رشدهای چندصد درصدی صادرات به برخی کشورهاکه در دولت قبل مورد بی‌توجهی قرار گرفته بودند!
رکوردشکنی صادرات از قاره سیاه تا قاره سبز
در یکسال اخیر و با آغاز به کار دولت سیزدهم، تجارت خارجی غیرنفتی ایران جهش قابل توجهی را تجربه کرده است. در این مدت علاوه‌بر افزایش وزنی و ارزشی تجارت و صادرات، شرکای تجاری ایران نیز متنوعتر شده‌اند. در حالی‌که برخی منتقدان، دولت سیزدهم را به انتخاب بازاری محدود از کشورهای همسایه متهم می‌کنند، تازه‌ترین آمار گمرک ایران از صادرات غیرنفتی ایران در پنج ماهه نخست امسال و مقایسه آن با مدت مشابه سال گذشته حاکی از متنوعتر شدن بازار صادراتی کشور است. بررسی 80 کشور هدف صادراتی ایران در این دوره زمانی نشان می‌دهد که ایران در پنج قاره جهان شرکای تجاری و صادراتی دارد که میزان صادرات ایران به بسیاری از این کشورها در پنج ماهه نخست امسال با رشد بالایی همراه بوده است.
براساس آمار گمرک ایران تجارت خارجی غیرنفتی ایران از ابتدای سال‌جاری تا پایان مرداد ماه به بیش از 42 میلیارد و 500 میلیون دلار رسیده است. روند صادرات کالا در پنج ماه نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 21 درصدی داشت و به لحاظ ارزشی به 20 میلیارد و 924 میلیون دلار رسید. داده‌های اعلام شده از سوی گمرک نشان‌دهنده آن است که در مدت زمان مورد بررسی صادرکنندگان در مجموع 44 میلیون تن کالا صادر کرده‌اند و کشورهای «چین»، «عراق»، «امارات متحده عربی»، «ترکیه» و «هند» پنج مقصد نخست صادراتی ایران در این مدت بوده‌اند. طی پنج ماهه امسال ۱۴ میلیون تن کالا به ارزش ۲۱ میلیارد و ۶۶۵ میلیون دلار واردات انجام شده است که کاهش ۸،۵ درصدی در وزن و افزایش ۱۹ درصدی در ارزش را تجربه کرده است.
با وجود اینکه در دولت سیزدهم همسایگان و کشورهای منطقه در اولویت مراودات اقتصادی و تجاری قرار گرفته‌اند، اما با این حال بررسی تغییرات صادرات ایران در پنج ماهه نخست امسال نشان می‌دهد که تمرکز دولت تنها بر این کشورها نبوده است و در تمام قاره‌ها شاهد جهش صادرات کالاهای ایرانی بوده‌ایم. براساس آمارهای گمرک؛ در پنج ماهه نخست سال‌جاری میزان صادرات کشورمان در مقایسه با ۵ ماه مشابه سال ۱۴۰۰ در برخی مقاصد صادراتی تغییرات قابل‌توجهی داشته است، به‌طوری که میزان صادرات ایران در حالی به برخی مقاصد سنتی همچون عراق و افغانستان با کاهش روبه‌رو بوده، اما مقاصد صادراتی کشورمان به طور قابل توجهی متنوعتر شده است.
رکوردشکنی صادراتی در چهارگوشه جهان
آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد که در پنج ماهه امسال، میزان صادرات کالا به بسیاری از کشورها با رشد بالایی همراه بوده است به طوری که این میزان رشد دربرخی از این کشورها بالای هزار درصد بوده است.
در همین راستا در این مدت موزامبیک در قاره آفریقا با رشد هزار و 511 درصدی خرید کالا از ایران در صدر 80 کشور مقصد صادراتی ایران قرار داشته است. پس از آن تونس یکی دیگر از کشورهای آفریقایی قراردارد که صادرات ایران به آن هزار و 327 درصد نسبت به سال گذشته بیشتر شده است. همچنین آلبانی یکی از مقاصد صادراتی دیگری است که میزان خرید کالاهای ایرانی آن هزار و 320 درصد افزایش یافته است.
