بازارساز فعال اجازه جهش ارزی را نداد
برخلاف انفعال بانک مرکزی در جهشهای نرخ ارز سالهای 97 و 98، بانک مرکزی در مقطع کنونی با ایفای نقش فعال در نوسانات ارز اجازه التهاب بازار را نداد
به دلیل وقوع برخی تنشها در منطقه و منازعات میان فلسطین اشغالی و رژیم صهیونیستی سطح ریسک در بازارهای مختلف منطقه خاورمیانه کمی افزایش یافت و پیرو این افزایش ریسک در سطح منطقه، طبیعی است که بازار ارز و بازار سرمایه در ایران نیز با واکنشهایی همراه باشد. طی مدت اخیر نرخ دلار در بازار غیررسمی برخلاف روند با ثبات 6 ماهه نخست سالجاری نوساناتی را به ثبت رساند که البته با توجه به حجم بالای اخبار مثبت در بخشهای بنیادی اقتصاد همچون آزادسازی منابع مسدود شده ارزی ایران در کشورهای مختلف مانند کره جنوبی، لوکزامبورگ و عراق، روند نزولی نرخ تورم و نرخ رشد نقدینگی و ادامه روند مثبت رشد اقتصادی، هیچگونه پیشبینی ناظر به جهش یا افزایش قابل توجه نرخ ارز مطرح نیست. بر اساس سوابق تاریخی در بازارهای مالی و دارایی، طبیعی است که در چنین شرایطی به دلیل افزایش سطح ریسک سرمایهگذاری نرخ طلا و نفت افزایش یابد و بازارهای سهام روندی نزولی را تجربه کنند. بازار ارز نیز از این قاعده مستثنی نیست و در حد طبیعی خود نسبت به این اتفاقات واکنش نشان داده است.
البته یک تفاوت فاحش میان نوسانات اندک روزهای اخیر بازار ارز و جهشهای نرخ ارز در دورههای زمانی سابق همچون سالهای 97 و 98 به چشم میخورد. نکته اول دست پر بازارساز ارزی است که به واسطه آزادی منابع مسدود شده در کشورهای مختلف، ذخایر ارزی لازم را بانک مرکزی به منظور کنترل التهابات بازار ارز دارد. از سوی دیگر برخلاف انفعال بانک مرکزی در جهشهای نرخ ارز در دورههای زمانی سابق، در ایام اخیر مشاهده شد که با اجرای سیاستهای ارزی فعال، علاوه بر مداخله هوشمند در بازار، تمام نیازهای حقیقی در بازار ارز پاسخ داده شد و بانک مرکزی اجازه نداد نوسانات دلار، اخلالی در فضای اقتصاد کلان ایجاد کند. به عنوان نمونه در جهشهای نرخ ارز سال 98 پس از افزایش قیمت بنزین، بانک مرکزی در یک انفعال به سر برد و نتوانست با اتخاذ سیاستهای ارزی مؤثر، بازار ارز را آرام کند. همچنین در سال 97 نرخ دلار با جهش چند برابری نرخ ارز مواجه شد و بانک مرکزی به عنوان متولی اصلی حفظ ارزش پول ملی، نتوانست اقدام مؤثری در جلوگیری از جهش نرخ ارز انجام دهد. برخلاف مصادیق تاریخی سالهای اخیر بانک مرکزی در برابر نوسانات دو هفته اخیر بازار ارز کاملاً مسلط ظاهر شد و نشان داد که اجازه نمیدهد نوسانات نرخ ارز از حد طبیعی خود خارج شود.
تغییرات نرخ ارز در حد طبیعی است
یک تحلیلگر بازارهای مالی ضمن اشاره به طبیعی بودن روند این روزهای نرخ دلار با توجه به مسائل سیاسی بینالمللی گفت: سطح تقاضا کنترل شده، اما بالاخره چنین واقعیت سیاسی موجب تغییر و تحولاتی در بازار خواهد شد. مجید شاکری - بازارهای مالی - درباره دلایل گرانی دلار در روزهای اخیر توضیح داد: وقتی یک اتفاق سیاسی با این سطح اهمیت (تشدید حملات رژیم صهیونیستی به نوار غزه) رخ میدهد به هر حال تنشی به بازار وارد میکند که روند آن طبیعی است، اما تغییرات قیمتی در همین حد است. وی با اشاره به اینکه تغییری در منابع بانک مرکزی رخ نداده، گفت: سطح تقاضا کنترل شده و هیچ اتفاقی نیفتاده است.
شاکری در پاسخ به انتقادات مطرح شده درباره رشد پایه پولی عنوان کرد: این بحث کاملاً فنی است، در کنترل ترازنامه رشد پایه پولی هیچ اهمیتی ندارد، زیرا فارغ از اینکه در لایه مابین بانکها، بانک مرکزی و دولت چه اتفاقی رخ میدهد، کل رشد نقدیندگی کنترل شده است.
متغیرهای بنیادی، گواه ثبات
نرخ ارز
مؤلفههای داخلی بازار ارز همچون افزایش درآمدهای ارزی دولت، افزایش صادرات کالاها و محصولات تولید داخل، دسترسی ایران به منابع ارزی مسدود شده در کره جنوبی، عراق و لوکزامبورگ، توافقات بانکی با کشورهای منطقه، اتصال به شبکه جایگزین سوئیفت و روند مثبت شاخصهای کلان اقتصادی گواه تثبیت قیمت ارز تا پایان سالجاری است و نوسان اندک این روزهای بازار ارز، علاوه بر اینکه واکنش طبیعی بازار به اتفاقات سطح منطقه است، برخی تهییج انتظارات تورمی، موج جدیدی از افزایش سطح عمومی قیمتها را به کمک تورم ایجاد کنند.