان خصوصی‌سازی 51 درصد تولید، توزیع و انتقال برق به بخش خصوصی واگذار شده در حالی‌که هیچ جای کشور اینچنین نیست که توزیع و انتقال به بخش خصوصی واگذار شود اما این اتفاق در کیش ـ منطقه‌ای که به سرزمین اصلی وصل نیست و دسترسی ندارد ـ افتاده است. در یک سالی که دکتر محمد عهده‌دار مسئولیت آن شده و 4 ماهی که من حقیر آمده‌ام، تمام این موارد را پیگیری کرده‌ایم اما خارج از اراده ما است و مردم حق دارند.
برای واردات خودرو پیگیری‌ها به نتیجه رسیده است؟
پیگیری‌های صورت گرفته منجر به این شد که مجوز را بگیریم اما اجرای آن منوط به ابلاغ مصوبه دولت روی آیین‌نامه واردات خودرو است. خواهش ما از دولت این بود که به ما اجازه واردات خودرو بدهید و ما خود را ملزم به این می‌دانیم که به هیچ عنوان اجازه ندهیم خودروها از کیش خارج شود و دستورات آیین‌نامه‌ای را به خودروها ابلاغ می‌کنیم.
البته راهکار و برنامه‌های دیگری هم در دستور کار داریم که اگر به نتیجه رسید آنها را به اطلاع عموم رسانده و رسانه‌ای می‌کنیم.
از همه اینها گذشته با مروری بر اهداف و مأموریت‌های مناطق آزاد، مشخص می‌شود مناطق آزاد باید متفاوت با سرزمین اصلی باشد. اگر نخواهیم این تفاوت را لحاظ کنیم در تمام شئون به مشکل برمی‌خوریم. از این واضح‌تر نمی‌توانستم بیان کنم در حال حاضر منطقه آزاد مصداق ضرب‌المثل شیر بی‌یال و دم و اشکم است. وقتی ما مجوز و قدرت واردات خودرو در منطقه آزاد خودمان را نداریم و نمی‌توانیم به آن خودرو پلاک منطقه آزاد بزنیم پس چگونه می‌توان توقع داشت مشکلات تاکسیرانی، حمل‌ونقل عمومی و ماشین‌های سازمانی حل شود؟ اصلاً خیلی از مردم ماشین‌هایشان را از جزیره خارج نمی‌کنند لذا زمانی که چنین اختیاری را به من نمی‌دهند چطور می‌توانم این مطالبه بحق مردم را برطرف کنم؟ بازهم تأکید می‌کنم حق با مردم است.
به نظر شما معافیت‌های موجود درمنطقه برای جذب سرمایه‌گذاری کفایت می‌کند؟
لغو معافیت‌های مالیاتی شرایط را برای کسب‌وکارها سخت کرده است. با لغو معافیت مالیاتی کارمندان و کارگران، تنزل منطقه آزاد در حدی که زیرمجموعه یک وزارتخانه باشد و وضع قوانین جدید که در تعارض با یکدیگر هستند، شرایط را مشکل کرده است. باید به این پرسش پاسخ داد که چرا سرمایه‌گذار، تولیدکننده وصنعتگر باید در اینجا سرمایه‌گذاری کنند؟ البته دولت محترم خیلی دنبال این است که شرایط را اصلاح کند و اولین دستور آقای رئیس‌جمهور این بود که شهردار باید منتخب منطقه باشد که این مسأله شامل حال ما نمی‌شود.
از 5-4 دستور دیگری که رئیس‌جمهور محترم برای ساماندهی امور دادند تنها یک بحث گمرک به ما مربوط می‌شود که برخلاف اینکه بدیهی و قانونی است اما سال‌ها است که اجرا نمی‌شود و ایشان مجدداً آن را ابلاغ کردند اما به این دلیل که رعایت نمی‌شود تعارض منافع ایجاد کرده و باعث سرگردانی تاجر، صنعتگر و بازاری شده است و همین عوامل دست به دست هم می‌دهند تا قیمت تمام شده افزایش یابد.
درمجموع وضعیت زیرساخت‌های منطقه آزاد کیش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تا زمانی که در بحث زیرساخت‌ها خلأ داریم دستیابی به مأموریت‌ها و اهداف غیرممکن است. هنوز دچار خلأ در تشکیل و اصلاح زیرساخت‌ها هستیم پس چگونه می‌توانیم برای دستیابی به اهداف و مأموریت‌های اصلی سازمان مناطق آزاد برنامه‌ریزی کنیم البته مسأله سوءمدیریت‌ها همیشه بوده و در دوره ما نیز وجود دارد و منکر این معضل نیستیم.
