افزایش صادرات گاز طبیعی و گاز مایع کشور در یک سال اخیر
صادرات گاز طبیعی 25 درصد رشد کرد
اگرچه تأمین گاز طبیعی در زمستان 1400 با کسری 200 میلیون مترمکعبی مواجه بود و در تابستان 1401 نیز میزان مصرف گاز نیروگاه‌ها رکورد زد؛ اما در همین شرایط، صادرات گاز هم از نظر حجمی و هم از نظر ارزشی افزایش داشت، به طوری که در اسفندماه 1400 وزیر نفت عنوان کرد: «الحمدلله هم در صادرات گاز، هم فرآورده‌های نفتی، هم محصولات پتروشیمی و هم نفت و میعانات گازی، از نظر حجمی و وزنی یعنی در همه ابعاد، افزایش داشته‌ایم و این افزایش هم رقم‌های چشمگیری بوده است.»
جواد اوجی درآمد حاصل از صادرات گاز در سال 1400 را رقمی حدود 4.6 میلیارد دلار عنوان کرد،اما در همین حال، طبق آمار رسمی گمرک ایران، در 11 ماه ازسال 1400 میزان صادرات گاز طبیعی ایران بیش از 4.8 میلیارد دلار بوده است. بر اساس این گزارش 11 ماهه، ارزش گاز صادراتی ایران 84 درصد نسبت به مدت مشابه افزایش یافته است و حجم گاز صادراتی نیز 91 درصد افزایش یافته است. سال 1399 ایران در مجموع یک میلیارد و 27 میلیون دلار گاز فروخته بود.
این درآمد در سال جاری بازهم افزایش داشته، به طوری که اوجی اخیراً در حاشیه هیأت دولت عنوان کرد: «در چهار ماه نخست امسال حدود ۴ میلیارد دلار وصول درآمد صادرات گاز داشتیم که معادل کل صادرات گاز در سال ۱۴۰۰ بود.»
وزیر نفت در نشست مشترک با اعضای کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز گفت: «در ۴ ماه نخست امسال همه تکالیف خود در این زمینه را محقق کرده‌ایم.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حجم صادرات گاز کشور سال گذشته حدود 25 درصد افزایش یافته است. در همین حال صادرات گاز به عراق در سه ماهه نخست سال 1401 نسبت به بازه مشابه سال 1400 حدود 43 درصد بیشتر بوده است که با تداوم این شرایط، صادرات گاز کشور امسال بازهم بیشتر از سال قبل خواهد شد.
علاوه بر این، صادرات گاز مایع (LPG) کشور در 7 ماه پایانی سال 1400 نسبت به بازه مشابه سال قبل از آن حدود 15 درصد افزایش یافته که این اتفاق به سبب کاهش ارسال گاز مایع به مشعل‌ها و جلوگیری از سوختن آن رخ داده است. به این ترتیب که در این بازه زمانی کاهش 10 درصدی گاز مایع سوزانده شده رقم خورده است.
گاز مایع محصولی ارزشمند در زنجیره تولید گاز طبیعی است که افزون بر کاربرد به‌عنوان سوخت، برای خوراک بسیاری از صنایع از جمله صنایع پتروشیمی به‌کار می‌رود. این کاهش سوزاندن گاز مایع به سبب اجرای طرح هایی جمع‌آوری بخارات گازی، بازاریابی برای صادرات گاز مایع و تکمیل اسکله پارس سیراف بوده است.این محصول با وجود ارزش ذاتی بسیار بالا، در سال‌های گذشته به همراه گاز طبیعی به شبکه سراسری گاز تزریق و سوزانده می‌شد که به گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، پس از استقرار دولت سیزدهم، وزارت نفت یکی از اولویت‌های اساسی خود را جلوگیری از هدر رفت ترکیبات ارزشمند از جمله گاز مایع قرار دادهاست و در نهایت با اقدام‌های اساسی و زیرساختی از جمله راه‌اندازی بندر صادراتی سیراف پارس، تکمیل واحدهای باقی‌مانده در پالایشگاه‌های پارس جنوبی و راه‌اندازی واحدهای جمع‌آوری بخارات گازی در پالایشگاه‌های منطقه یک پارس جنوبی و بازاریابی فعالانه برای صادرات گاز مایع تولیدی، اکنون هدررفت گاز مایع به مقدار قابل توجهی کاهش یافته است.
به گفته مجید چگنی، «بر اثر این اقدام‌ها مقدار گاز مایع صادراتی در هفت ماه پایانی سال ۱۴۰۰ به ۲۶۰۸ هزار تن رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹، حدود ۱۵ درصد افزایش یافته است.» اما برنامه افزایش ارزش افزوده این محصول به همین مرحله ختم نمی‌شود. اسفندماه 1400، به‌منظور تکمیل زنجیره ارزش این محصول، فراخوان ثبت نام مجدد سرمایه‌گذاری برای ایجاد تأسیسات پتروشیمی با خوراک پروپان و بوتان با هدف ایجاد تأسیسات پتروشیمی در قالب قانون تنفس خوراک برگزار شد؛ در این فراخوان ۲۶ طرح ثبت‌نام کرده‌اند و اکنون در حال تکمیل مدارک و ارائه طرح توجیهی خود هستند که با اجرای این طرح‌ها می‌توان امیدوار بود زنجیره ارزش این محصولات، تکمیل شود و خام‌فروشی آنها به حداقل ممکن برسد.در همین حال، برنامه افزایش صادرات گاز به کشورهای خریدار نیز در دستور کار است و مسئولان مربوطه به دنبال راهکارهای تداوم و تقویت این صادرات با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مختلف هستند.