پس از این کشورهای هزار درصدی، بسیاری از کشورها با رشد بیش از 100 درصدی واردات از ایران مواجه شده‌اند. در این میان صادرات کالا به کشور آسیایی سنگاپور در این مدت 598 درصد رشد داشته است. مصر نیز از جمله کشورهایی است که با افزایش 432 درصدی واردات کالا از ایران روبه‌رو شده است. تاجیکستان هم در آسیا 389 درصد بیشتر از پارسال از ایران کالا خریده است و در آفریقا و کشور سودان واردات کالای ایرانی 372 درصد رشد کرده است. از سوی دیگر کشور اروپایی لهستان و نیز کشور آفریقایی نیجریه به ترتیب 340 و 334 درصد بیش از سال قبل از ایران خرید کرده‌اند.
در این مدت واردات کشور اردن از ایران هم 333 درصد و واردات کشور آفریقایی مراکش 296 درصد افزایش یافته است. همچنین صادرات کالا به ساحل‌عاج و آفریقای جنوبی دو کشور آفریقایی دیگر نیز به ترتیب 211 و 203 درصد افزایش یافته است.
از سوی دیگر، در این دوره زمانی صادرات ایران به جیبوتی 166 درصد، یمن 158 درصد، ترکیه 110 درصد، اسلواکی 107 درصد، بنگلادش 101 درصد، عمان 98 درصد و سومالی 88 درصد رشد نشان می‌دهد.
توسعه صادرات از چین تا بلژیک
علاوه بر 20 کشور نخست مقصد صادراتی ایران که با بالاترین درصد رشد خرید کالای ایرانی همراه بوده‌اند، نگاهی به سایر کشورهای مهم در فهرست 80 کشور مقصد صادرات ایران نشان از تنوع بازارهای صادراتی ایران است. در پنج ماهه نخست امسال، در حالی‌که صادرات ایران به چین 14 درصد رشد داشته است، این رقم برای امارات متحده عربی به 45 درصد می‌رسد رقمی که برای هند 20 درصد اعلام شده است. همچنین واردات روسیه از ایران در این دوره 32 درصد، ترکمنستان 42 درصد، ارمنستان 44 درصد، آذربایجان 84 درصد و پاکستان 13 درصد رشد داشته است. در کنار این، نگاهی به بازارهای صادراتی در اروپا هم نشان می‌دهد که صادرات ایران به قاره سبز هم رشد قابل توجهی داشته است. بدین ترتیب علاوه بر کشورهای اروپایی که در میان 20 مقصد اول صادراتی با بالاترین رشد قرار دارند، صادرات به اسپانیا در این مدت 69 درصد، رومانی 63 درصد و بلژیک 31 درصد بیشتر شده است.
رشد ۳۱ درصدی تجارت ایران با اعضای شانگهای
همانگونه که اشاره شد، بررسی آمارهای تجارت خارجی در دولت سیزدهم حاکی از سبدی متنوع از کشورهای مختلف است. بر همین اساس گمرک ایران روز گذشته در گزارشی جداگانه از رشد ۳۱ درصدی تجارت غیرنفتی کشورمان با ۱۱ کشور عضو سازمان همکاری شانگهای در پنج ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد.
برپایه این گزارش، از ابتدای امسال تا پایان مردادماه، ۲۱ میلیون و ۴۱۵ هزار تن کالا به ارزش ۱۷ میلیارد و ۵۶ میلیون دلار بین ایران و اعضای سازمان همکاری شانگهای تبادل شد که این میزان ۳۱ درصد بیشتر از پنج‌ماهه نخست سال قبل بوده است.
سهم صادرات کالای ایرانی به کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، در پنج ماه نخست امسال، ۱۷ میلیون و ۳۸۱ هزار تن کالا به ارزش ۹ میلیارد و ۷۸ میلیون دلار بود که با رشد ۱۰ درصدی همراه بوده و واردات از این کشورها نیز در این مدت، با رشد ۶۸ درصدی به چهار میلیون و ۳۴ هزار تن کالا به ارزش هفت میلیارد و ۹۷۸ میلیون دلار رسیده است.
آمارها از میزان صادرات به هر یک از اعضای سازمان همکاری شانگهای نشان می‌دهد، چین با خرید ۶ میلیارد و ۷۲۲ میلیون دلار (رشد ۱۴ درصدی)، هند با ۷۲۹ میلیون دلار (رشد ۲۰ درصدی)، افغانستان با ۶۴۱ میلیون دلار (کاهش ۲۵ درصدی)، پاکستان با ۴۷۵ میلیون دلار (رشد ۱۳ درصدی) و روسیه با ۲۹۱ میلیون دلار (رشد ۳۲ درصدی) در رتبه‌های اول تا پنجم مقاصد صادراتی ایران به اعضای سازمان همکاری شانگهای قرار دارند.