نگاه علمی غالب در دنیا این است که ساختار، فرایند و تناسب شغل و شاغل را رعایت می‌کنند تا مانع بروز فساد شوند، مسلم است وقتی اخذ یک مجوز 5 ماه طول می‌کشد در آن مجموعه فساد رخ می‌دهد.
سازمان چه برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت برای توسعه منطقه دارد؟
کندی تکمیل زیرساخت‌ها، فرایندهای طولانی اداری، موضوع گرانی اجاره‌بها و قیمت مسکن در کیش را بررسی کرده و برنامه‌هایی را در نظر گرفته‌ایم تا فرایندهای غیرشفاف که برای اصلاح آن نیز گام‌هایی برداشته شده در سه برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت رفع شود. ما در اجرای برنامه کوتاه‌مدت سه تا شش ماهه به دنبال فعالیت‌های نمایشی نیستیم و نظم‌دهی و ساماندهی اوضاع فعلی در این بخش مدنظر است. شناسایی فرایندها، شفاف‌سازی و زمانبندی آن بر مبنای عقل با توجه به نیاز سرمایه‌گذاران کیش و بخش خصوصی به‌عنوان مهم‌ترین حوزه فعال در جزیره باید در همین دوره انجام شود.
اتمام طرح‌های نیمه‌تمام در برنامه میان‌مدت از اصلی‌ترین اقدامات ما خواهد بود. همچنین توسعه خدمات مالی، بیمه و بورس در دستور کار قرار گرفته و باید در زمینه گردشگری، درمانی و ورزشی فعالیت‌های جدیدی انجام شود.
وی در پایان اظهار داشت: در برنامه بلندمدت نیز تمرکز ما بیشتر بر موضوع هوشمند‌سازی خواهد بود و این مهم را باید با تقویت حس مسئولیت‌پذیری در انسان‌ها آغاز کنیم. ساماندهی و هوشمند‌سازی بندر از جمله فعالیت‌های قابل قبولی است که در دستور کار قرار خواهد گرفت. تثبیت منابع مالی پایدار هم از برنامه‌های بلندمدت در منطقه آزاد کیش است.
به این نکته توجه داشته باشیم که در چهار مورد برنامه‌ریزی، اجرا، کنترل و پایش بازخوردها باید فعالیت‌های علمی انجام داد و در چهارچوب قانون به این اهداف دست یابیم. در این راستا توان حداکثری در تعامل با افراد و با رویکردی علمی و قانونمند را در دستور کار قرار داده‌ایم.
در زمینه جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی چه برنامه‌هایی دارید؟ چه تسهیلات و امکاناتی به سرمایه‌گذاران اعطا می‌شود؟
اعتماد کاملی به همت و کاری که دولت می‌خواهد انجام دهد، دارم. دولت سیزدهم و شخص آقای رئیسی امیدوار به مناطق آزاد هستند و کارهایی که در بدنه دولت انجام می‌شود همگی در راستای اعتمادسازی است؛ مثلاً در گذشته جلسه گذاشتن در شورای عالی مناطق آزاد خیلی دشوار بود و از آنجا که بسیاری از شئون تصمیم‌گیری ما منوط به تصمیمات شورای عالی مناطق آزاد است وقتی جلسه و نشستی برگزار نمی‌شد لاجرم تصمیمی هم گرفته نمی‌شد و عملاً ابلاغ و اجرایی وجود نداشت.
این فعالیت در فراکسیون مناطق آزاد هم در جریان است و اعضا 3-2 جلسه در کیش و جاهای دیگر برگزار کرده‌اند و تلاششان معطوف به این است که قوانین را به نفع سرمایه‌گذار تغییر دهند و ما خیلی خوشبین هستیم که این اقدامات به ثمر نشسته و ان‌شاءالله به نتایج خوبی برسیم.
اولاً چطور باید اعتماد سرمایه‌گذار را جلب کنم؟ به نظرم در وهله اول نباید به آنها دروغ بگویم یعنی وعده کاری که نمی‌توانم انجام دهم را به آنها ندهم و به قول معروف سرکارشان نگذارم.
