کارنامه برتر رئیسی در اشتغال
میانگین نرخ اشتغالزایی دو سال اول دولت سیزدهم نسبت به دو سال اول دولت روحانی حدود 3 درصد بیشتر بوده است
رشد اشتغال در دولت سیزدهم میانگین نرخ اشتغال دو سال اول دولت روحانی 34.3 درصد بوده در حالی که این نرخ در دو سال اول دولت سیزدهم 37.2 درصد برآورد شده است. بدین معنا که نرخ اشتغال در دولت سیزدهم نسبت به بازه زمانی گفته شده در دولت دوازدهم 2.9 درصد افزایشی بوده است.
شاید مخالفان این دولت هرگز فکر نمی‌کردند که دولت سیزدهم در دو سال اول فعالیتش که وارث یک اقتصاد رو به احتضار بود، آن را رونق دهد. میانگین نرخ بیکاری دو سال اول دولت سیزدهم 1.45 درصد کمتر از میانگین نرخ بیکاری دو سال اول دولت روحانی بوده است و نرخ اشتغالزایی در این بازه زمانی 2.9 درصد بیشتر از دولت قبل بوده است. از طرفی در دومین سال کاری دولت سیزدهم نرخ بیکاری 2.5 درصد نسبت به سال 84، کاهش نشان می‌دهد؛ به‌طوری که در سال 1401 بیکاری به پایین‌ترین سطح خود در 17 سال اخیر رسید. هنگامی می‌توان از عملکرد دولت در دو سال اخیر در این زمینه به عنوان موفقیت یاد کرد که این دولت اقتصاد به گل نشسته‌ای را از دولتی مستأصل که به انتظار «اف‌ای‌تی‌اف» و برجام نشسته بود، تحویل گرفت. در این شرایط رکود تورمی اقتصاد را به پستوها کشانده و اشتغال غیررسمی دو چندان شده بود. دولت سیزدهم با برنامه نظام جامع پایش، زیست‌بوم ملی اشتغال کشور و راه‌اندازی سامانه‌های جست‌و‌جوی شغل، فضای کسبوکار را بهبود بخشید. دولت سیزدهم در اولین گام برای افزایش اشتغال و کاهش نرخ بیکاری، اقدامات خود را برای بهبود فضای کسب و کار اجرایی کرد، نشان به آن نشان که درگاه ملی مجوزها را راه‌اندازی کرد و برای احیای واحدهای راکد و نیمه راکد تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفت. همچنین در این دو سال دولت، زمینه‌های کاهش هزینه‌های تولید را نیز فراهم کرد. برای این امر کاهش نقدینگی و نرخ تورم و همچنین سوق دادن تسهیلات را به سمت پیشران‌های اقتصادی و همچنین بخش مولد سوق داد.
جزئیات بازار کار کشور
داده‌های آماری گویای این هستند که اقدامات دولت سیزدهم در این زمینه موفقیت‌آمیز بوده است. نشان به آن نشان که در سال 1401، نرخ بیکاری به کمترین مقدار خود در 17 سال اخیر رسید و به کانال 9 درصد رسید. نکته جالب توجه اینکه این نرخ نسبت به سال 84، 2.5 درصد کاهش نشان می‌دهد.
نرخ بیکاری دو سال اول دولت سیزدهم نسبت به دو سال اول دولت روحانی، 1.45 درصد کاهش نشان می‌دهد و این در حالی است که نرخ بیکاری در دو سال اول دولت روحانی دو رقمی بود در حالی که این نرخ در دو سال اول دولت مردمی سیزدهم در کانال تک رقمی قرار گرفت. میانگین نرخ بیکاری دو سال اول دولت روحانی، 10.55 درصد بوده که این نرخ در دو سال اول دولت سیزدهم 9.1 درصد بوده است. به عبارتی 1.45 درصد میانگین نرخ بیکاری در این بازه زمانی کمتر شده است.
نرخ اشتغال نیز روند افزایشی داشته است، به‌طوری که میانگین نرخ اشتغال دو سال اول دولت روحانی 34.3 درصد بوده در حالی که این نرخ در دو سال اول دولت سیزدهم به 37.2 درصد برآورد شده است. بدین معنا که نرخ اشتغال در دولت سیزدهم نسبت به بازه زمانی گفته شده در دولت سیزدهم 2.9 درصد افزایشی بوده است.
اقدامات دولت سیزدهم برای بهبود فضای کسب و کار
در این مدت دو سال، دولت سیزدهم با وجود اقتصاد فرو رفته در رکود و همه‌گیری بیماری کرونا، اقداماتی انجام داد که منتج به بهبود فضای کسب و کار شد.
واکسیناسیون عمومی، تسهیل در صدور مجوزها و کاهش ۵ واحد درصدی مالیات تولید و از همه مهمتر پرداخت تسهیلات هدفمند اشتغالزایی و احیای واحدهای تعطیل‌شده و نیمه تعطیل از مهم‌ترین اقداماتی است که به رونق کسب و کار و رشد اشتغال کمک کرد. اولین اقدام دولت این بود که ترمز دلایل بی‌ثبات کننده اقتصاد کشور را بکشد.
