صدور 161 هزار پروانه نوسازی
در دو سال اجرای نهضت ملی مسکن 161 هزار پروانه نوسازی در بافت‌های فرسوده شهر صادر شده است
سیاست دولت در بخش مسکن، همزمان با تولید واحد مسکونی، اجرای برنامه‌های هم‌راستا برای کیفی‌سازی مسکن است. بر این اساس، نوسازی بافت‌های فرسوده، جزو مهمی از نهضت ملی مسکن است، از 4 میلیون واحدی که در نهضت ملی مسکن تولید خواهد شد، 600 هزار واحد مربوط به نوسازی بافت فرسوده است. به عبارتی ۱۵ درصد تأمین مسکن در قالب نهضت ملی مسکن باید در محدوده بافت‌های فرسوده محقق شود؛ بر اساس برنامه نهضت ملی مسکن، سالی ۱۵۰ هزار واحد مسکن باید در بافت‌های فرسوده ساخته شود. با نوسازی، دو هدف همزمان در بخش مسکن به پیش می‌رود که شامل تولید مسکن در مناطق دارای زیرساخت و کاهش مخاطرات بافت‌های فرسوده است. در نوسازی، با توجه به اینکه زیرساخت‌های شهری و مسکونی در بافت‌ها وجود دارد، هزینه تولید مسکن کمتر است، از سوی دیگر با نوسازی هدف دیگر دولت در افزایش کیفی‌سازی سکونت مردم محقق می‌شود.
با اینکه در برنامه جامع مسکن و برنامه بازآفرینی شهری، بر نوسازی بافت‌های فرسوده تأکید شده اما در دهه گذشته، کمترین نوسازی را شاهد بودیم که در مجموع نادیده گرفتن این برنامه‌ها در کاهش ساخت و ساز و تولید مسکن اثر گذاشته است. اما با اجرای نهضت ملی مسکن، برنامه نوسازی هم سرعت گرفته است. بر اساس آمار سال ۱۳۹۵ نزدیک به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بنای ناپایدار (فرسوده) در وسعتی حدود ۱۶۷هزار هکتار اراضی مسکونی کشور وجود دارد، که حدود 23 درصد از مساحت شهرهای کشور است، جمعیت ساکن در این بافت‌ها نزدیک به ۱۰ میلیون‌نفر را شامل می‌شود، بنابراین با نوسازی، علاوه بر افزایش تولید مسکن، کیفیت سرپناه و زندگی 10 میلیون نفر نیز بالا می‌رود.
محمد آیینی معاون وزیر راه و شهرسازی، با اشاره به توجه دولت به اجرای برنامه نوسازی تأکید دارد: راهبرد اصلی دولت شتاب دادن به نوسازی مسکن است. راهبرد دوم ما با توجه به موازین سند ملی بازآفرینی شهری و سند ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه‌های شهری است. همچنین محور دوم ما این است که خدمات و سرانه‌های آموزشی، بهداشتی، درمانی، انتظامی، ورزشی و معابر شهری به متوسط سرانه محلات برخوردار شهر برسد. این زمینه‌ساز ارتقای مرغوبیت برای نوسازی مسکن خواهد شد؛ درواقع با این‌وجود نوسازی مسکن توجیه لازم را برای بخش خصوصی، غیردولتی و تعاونی‌ها فراهم خواهد کرد.
تحقق 55 درصد برنامه نوسازی
بر اساس این گزارش، در بخش نوسازی مسکن در دو سال گذشته، بیش از ۱۶۱ هزار واحد پروانه نوسازی مسکن در محدوده بافت‌های فرسوده داده شده است. در طول این دوسال تاکنون بیش از ۵۱ هزار واحد به بهره‌برداری رسیده است. معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه، بازآفرینی می‌تواند یک ظرفیت بالا برای تولید مسکن فراهم کند و به کمک نهضت ملی مسکن بیاید، گفت: قریب به ۵۵ درصد تحقق برنامه بازآفرینی در نهضت ملی داریم. استان خراسان رضوی رتبه دوم را پس از تهران دارد و در طول این دوسال بیش از ۲۳هزار واحد را به بهره‌برداری رسانده است.
آیینی با بیان اینکه استان تهران با ۴۲هزار و ۳۰۰ واحد، رتبه اول را در تولید مسکن در بافت فرسوده دارد، اضافه کرد: این عدد قابل توجه است. اگر همه استان‌ها و شهرها حرکت داشته باشند می‌توانند سهم بالایی را در تولید مسکن داشته باشند.
وی با اشاره به نقش بسته‌های تشویقی برای نوسازی مسکن، گفت: به طور میانگین ۸۵ درصد تخفیف پروانه داده می‌شود. همچنین تسهیلات ارزان برای بافت فرسوده فراهم شده است و پنج نوع تسهیلات برای بافت فرسوده پرداخت می‌شود.
تکمیل هزار پروژه در مناطق نوسازی شده
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه راهبرد دیگر ما اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام است، عنوان کرد: ما در طول دوسال گذشته نزدیک به یک‌هزار پروژه را به بهره‌برداری رساندیم و تعداد ۳۰۰ پروژه در دست احداث داریم و تا پایان سال مالی به اتمام خواهد رسید. معاون وزیر راه وشهرسازی با تأکید بر نقش مهم مردم در پیشبرد برنامه‌ها، تشریح کرد: آنچه که می‌تواند به عنوان موتور محرک این کار باشد و کار را شتاب دهد، راهبرد مردمی‌سازی است. این مردمی‌سازی جز با حضور مردم شکل نمی‌گیرد.
صدور سند برای حاشیه‌نشینان
بهترین شرایط حمایتی از نوسازی بافت فرسوده و حاشیه‌نشینی در دولت سیزدهم فراهم شده است. توجه به نوسازی بافت‌های فرسوده و ترغیب و تشویق مردم، سازندگان و پیمانکاران به اهمیت نوسازی این بافت‌ها و همچنین ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی مورد تأکید دولت سیزدهم است.
در کنار راهبردها ظرفیت‌هایی هم در قانون فراهم شده که مهم‌ترین آن، استفاده از ظرفیت بند ب قانون برنامه و بودجه امسال است. با به استناد این بند متناسب با جمعیت ساکن در سکونتگاه‌های غیررسمی نسبت به جمعیت شهر از محل عوارض مالیات بر ارزش افزوده، برای محرومیت‌زدایی از این محلات باید استفاده شود. همچنین بر اساس بند میم تبصره یازده قانون بودجه، کسانی که در سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌ای زمین‌شان متعلق به دولت است، برای گرفتن سند می‌توانند اقدام کنند. بسیاری از اقدامات از جمله دریافت پروانه، مجوز و وام بانکی برای نوسازی تنها با ارائه سند امکان‌پذیر است. با تصمیم دولت، متقاضیان دریافت سند در سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشین تا پایان اسفندماه فرصت ثبت‌نام در سامانه ارائه تسهیلات بافت فرسوده را دارند. بر اساس این گزارش، مالکان واحدهای مسکونی اراضی تصرفی متعلق به دولت که قبل از سال ۱۳۹۴ و مطابق توسعه شهری واحد خود را ساخته باشند، می‌توانند برای دریافت سند مالکیت اقدام کنند.
همچنین بر اساس بند ث تبصره یازده، در محلاتی که تراکم و نفوذناپذیری بالایی دارند این امکان فراهم شده تا صاحبان املاک‌فرسوده، واحدهای فرسوده خود را با مسکن‌های نوساز موجود تعویض کنند و ۴۰درصد تخفیف بگیرند. بر اساس این طرح مالکان واحدهای مسکونی فرسوده با مراجعه به ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها می‌توانند پس از تحویل واحد مسکونی خود با 40 درصد تخفیف کلید یک واحد مسکونی نوساز یا زمین را دریافت کنند. به استناد اطلاعات شرکت بازآفرینی شهری، متقاضیان طرح کلید به کلید می‌توانند با مراجعه حضوری به ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها در این طرح ثبت‌نام کرده و واحد مسکونی نوساز یا زمین را در موقعیت‌هایی که دولت امکان تحویل زمین دارد، نظیر شهرهای جدید تحویل بگیرند.