قدم بعدی این است که شرایط موجود را برای سرمایه‌گذاران تسهیل کنیم و امکانات و ظرفیت‌هایی که در تعهد و اختیار ماست را در بحث‌هایی نظیر اخذ مجوز به‌راحتی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهیم البته تأکید بر این نکته هم مهم است که این امکانات در قالب رانت، سوءاستفاده، اختلاس و مشروط کردن به چیزهای غیرواقعی نباشد.
به این مسأله واقفیم که جلب اعتماد سرمایه‌گذار خیلی مهم است. لذا در بخش سوم اقداماتمان باید برنامه‌ای عملیاتی برای سال و سال‌های آینده تدوین کنیم تا امکانات را متناسب با شرایط در اختیار سرمایه‌گذاران و گردشگران قرار دهیم. در حال حاضر ما تقویم وقایع نداریم و فعالیتمان محدود به جشنواره تابستان و نوروزی است. در حالی که نباید این‌طور باشد و ما باید برای 365 روز، 52 هفته و هر ماه در شقوق مختلف مناطق آزاد ـ که من خاصه درباره کیش صحبت می‌کنم ـ برنامه‌ای مرتبط با تم و اهداف تجارت و گردشگری آن طراحی کنیم و برنامه داشته باشیم تا مسافر و سرمایه‌گذار مطلع باشد که جزیره کیش در فلان تاریخ میزبان یک همایش سالانه یا ماهانه است یا اینکه فلان جشنواره هر دو سال یکبار در کیش برگزار می‌شود.
جشنواره کن که شهرت جهانی یافته است یک روستاست و هر ساله میزبان این جشن است و هر کس از کشورش قهر می‌کند می‌رود آنجا فحش می‌دهد و جایزه می‌گیرد. لذا این منطقه ولو به اشتباه معروف شده است. چرا ما نباید در حوزه‌های مختلف جشنواره‌ای در کیش داشته باشیم؟
هیأت‌های سرمایه‌گذارانی از کشورهای مختلف مثل روسیه و چین داشتیم منتهی مربوط به کیش نبوده است. سرمایه‌گذاران غالباً در حوزه پتروشیمی سرمایه‌گذاری می‌کنند. شنیده‌ام اخیراً روس‌ها 40 میلیارد دلار در حوزه پتروشیمی سرمایه‌گذاری کرده‌اند و ممکن است بخشی از آن به مناطق آزاد بیاید اما این به معنای واگذاری نیست و در قالب یکی از مدل‌های قراردادی است.
در خصوص جذب سرمایه‌گذار خارجی در کیش دو بحث مطرح است؛ یکی بورس بین‌الملل و دیگری بانک افشاره است و هر کدام از این برندها برای اولین بار در ایران و در مناطق آزاد از جمله کیش مطرح شده و قرار است بعداً به سرزمین اصلی برود. درست است که این طرح مختص کیش نیست ولی قطعاً سهم بسیار عمده‌ای در جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد.
با شرکت‌ها، نهادها و سازمان‌های مختلف مردم نهاد ارتباطاتی داریم و فکر می‌کنم کم نیستند سرمایه‌گذاران ایرانی که می‌توانند در کیش سرمایه‌گذاری کلان کنند.
اخیراً برای نخستین بار طرح جامع ساماندهی نوار ساحلی را رونمایی کردیم که یک کار بی‌سابقه 33-32 زون است و هر زون شامل چندین پروژه می‌شود. این برنامه در جهت افق 1420 تدوین شده است اما گام اول آن 5 ساله است تا اگر کسی در چند سال آینده به کیش آمد نگوید تفاوتی با سال‌های گذشته نکرده است.
در حوزه مباحث صنعتی و دانش‌بنیان هم با توان مضاعف از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت می‌کنیم به شرطی که اولین کاربرد آنها در کیش و به منظور حل مسائل جزیره باشد تا اینکه به حالت اشباع برسیم و این ظرفیت را در اختیار مناطق دیگر بگذاریم. برخی را نیز به منظور بحث‌های صادراتی جذب می‌کنیم.
سهم منطقه آزاد کیش درتولید ناخالص داخلی و تجارت خارجی کشور چه میزان است؟
ابتدا باید یک رفع ابهام کنم طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران و گمرک مناطق آزاد واردات کل مناطق آزاد حدوداً یک میلیارد و 100 دلار است و 50 درصد آن شامل مواد خام می‌شود که بسیار اقدام خوبی است، چرا که وقتی می‌خواهیم صادر کنیم خام فروشی نداریم.