دولت شروع به کشیدن ترمزهای بی‌ثبات‌کننده اقتصاد کشور، از جمله متوقف کردن اقداماتی که نوعی بی‌انضباطی در اقتصاد به وجود می‌آوردند، کرد و به پرداخت‌ها انضباط بخشید و سخت‌گیری‌هایی را در پرداخت‌های بانکی انجام داد. دومین گام دولت برای بهبود فضای کسبوکار و رونق تولید و اشتغال در راستای رشد اقتصادی کشور بود. در دولت قبل، دست و پا بسته در حصار دستگاه‌های دولتی بودند و باید سال‌ها معطل می‌ماندند و گاهی درگیر مفاسد و رشوه می‌شدند، در حالی که طبق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، تولید‌‌کننده داخل کشور باید با خیال راحت و تکریم فعالیت اقتصادی خود را انجام دهد. بخشنامه‌های جدید و مبهم یکی از موانع رونق تولید در گذشته بود که این ضوابط در دولت سیزدهم سازماندهی شد.
اشتغال یک میلیون نفر در سال 1401
همه این موارد باعث شد تا نرخ بیکاری در دو سال اول دولت سیزدهم روند کاهشی داشته باشد و نرخ اشتغالزایی نیز روند افزایشی خود را از سر بگیرد.
در این میان آنچه کارشناسان اقتصادی را به بازار کار کشور امیداور کرده است، بهبود مشارکت اقتصادی بوده است، به‌طوری که نرخ مشارکت اقتصادی به بیش از 40 درصد افزایش یافت و این نرخ به 40.9 درصد در سال 1401 رسید. آنچه داده‌ها نشان می‌دهند در سال 1401، یک میلیون شغل در کشور ایجاد شد.
پایداری اشتغال با رصد آن از طریق سامانه ملی رصد اشتغال
دولت سیزدهم برای اینکه اشتغال ایجاد‌شده بی‌کیفیت نباشد و دارای پایداری باشد، اقدام به ایجاد سامانهای تحت عنوان سامانه رصد ملی اشتغال کرد. در این سامانه، اشتغال براساس اطلس ملی اشتغال و متناسب با نیازهای جغرافیایی کشور تهیه و ایجاد می‌شد.
بدین ترتیب، در راستای اجرای برنامه دولت مردمی سیزدهم برای ایجاد سالانه یک میلیون شغل توسط استان‌ها و دستگاه‌های اجرایی، سامانه ملی رصد اشتغال با رویکرد ثبت خدمات اشتغال (ثبت و صدور مجوز کسب و کار، تأمین مالی طرح کسب و کار، مشاوره و آموزش مهارت برای نیروی کار و...) طراحی و اجرایی شد، مطابق با آخرین آمار دریافتی از داشبورد تمام شماری این سامانه بیش از یک میلیون نفر به تفکیک استان‌های کشور این خدمات اشتغال را دریافت کردند، در برخی کسبوکارها با ثبت خدمت اشتغال تا به ثمر رسیدن و پایداری و ایجاد شغل، نیازمند صرف زمان بود. این آمار مبتنی بر کد ملی و ثبتی مبنا بوده و قابل راستی‌آزمایی بوده است. در سامانه ملی رصد اشتغال کشور حدود 18 هزار کاربری تعریف شده است که خدمات اشتغال ارائه‌شده 116 دستگاه اجرایی را تا سطح شهرستان، به صورت برخط ثبت می‌کنند و رسانه‌ها می‌توانند از اطلاعات و داده‌های خدمات اشتغال ثبت‌شده این سامانه استفاده کنند. «برنامه نظام پایش اشتغال کشور» مبتنی بر صحت‌سنجی داده‌های ثبتی مبنای سامانه ملی رصد اشتغال و راستی‌آزمایی توزیع منابع اشتغال و اجتناب از انحراف سرمایه‌گذاری طی سه مرحله پیامکی، تلفنی و حضوری در راستای عمل به تعهدات اشتغال بخشی و استانی، اجرایی شده است تا منجر به ارائه آمار دقیق و قابل استناد برای سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های حوزه اشتغال شود. از دیگر نتایج این طرح شفافیت عملکرد دستگاه‌ها در حوزه اشتغال، ایجاد ارتباط مستقیم با کسبوکارها برای نخستین‌بار در کشور که فضای بررسی و رفع مسائل کسبوکارها است.
بــــرش
یک میلیون و 673 هزار و 278 کد بیمه اجباری جدید
در مجموع طی سال‌های 1400 و 1401، یک میلیون و 673 هزار و 278 کد بیمه جدید صادر شد که از این تعداد، بیش از 820 هزار بیمه اجباری جدید، بیش از 400 هزار بیمه حرف و مشاغل آزاد و حدود 450 هزار نفر (60 درصد پرونده بازنشستگان و مستمری بگیران جدید را که به واسطه نوع بیمه اجباری از تعهدات قانونی بلندمدت برخوردارند و می‌توان آنها را به عنوان بیمه شده اجباری به واسطه شغل به شمار آورد) شامل می‌شود.
اشتغال غیررسمی و برخی از خوداشتغالی‌ها، اجباری در بیمه شدن نیست و فرصت‌های شغلی ایجاد شده در این موارد، در آمارهای سازمان تأمین اجتماعی وجود ندارد.
این آمار در کنار آمار کاهشی دریافت کنندگان بیمه بیکاری از 200 هزار و 982 نفر در بهمن 1400 به 184 هزار و 385 نفر در بهمن 1401 بیانگر کاهش تعدیل نیروی کار بود و نشان از بهبود پایداری مشاغل در سال‌های 1400 و 1401 دارد.
گزارش مرکز آمار ایران مبنی بر کاهش نرخ بیکاری از 9.2 درصد در سال 1400 به 9 درصد در سال 1401 و افزایش متوسط سالانه بیش از 835 هزار بیمه جدید تأمین اجتماعی در حوزه اشتغال می‌تواند به خوبی مؤید عملکرد دولت در ایجاد بیش از یک میلیون فرصت شغلی ثبت و تأیید شده در سامانه ملی رصد اشتغال باشد.