در گفتوگو با دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران مطرح شد
بازار ماهی و محصولات شیلاتی در انتظار تشدید نظارت‌ها
محاسبه قیمت میگو با نرخ‌های جهانی سالانه بین ۷۰ تا ۸۰ درصد تولید داخلی میگو صادر می‌شود به طوری که میگو همیشه با قیمت‌های جهانی محاسبه می‌شود
هما همت خواه
روزنامه نگار
ماهی یکی از محصولات مهم در سبد خانوار در جهان به شمار می‌رود و خانوار ایرانی مستثنی از این موضوع نیست، به طوری که در گذشته این محصول به شکل تازه خوری و کنسروی با قیمت‌های مناسب در اختیار مردم قرار می‌گرفت اما طی سال‌های اخیر قیمت این محصول روند افزایشی به خود گرفته است تا جایی‌که به گفته برخی کارشناسان بخش شیلات مصرف این محصول در سبد خانوار کاهش یافته است.
به‌رغم تلاش‌های دولت سیزدهم در فرهنگسازی مصرف و افزایش تولید و استفاده از ظرفیت‌های صید و آبزی پروری، طی یکسال اخیر این محصول با قیمت‌های بالا در بازار عرضه می‌شود تا جایی‌که حذف این محصول از سبد خانوار نگران کننده شده، به طوری که با گرانی قیمت کنسرو ماهی بخشی از مصرف داخلی این محصول افت پیدا کرده است.
طبق آمارهای موجود ایران در تولید و پرورش ماهی قزل‌آلا در آب‌های شیرین و شور رتبه اول جهان، در میگو رتبه چهاردهم جهان، در تولید گوشت ماهیان خاویاری رتبه سوم و در تولید خاویار رتبه دوم جهان را دارد و اینها نشان‌دهنده ظرفیت این بخش برای اشتغال، تولید و ارزآوری در این بخش است.
«علی‌اکبر خدایی» دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران در گفتوگو با خبرنگار «ایران اقتصادی» گفت: مجموع تولید آبزیان در سال ۱۴۰۱ اعم از صید و آبزی‌پروری یک میلیون و ۳۵۰ هزارتن بوده که از این میزان بیش از ۷۵۰ هزارتن از محل صید و صیادی (۳۲ هزارتن و ۵۰۰ تن مربوط به صید آب‌های شمال کشور، ۷۱۸ هزارتن مربوط به صید در آب‌های جنوب کشور) و بیش از ۶۰۰ هزارتن مربوط به آبزی‌پروری است.
به گفته وی، آنچه که در کشور می‌تواند به مصرف داخلی برسد با حذف ماهیان حرام گوشت یک میلیون و ۲۰۰ هزارتن تولید است.
وی اظهارداشت: از این میزان تولید، سال گذشته ۱۶۰ هزارتن انواع آبزیان به ارزش ۵۵۰ میلیون دلار صادر شده است که تقریباً حدود ۱۰ درصد سهم تولید است و رقم قابل توجهی نیست البته بخشی از صادرات را ماهیان حرام گوشت و پودر ماهی تشکیل می‌دهد.
وی تصریح کرد: براساس آمارهای تولید نباید خیلی کمبود ماهی در بازار داشته باشیم اما قیمت آبزیان بیش از نرخ تورم است که نشان می‌دهد میزان تولید با آنچه عرضه می‌شود تناسب ندارد.
البته ناگفته نماند که نهاده‌های تولید آبزیان نیز روند افزایشی دارد اما این بدان معنا نیست که نرخ آبزیان بیش از نرخ واقعی عرضه شود.
وی با بیان اینکه میگو و ماهیان خاویاری نقشی در بازار داخلی ندارند گفت: با وجود خشکسالی‌ها سالانه ۲۰۸ هزارتن ماهی سردآبی آب شیرین و ۲۴۰ هزارتن انواع ماهیان گرمابی در استخرهای پرورشی تولید می‌شود که به نظر می‌رسد براساس ارقام تولید، کمبودی در این زمینه نداشته باشیم.
وی گفت: اما آنچه در بازار تهران مشاهده می‌شود کمبود ماهی قزل آلا، کپور، ماهیان دریایی مانند سفید، شیر، شوریده، حلوا، هامور است و در صورت وجود در بازار نیز با قیمت‌های بالا به فروش می‌رسد درحال حاضر هر کیلوگرم قزل آلا زنده در بازار تهران بین ۲۱۰ تا ۲۳۰ هزارتومان به فروش می‌رسد در حالی که سال گذشته قیمت این محصول در بازار حدود ۱۰۰ هزارتومان بوده است.
وی اظهارداشت: این در حالی است که دولت سیزدهم برای حمایت از تولیدات شیلاتی و تولیدکنندگان این بخش، سوخت ارزان قیمت در اختیارشان قرار داده است اما به نظر می‌رسد آنچه که با یارانه صید می‌شود و آنچه که وارد بازار داخلی می‌شود با یکدیگر تطابق ندارد.
خدایی معتقد است نظارت کافی برنحوه تخصیص یارانه سوخت و آنچه که صید یا دراستخرهای پرورشی تولید می‌شود، نیست زیرا بخشی از این محصول به دلیل قیمت‌های بالا در بازار کشورهای همسایه عرضه می‌شود بنابراین آنچه که وارد بازار داخلی می‌شود کفاف نیاز داخلی را نمی‌دهد و همین امر باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود.
دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران یکی ازراهکارهای تنظیم بازار قیمت ماهی در بازار داخلی را واردات دانست و گفت: به نظر می‌رسد با توجه به شرایط فعلی، واردات ماهی می‌تواند به این بخش کمک کند تا بازار تنظیم و قیمت‌ها شکسته شود.
وی مصرف ماهی در سلامت جامعه را یک موضوع با اهمیت دانست و افزود: انتظار می‌رود راهکارهایی برای مصرف ماهی ارزان قیمت توسط دولت ارائه شود تا این کالا از سبد خانوار ایرانی حذف نشود زیرا کاهش مصرف می‌تواند در کاهش سطح سلامت جامعه تأثیرگذار باشد.
وی واردات آبزیان را به نفع مصرف‌کنندگان داخلی دانست و گفت: هرگونه کاهش عرضه قزل آلا، کپور، فیتوفاگ، ماهیان دریایی در بازار داخلی در قیمت این محصولات تأثیرگذار است بنابراین می‌توان این کمبود را از طریق ماهیان وارداتی برطرف کرد.
خدایی با بیان اینکه میگو و ماهیان خاویاری تأثیری در افزایش قیمت بازار داخلی ماهی ندارند افزود: سالانه بین ۷۰ تا ۸۰ درصد تولید داخلی میگو صادر می‌شود به طوری که میگو همیشه با قیمت‌های جهانی محاسبه می‌شود.
وی اضافه کرد: براساس آمارها سالانه بین ۴ تا ۵ هزارتن گوشت ماهی خاویاری در کشور تولید می‌شود که در مجموع تولید داخلی در بخش آبزی‌پروری سهم یک درصدی دارد بنابراین اگر این محصولات گران یا ارزان شوند خیلی در بازار داخلی تأثیرگذار نیستند.
وی براین باور است که دولت می‌تواند با تشدید نظارت‌ها بر حجم تولید و صادرات رسمی و غیررسمی و برخورد جدی و باطل کردن پروانه کسب برخی متخلفان در کاهش خروج آبزیان از کشور اقدام کند.