50 درصد دوم هم مربوط به مایحتاج 2600-2500 واحد تجاری فعال در مناطق آزاد است. لذا طرح این موضوع که می‌گویند مناطق آزاد مرکز واردات شده، اصلاً درست نیست و باید آن را اصلاح کنیم البته طرح این پرسش که چرا مرکز صادرات نیستیم دغدغه بسیار درستی است.
خبر خوشی دارم که واقعاً شایسته جشن گرفتن است امسال بعد از گذشت 30 سال تراز صادرات و واردات یکسان شده و تفاوت اندکی با هم دارد و اختلاف آنها تقریباً نیم درصد است و ان‌شاءالله با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در دبیرخانه و مناطق آزاد صنعتی و تجاری می‌خواهیم صادرات را افزایش دهیم.
من همیشه می‌گویم اگر علت‌ها را پیدا کنید، معلول‌ها درست می‌شوند. چرا قیمت محصول در مناطق آزاد باید گران‌تر از تهران باشد؟ متأسفانه عرصه انقدر در مناطق آزاد تنگ شده است که بسیاری از کارمندان، کارگران و کسانی که در کیش یا دیگر مناطق آزاد زندگی می‌کنند قدرت خرید مایحتاج خود را ندارند از طرفی با شرایطی نظیر برداشتن معافیت‌های مالیاتی و 5 ساله کردن آن و محدود کردن معافیت ارزش افزوده به سه شرط که تقریباً هیچ یک از مناطق آزاد حائز آن نیستند، شرایط را برای کسب و کار سخت کرده‌ایم.
با لغو معافیت مالیاتی کارمندان و کارگران، تنزل منطقه آزاد در حدی که زیرمجموعه یک وزارتخانه باشد و وضع قوانین جدید که در تعارض با یکدیگر هستند باید به این پرسش پاسخ داد که چرا سرمایه‌گذار، تولیدکننده و صنعتگر باید در اینجا سرمایه‌گذاری کنند؟ البته دولت محترم خیلی دنبال این است که شرایط را اصلاح کند و اولین دستور آقای رئیس جمهور این بود که شهردار باید منتخب منطقه باشد که این مسأله شامل حال ما نمی‌شود.
از 5-4 دستور دیگری که رئیس جمهور محترم برای ساماندهی امور دادند تنها یک بحث گمرک به ما مربوط می‌شود که با اینکه بدیهی و قانونی است اما سال‌هاست اجرا نمی‌شود و ایشان مجدداً آن را ابلاغ کردند اما به این دلیل که رعایت نمی‌شود تعارض منافع ایجاد کرده و باعث سرگردانی تاجر، صنعتگر و بازاری می‌شود و همین عوامل دست به دست هم می‌دهد تا قیمت تمام شده افزایش یابد.
وقتی قیمت بالا می‌رود با پدیده‌ای با عنوان قاچاق معکوس روبه‌رو می‌شویم وگرنه وجود معضلی به نام قاچاق در مناطق آزاد خنده دار است، چرا که هر کس می‌تواند جنس خود را با یک ادبیاتی بیاورد و قاچاق معنا ندارد.
یکی از مشکلات منطقه، کافی نبودن ظرفیت‌های حمل‌ونقل هوایی در ایام پیک سفرهاست. برای رفع این مشکل چه کارهایی انجام شده است؟
با مروری بر اهداف و مأموریت‌های مناطق آزاد، مشخص می‌شود که مناطق آزاد باید متفاوت با سرزمین اصلی باشد. اگر نخواهیم این تفاوت را لحاظ کنیم در تمام شئون به مشکل بر می‌خوریم. از این واضح‌تر نمی‌توانستم بیان کنم در حال حاضر منطقه آزاد مصداق ضرب‌المثل شیر بی‌یال و دم واشکم است وقتی ما مجوز و قدرت واردات خودرو در منطقه آزاد خودمان را نداریم و نمی‌توانیم به آن خودرو پلاک منطقه آزاد بزنیم پس چگونه می‌توان توقع داشت مشکلات تاکسیرانی، حمل‌ونقل عمومی، ماشین‌های سازمانی را حل کنیم اصلاً خیلی از مردم ماشین‌هایشان را از جزیره خارج نمی‌کنند. لذا زمانی که چنین اختیاری را به من نمی‌دهند چطور می‌توانم این مطالبه بحق مردم را برطرف کنم؟ باز هم تأکید می‌کنم که حق با مردم است.
