با رشد اقبال عمومی به سرمایه‌گذاری در بازار سهام صورت می‌گیرد
توسعه ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم
وحید رجبیان
معاون توسعه کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران
سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مفهومی است که طی چند سال اخیر بیش از پیش در بازار سرمایه ایران مطرح شده است که دلایل آن را می‌توان افزایش تعداد و تنوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری و رشد اقبال عمومی به سرمایه‌گذاری در بازار سهام دانست، به طور طبیعی روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در برابر روش سرمایه‌گذاری مستقیم قرار می‌گیرد. در روش مستقیم، خود شخص مستقیماً اقدام به خرید و فروش سهام یا سایر اوراق بهادار می‌کند. در حالی‌که در روش غیرمستقیم، سرمایه‌گذار مدیریت معاملات شخصی خود را به متخصصین امر واگذار می‌کند. به‌طور کلی، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه ایران به دو روش خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی از خدمات سبدگردانی صورت می‌گیرد.
کاهش التهاب معاملات و پوشش ریسک سرمایه‌گذاران با توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی موجود در بازار سرمایه ایران، با تجمیع منابع سرمایه‌گذاران و با بهره‌مندی از تخصص خبرگان مالی اقدام به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار می‌کند. تنوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری براساس کلاس دارایی تحت مدیریت آنها، به همه سرمایه‌گذاران با بینش‌ها و سطوح ریسک‌پذیری متفاوت امکان می‌دهد تا حتی با مبالغ کم نیز امکان سرمایه‌گذاری پیدا کنند. عموماً این‌طور گفته می‌شود که این شیوه سرمایه‌گذاری فقط مناسب افرادی است که از دانش مالی کافی برای تحلیل دارایی‌ها برخوردار نیستند.
در واقعیت اما، سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها می‌تواند برای افراد حرفه‌ای نیز منافع زیادی به همراه داشته باشد. تنوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری این امکان را فراهم می‌کند که سرمایه‌گذاران بتوانند در شرایط مختلف اقتصادی از رشد انواع بازارهای دارایی بهره‌مند شوند، برای مثال در شرایط تورمی یا بروز نااطمینانی‌های بالا در فضای اقتصادی کشور، صندوق‌های مبتنی بر گواهی سپرده طلا می‌توانند به‌عنوان یک ابزار پوشش ریسک از سوی سرمایه‌گذاران مورد استفاده قرار گیرند.
همچنین در شرایط رکودی، سرمایه‌گذاران می‌توانند از مزایای صندوق‌های درآمد ثابت در بازار سرمایه بهره‌مند شوند. در کنار این نکات، صندوق‌های سرمایه‌گذاری عموماً از ابزارهای نوین مالی مانند اختیار معامله و استراتژی‌های مختلف آنان برای پوشش ریسک نیز استفاده می‌کنند که ممکن است برای عموم سرمایه‌گذاران حتی حرفه‌ای‌ها نیز قابل اجرا نباشد. به‌علاوه، انواع خاص دیگری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مانند صندوق‌های اهرمی نیز به سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر این امکان را می‌دهند که در روندهای صعودی با بهره‌مندی از سازکار اهرم، بازدهی به‌مراتب بیشتری نسبت به کلیت بازار کسب کنند، ازجمله مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توان به کاهش ریسک از طریق ایجاد تنوع در سبد سرمایه‌گذاری‌ها، مدیریت تخصصی دارایی‌ها، صرفه‌جویی در زمان سرمایه‌گذاران، کارمزد معاملات کمتر نسبت به معاملات سهام، تنوع در دارایی‌های پایه مانند سهام، طلا، اوراق مشارکت و غیره، امکان سرمایه‌گذاری در طیفی از دارایی‌ها با سرمایه کم و نیز امکان کسب بازدهی مناسب توسط افراد غیرمتخصص اشاره کرد.
شرکت‌های سبدگردان بازوی دیگر سرمایه‌گذاری حرفه‌ای
خدمات سبدگردانی روش دیگر سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه ایران است. در این نوع از خدمات، مدیران حرفه‌ای و متخصصان بازار اوراق بهادار به مدیریت اختصاصی دارایی سرمایه‌گذاران می‌پردازند.
از جمله مزایای سبدگردانی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد: خدمات سبدگردانی به‌صورت شخصی‌سازی شده یعنی با توجه به اهداف مالی و ویژگی‌های خاص سرمایه‌گذار (سن، سرمایه، درآمد، سطح ریسک‌پذیری) ارائه می‌شود. در این نوع از خدمات گروهی از مدیران دارایی اقدام به مدیریت تخصصی سبد سرمایه‌گذاری افراد می‌کنند که موجب می‌شود تا در برابر نوسانات بازار بهترین استراتژی‌ها را برای کسب بالاترین بازدهی ممکن اتخاذ کنند. از دیگر مزایای سبدگردانی باید به مدیریت کارآمد ریسک اشاره کرد.
یکی از مهم‌ترین اهداف خدمات سبدگردانی، ایجاد تناسب معقول میان ریسک و بازده سرمایه‌گذاری است.
مدیران دارایی تلاش می‌کنند تا با توجه به سطح ریسک‌پذیری افراد، با تحمل سطح مشخصی از ریسک بیشترین بازده ممکن را برای وی به ارمغان بیاورند. مدیران دارایی با رصد مستمر متغیرهای اقتصادی، اخبار، شایعات و اطلاعات مالی شرکت‌ها و تحلیل این اطلاعات تلاش می‌کنند تا در هر بازه زمانی بهترین تصمیمات سرمایه‌گذاری را به‌منظور تأمین حداکثری منافع سرمایه‌گذاران اخذ کنند.
ریل‌گذاری مناسب در رشد اقتصاد با هدایت سرمایه‌ها به سمت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم
به‌طور کلی، وظیفه اصلی بازار سرمایه تأمین مالی تولید است. با افزایش اقبال سرمایه‌گذاران به این بازار و تعمیق هرچه بیشتر آن، امکان تجهیز منابع بیشتر برای تأمین نیازهای بخش حقیقی اقتصاد فراهم خواهد شد.
با تجمیع منابع خرد از طریق ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به عموم سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا از منافع سرمایه‌گذاری در شرایط مختلف اقتصادی بهره‌مند شوند، از سوی دیگر، با افزایش امکان تأمین مالی بخش حقیقی اقتصاد از بستر بازار سرمایه و کاهش فشار به منابع بانکی، رشد اقتصادی واقعی و کاهش تورم نیز می‌تواند از منافع بلندمدت توسعه سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به شمار آید که سرریز منافع آن به همه مردم و حتی نسل‌های آتی نیز خواهد رسید.
منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران