وزارت نفت در شرایطی که تحریمها حتی ذرهای کاهش نیافته رکورد شکست
فروش نفت بیشتر از قبل
با روی کار آمدن دولت سیزدهم و به کارگیری دیپلماسی فعال انرژی، رکورد 3 ساله صادرات نفت شکسته شد و فروش نفت در کمتر از 3 ماه 40 درصد افزایش یافت. به گفته مقامات وزارت نفت تاکنون نیز این 40 درصد افزایش پایدار باقی مانده است. این امر مطابق با دستورات و وعدههای رئیس جمهوری و هم راستا با ردیف 14 بودجه 1400 رقم خورد که به تأمین ارز مورد نیاز کشور به ویژه در خصوص تأمین ارز کالاهای اساسی و داروها از جمله واکسن کرونا کمک کرد.
به سبب شرایط تحریم و جنگ اقتصادی وزارت نفت و متولی صادرات یعنی شرکت ملی نفت از ارائه آمار دقیق فروش و مقاصد صادراتی خودداری میکنند. در همین حال نقشه جنگ اقتصادی و روشهای خنثیسازی تحریمهای نفتی و بانکی محرمانه است. اما آنچه بارها بر آن تأکید شده، این است که در این دولت رکورد فروش نفت خام و میعانات گازی به بالاترین رقم 3 ساله خود رسید و 40 درصد صادرات نفت خام و میعانات گازی نسبت به ماه آخر دولت قبل افزایش داشت. این اقدام با تکیه بر روشهای بازارسازی، انعقاد قراردادهای جدید فروش، تمرکز بر بازارهای جدید صادراتی و بهرهگیری از روشهای متنوع فروش از جمله تهاتر رقم خورد. البته در موفقیت این تاکتیکها کشش بازار برای خرید نفت بیشتر از ایران نیز بیتأثیر نبود.
اگرچه مقامات کشور آماری از میزان صادرات نفت ارائه نمیدهند اما بسیاری از شرکتهای مترصد بازار و نهادهای بینالمللی، این روند افزایشی صادرات نفت را تأیید میکنند. برای مثال، بر مبنای ارقام اعلامی منابع ثانویه اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام) ایران در ماه ژوئن 2022 (خردادماه - تیرماه) روزانه ۲ میلیون و ۵۷۵ هزار بشکه نفت خام تولید کرده که حدود 600 هزار بشکه بیشتر از میانگین سال 2020 بوده است. منابع ثانویه با توجه به رصد نفتکشها و آمار گمرکی این اعداد را اعلام میکنند و با توجه به اینکه نفت ایران در بازار خاکستری به فروش میرسد، دقیق نیست، اما نشان دهنده روند افزایشی صادرات نفت کشور است. از این میزان 1.7 تا 1.8 میلیون بشکه در روز در داخل کشور پالایش میشود و این رقم فقط نشان دهنده صادرات نفت خام است. از ایران حدود 230 تا 260 هزار بشکه در روز نیز میعانات گازی صادر میشود که حتی با فرض ارقام منابع ثانویه، میزان صادرات نفت (نفت خام و میعانات گازی) ایران به بیش از یک میلیون بشکه در روز میرسد.
در همین حال، خبرگزاری رویترز نیز در بهمن 1400 با استناد به آمار شرکتهای ردیابی نفتکشها گزارش داد که صادرات نفت ایران برای نخستینبار در سه سال گذشته، به بیش از یک میلیون بشکه در روز رسیده است. شرکت تانکر ترکرز نیز با اشاره به این افزایش صادرات نفت ایران در ماههای اخیر عنوان کرد که ایران برای دور زدن تحریمها، نفت خود را از طریق واسطهها به فروش میرساند و مقصد بیشتر این صادرات چین است. بلومبرگ نیز خردادماه امسال در گزارشی اعلام کرد که ایران در سالجاری میلادی صادرات نفت خود را افزایش داده است و ممکن است بشکههای نفت ایران، حتی بدون توافق بیش از پیش وارد بازارهای جهانی شود.
مقامات آگاه در وزارت نفت میگویند که صادرات نفت ایران اکنون بیش از یک میلیون بشکه در روز است. پیک صادرات نفت ایران نیز در اسفندماه 1400 و خردادماه 1401 رقم خورده است. در همین حال به نظر میرسد که بازار کشش فروش نفت بیشتر را نیز دارد و در این زمینه بازاریابی در حال انجام است. تمام پول نفت صادر شده نیز وصول میشود و مطالبات معوقی از محل فروش نفت در دولت سیزدهم وجود ندارد.