ما نمی‌توانیم بگوییم جزیره کیش وارد کار برندینگ در حوزه گردشگری و تجارت شود اما از ابزار‌های توسعه‌ای نظیر کیش ایر محروم باشد و هر دقیقه روی پلن این هواپیما و آن هواپیما که آنها نیز برای خود برنامه کاری و سفری دارند، برنامه‌ریزی کند.
آن شکلی که همه دنیا منطقه آزاد دارند ما نداریم، زیرا در همه جای دنیا شرایط و تبصره خاصی را برای مناطق آزاد قائل هستند تا اگر درخواست برخورداری از امکاناتی را داشتند اولویت با آن مناطق باشد در حالی که ما چنین دستورالعملی را نداریم بنابراین در همین راستا باید خدمات‌رسانی کیش ایر مختص کیش باشد.
جایی که از 4 مسیر دو مسیر را نداریم و نمی‌توانیم دریا را آسفالت کنیم یا اینکه ریل بکشیم. مگر اینکه کارهایی را که در اروپا کردند، انجام دهیم که آن هم غیرمنطقی است و علاوه‌بر این، پول انجام این طرح‌ها را نداریم و فکر نمی‌کنم تا 50 سال دیگر هم بتوان بودجه آنها را تأمین کرد پس کیش‌ایر باید مختص کیش باشد تا خدمات‌رسانی به مسافران و انتقال کالا با سهولت انجام شود.
طی ماه‌های اخیر درباره بازگشت کیش ایر به منطقه آزاد بحث‌هایی مطرح شده است، آیا موافقت این موضوع را دریافت کرده‌اید؟
کیش ایر سال 98 وارد پروسه خصوصی‌سازی شده در صورتی که این ایرلاین ابزار توسعه‌ای کیش است و باید به آن برگردد. در این مورد با سازمان خصوصی‌سازی و نمایندگان محترم جلساتی را برگزار و صحبت‌هایی کرده‌ایم اما نکته جالب توجه این است که بسیاری از اصناف از این مسأله بی‌اطلاع هستند و می‌گویند تازه متوجه این موضوع شده‌ایم.
ما دولتی هستیم و نمی‌توانیم هر کاری کنیم. خود کیش ایر هم موافق واگذاری به بخش خصوص نیست و حال فرزندی را دارد که از مادر دور شده است. فکر می‌کنم بالای 90 درصد از کارکنان کیش ایر هم مایل به برگشت و حضور در کیش هستند چون دوران خوش و طلایی را در این مقطع تجربه کرده است نمی‌خواهم فکر کنید حالا که کیش ایر رفته است از خدماتش تعریف می‌کنیم، باید بپذیریم که در جاهایی برند بود و به مرور زمان و به دلایل نهفته و عیان ضعیف شد.
کیش ایر هم مثل شرکت‌های دیگر با مشکلات فنی، محدودیت‌ها و نگاه‌های دولتی مواجه است شما الان ببینید هواپیماهای خصوصی چه رشدی کرده‌اند حالا نگاه کنید کیش ایر در شرایطی است که حتی نمی‌داند خصوصی است یا دولتی! در این وضعیت نه من می‌توانم از نظر مالی کمک کنم و نه خود کیش ایر می‌تواند کار خاصی انجام دهد و حتماً باید جاهای خاصی برود و مجوزهای خاصی بگیرد که متناسب با نیاز کیش نیست.
در بحث موتورهای هواپیمایی هم مسأله جدی این است که نسل هواپیماها در حال تغییر و تحول است و کیش ایر در حدود ده روز سه موتور زمین گذاشته است که دو تای آنها دچار مشکل فنی شد و دیگری به‌دلیل اینکه پرنده داخل موتورش رفت، از کار افتاد.
با توجه به اینکه هواپیماهای MD تا یکی دو سال دیگر از رده خارج می‌شود و تولید این موتور نیز متوقف می‌شود بنابراین کیش ایر هم باید سعی و تلاش مضاعفی را برای احیای امکاناتش کند و همین عوامل باعث می‌شود که تعداد زیادی از پروازها لغو شود و تنها دو سه هواپیما فعال باشند در حالی که تعداد هواپیماها 12-11 فروند است.
امیدواریم طی چند روز آینده طبق قول و قرارهای صورت گرفته این وعده را عملیاتی کنند. در حال حاضر مشکلی هم وجود دارد که تمام تلاش خود را برای حل و فصل این ایراد گذاشته‌ایم و اگر نشود موضوع را در رسانه‌ها اعلام می‌کنیم.