بعد از روسیه، ازبکستان با خرید ۸۸ میلیون دلار، قزاقستان با ۶۱،۲ میلیون دلار، تاجیکستان با ۴۵،۶ میلیون دلار، قرقیزستان با ۱۸،۴ میلیون دلار، بلاروس با ۷،۲ میلیون دلار و مغولستان با ۱۵۶ هزار دلار، در رتبه‌های ششم تا یازدهم قرار دارند.
در خصوص میزان واردات از کشورهای عضو شانگهای نیز، چین با فروش پنج میلیارد و ۵۱۸ میلیون دلار (رشد ۵۳ درصدی)، هند با یک میلیارد و ۱۵۹ میلیون دلار (رشد ۱۴۲ درصدی)، روسیه با ۷۱۵ میلیون دلار (رشد ۵۰ درصدی)، پاکستان با ۴۲۹،۳ میلیون دلار (رشد ۳۷۵ درصدی) و قزاقستان با ۷۸،۴ میلیون دلار (رشد ۱۷۴ درصدی)، پنج کشور اول فروشنده کالا به ایران در بین اعضای سازمان همکاری شانگهای در این پنج ماه بودند.
همچنین ازبکستان با فروش ۳۲،۵ میلیون دلار، تاجیکستان با ۲۶،۲ میلیون دلار، افغانستان با ۱۰،۴ میلیون دلار، بلاروس با ۳،۹ میلیون دلار، قرقیزستان با ۲،۷ میلیون دلار و مغولستان با ۱،۳ میلیون دلار، در رتبه‌های ششم تا یازدهم فروش کالاهای موردنیاز به کشورمان در بین اعضای سازمان همکاری شانگهای قرار دارند.
تجارت ۲۰ میلیارد دلاری ایران با همسایگان
در کنار مقاصد متنوع صادراتی و تجاری ایران که به بخشی از آنها اشاره شد، سیاست منطقه‌گرایی دولت سیزدهم باعث شده است تا کشورهای همسایه نیز سهم درخور خود را درصادرات ایران پیدا کنند. برمبنای این گزارش، از ابتدای امسال تا پایان مردادماه بیش از ۳۳ میلیون و ۳۳۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۰ میلیارد و ۶۳۶ میلیون دلار بین ایران و ۱۵ کشور همسایه ایران تبادل شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۲۴ درصدی همراه بوده است. تجارت خارجی غیرنفتی کشورمان در پنج ماه نخست امسال، ۵۸ میلیون و ۱۴۰ هزار تن کالا به ارزش ۴۲ میلیارد و ۵۸۹ میلیون دلار بوده، که از این میزان ۳۳ میلیون و ۳۳۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۰ میلیارد و ۶۳۶ میلیون دلار بین ایران و ۱۵ کشور همسایه تبادل شده که ۵۷ درصد وزن و ۴۸ درصد ارزش تجارت خارجی کشورمان را به خود اختصاص داده است.
همچنین از ابتدای سال تا پایان مرداد ماه، ۲۵ میلیون و ۳۹۸ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۱۰ میلیارد و ۷۲۳ میلیون دلار به کشورهای همسایه صادر شد، که نسبت به مدت مشابه ۲۷ درصد افزایش داشته است. این میزان کالای صادره، ۵۸ درصد وزن و ۵۱ درصد ارزش کل صادرات ایران در ۵ ماه نخست امسال بوده است.
در بخش واردات از کشورهای همسایه نیز، از ۱۴ میلیون و ۶۵ هزار تن کالای وارده به کشور، به ارزش ۲۱ میلیارد و ۶۶۵ میلیون دلار در پنج ماه نخست سال، ۷ میلیون و ۹۳۵ هزار تن کالا به ارزش ۹ میلیارد و ۹۱۳ میلیون دلار از کشورهای همسایه بوده، که ۵۶ درصد وزن و ۴۶ درصد ارزش واردات را به خود اختصاص داده است؛ که نسبت به مدت مشابه پارسال با رشد ۲۱ درصدی همراه بوده است.