از کیش ایر خواسته‌ایم پایه و اساس اصلی فعالیت خود را معطوف به کیش کند. با بخش خصوصی هم صحبت کردیم و در این خصوص قول مساعدت داده‌اند. ما پیشنهاد دادیم که تمام پروازها به جزیره کیش را چارتر کنیم تا بدین ترتیب کیش‌ایر فقط در این مسیر خدمات ارائه دهد البته این اقدام خارج از مجموعه سازمان منطقه آزاد کیش است و توسط بخش خصوصی جزیره کیش صورت می‌گیرد و ما تنها به عملکرد آنها نظارت می‌کنیم و قیمت را در قالب بسته‌های گردشگری کاهش می‌دهیم توافق‌های اولیه‌ای در این خصوص صورت گرفته و قرار است دوستان در قالب تفاهمنامه این کار را در دستور کار قرار دهند.
قاعده بازار آزاد بر اساس میزان عرضه و تقاضاست. بنابراین زمانی که همه ایرلاین‌ها بلیت را با قیمت یک میلیون و پانصد هزار تومان عرضه می‌کنند، ما نمی‌توانیم آن را یک میلیون بفروشیم این کار شدنی نیست و مطمئناً به مرور زمان دچار مشکل می‌شود.
منتهی در شرایط خلوتی که مسافر رغبتی به حضور در جزیره کیش ندارد بلیت‌ها با قیمت مناسب تری به فروش می‌رسد البته این مسأله را هم باید در نظر گرفت که علاوه‌بر مشکلات فنی که بیان کردم در شرایط گرما هیچ کدام از ایرلاین‌ها دوست ندارند به سمت کیش بیایند.
گرما روی موتور و لاستیک‌ها فشار وارد می‌کند در نتیچه چاره‌ای غیر از کاهش سطح بار و مسافرگیری اندک نیست که در این صورت درآمد کم اما هزینه‌ها همچنان باقی است.
با توجه به بالا بودن هزینه‌های اقامت در جزیره، سازمان برای بهره‌مندی تمام اقشار چه تمهیداتی دارد؟
در حال حاضر در کیش 54 -53 هتل و 25 هزار خانه خالی داریم اما از سوی دیگر می‌شنویم که می‌گویند خانه نیست و اجاره واحد مسکونی مشکل است پس باید بررسی کنیم که مشکل اصلی کیش چیست و چرا کسی به علت‌ها توجه نمی‌کند؟
اولین و مهم‌ترین دلیل این است که به مسائل علمی نگاه نکرده ایم، طرح جامع را جلوی خود نگذاشتیم که بر آن اساس مجوز هتل دهیم فکر نکردیم که آیا این مجموعه‌ها کارمند، کارگر و پشتیبانی نیاز ندارند.
مجوز ساخت خانه لاکچری دادیم اما به این مسأله فکر نکردیم که برای ساخت این پروژه‌ها باید از شهرستان‌ها کارگر بیاوریم، اصلاً این اقدامات نیازمند پشتیبانی شهری هست یا خیر؟ خدمات نیاز دارند یا نه؟ همه اینها خلاصه در این می‌شود که علمی کار نکرده‌ایم.
طرح پایلوت بنزین برای همه چه نتایجی به همراه داشت؟
طرح بسیار خوبی بود و خیلی ناراحتم که این طرح در لحظه آخر متوقف شد به نظرم این طرح باید در کل کشور اجرا شود.
وزارت نفت، وزیر اقتصاد و آقای محسن رضایی خیلی برای اجرای این طرح کمک کردند نمی‌دانم چطور شد که یکباره حذف شد. این طرح آذر ماه سال قبل مطرح و بهمن ماه جدی‌تر شد، تقریباً تا تیرماه حدود 97-96 درصد از مشکلات سخت‌افزاری و نرم افزاری را برطرف کردیم. حتی برای جلب اعتماد مردم یک ماه را صرف عملیاتی کردن طرح و رفع ایرادات مهم کردیم و نمی‌دانم چرا ماه بعد از اجرای طرح منصرف شدند آرزو دارم که این طرح در کیش و کل کشور اجرایی شود زیرا بازتولید عادلانه بنزین با این روش کاملاً صورت می‌گرفت.
در حال حاضر جزیره کیش از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری کاملاً آماده اجرای این طرح است و امیدوارم این طرح به‌زودی اجرا شود.