رکورد 84.6 درصدی رشد ترانزیت
در آبان امسال بیشترین میزان ترانزیت ماهانه کشور نسبت به چند سال گذشته به ثبت رسید
استقبال کشورها از کریدورهای ترانزیتی ایران رو به افزایش است و میزان عبور بار از قلمرو کشور این موضوع را منعکس می‌کند. در برنامه بلندمدت افزایش ارتباطات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، استفاده حداکثری از کریدورهای ترانزیتی در بخش‌های مختلف حمل‌ونقل نقش ویژه‌ای دارد، ظرفیت انتقال بار از کریدورهای ترانزیتی کشور حدود 80 میلیون تن در سال است که در حال حاضر از حدود یک‌دهم این ظرفیت بهره‌برداری می‌شود. برای استفاده از ظرفیت ترانزیتی، در برنامه‌ای 10 ساله رشد ترانزیت در 3 مرحله تا 30 میلیون تن در نظر گرفته شده است.
در دهه گذشته، باوجود رشد ترانزیت تا 13 میلیون تن در سال در اوایل دهه 90، در طول چند سال از میزان ترانزیت کاسته شد و در سال 99 به کمترین میزان و حدود 5 میلیون تن رسید. دولت سیزدهم، افزایش ترانزیت و استفاده از کریدورهای کشور به منظور گسترش ارتباط با همسایگان و همچنین کسب درآمدهای پایدار حاصل از آن را یکی از راهبردهای اصلی دیپلماسی خود قرار داد تا جایگاه ایران را در منطقه به عنوان کشوری استراتژیک در مبادلات تجاری دوباره احیا کند. ترانزیت کشور از سال 1400، روند رو به رشدی را آغاز کرده است اگر چه هنوز با هدف ترانزیت 15 تا 20 میلیون تن در فاز اول برنامه رشد ترانزیتی کشور فاصله داریم. بر اساس آماری که معاونت حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی منتشر کرده است، در 8 ماهه امسال ترانزیت کشور رشد ۲۸.۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد.
شهریار افندی‌زاده معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی دستاوردهای ترویج گفتمان و مبانی ابتکار «ایران-راه» را در رشد ترانزیت کشور در سال‌جاری مؤثر دانسته است.
براساس آمار موجود در وزارت راه و شهرسازی، در هشت ماهه نخست امسال مجموعاً ۹ میلیون و ۴۵۸ هزار و ۸۶۲ تن کالا از کشور ترانزیت شده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲۸.۲ درصد افزایش داشته است. همچنین در آبان امسال و با ثبت عملکرد یک میلیون و ۵۴۱ هزار و ۸۴۹ تن، ترانزیت از کشور نسبت به آبان سال ۱۴۰۱ افزایش ۸۴.۶ درصدی داشته است.
در هشت ماهه نخست امسال، ترانزیت کالای نفتی و غیرنفتی به ترتیب با عملکرد ۲ میلیون و ۹۲۳ هزار و ۹۳۷تن و ۶ میلیون و ۵۳۴ هزار و ۹۲۵ تن، افزایش ۴۸.۷ و ۲۰.۸ درصدی را نسبت به هشت ماهه نخست سال ۱۴۰۱ رقم زده است.
از مجموع این عملکرد، سهم حمل‌ونقل جاده‌ای برابر با ۸ میلیون و ۵۲۰ هزار و ۸۶۲ تن و سهم حمل‌ونقل ریلی، ۹۳۸ هزار تن بوده که در بخش جاده‌ای، رشد ۳۲.۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌قبل ثبت شده است. در آبان سال‌جاری، عملکرد ترانزیت با ثبت یک‌میلیون و ۵۴۱ هزار و ۸۴۹ تن، رشد نقطه به نقطه ۸۴.۶ درصدی را نسبت به آبان سال قبل داشته است. در این ماه، ترانزیت جاده‌ای کالاهای نفتی و غیرنفتی به‌ترتیب با عملکرد ۵۴۴ هزار و ۶۲۳ تن در بخش کالای نفتی و ۸۵۵ هزار و ۲۲۶ تن در بخش کالای غیرنفتی ثبت شده است، و در بخش ترانزیت ریلی مجموع کالاهای نفتی و غیرنفتی با عملکرد ۱۴۲ هزار تن، رشد ۳۴.۶ درصدی داشته است.
پیشروی ترانزیت جاده‌ای
ترانزیت جاده‌ای همیشه سهم بیش از 90 درصدی در بخش حمل بار بین‌المللی و داخلی را دارد. این در حالی است که انتقال بخشی از حمل بار از جاده به ریل هدف بخش حمل‌ونقل است. با وجود این ترانزیت جاده‌ای همچنان بیشترین سهم در ترانزیت را دارد. بر اساس این گزارش در هشت‌ماهه سال‌جاری بیش از ۳۸۶ هزار دستگاه ناوگان ایرانی و خارجی، 52.8 میلیون تن کالا از قلمرو ایران ترانزیت کرده‌اند که نسبت به دوره مشابه ۱۴۰۱ رشد ۳۲ درصدی دارد.
در آبان‌ماه سال‌جاری نزدیک به ۶۰ هزار دستگاه ناوگان ایرانی و خارجی بالغ بر 4.1 میلیون تن کالای ترانزیتی حمل کرده‌اند که بیشترین میزان ترانزیت جاده‌ای ماهیانه از قلمرو کشور طی سال‌های گذشته بوده و نسبت به آبان سال گذشته رشد ۹۲ درصدی داشته است. در برنامه هفتم توسعه نیز به موضوع ترانزیت توجه ویژه‌ای شده است. هدف‌گذاری حجم کالاهای ترانزیتی از قلمرو کشورمان تا پایان برنامه هفتم توسعه ۴۰ میلیون تن تعیین شد. طبق این برنامه، ترانزیت کشور تا 5 سال باید رشد 2 تا 6 میلیون تنی را در سال داشته باشد.
معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به رشد ترانزیت در کشور، ثبت مستمر رکوردهای اخیر ترانزیت از کشور را به دلیل اقبال روزافزون دولت‌ها، تجار، بازرگانان و فعالان حمل‌ونقلی خارجی اعم‌از کشورهای همسایه، منطقه و فرامنطقه‌ای به موقعیت ترانزیتی و لجستیکی جمهوری اسلامی ایران دانست و گفت: این رشد حاکی از ثمربخش بودن رویکرد تحول‌آفرین دولت سیزدهم به موضوع راهبردی ترانزیت با تأکید بر توسعه روابط همه‌جانبه اقتصادی با همسایگان است. این رویکرد که در کلان ابتکار ایران-راه متبلور شده و ترویج و پیشبرد آن در رویدادها، مذاکرات و توافقات دو و چندجانبه ترانزیتی و همچنین در سطح ملی و در ارتباط با کلیه نهادها، بخش‌ها و دستگاه‌های ذیربط، تقویت شراکت‌های ترانزیتی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و نیز افزایش هماهنگی داخلی و حصول رویکرد واحد ملی و فرابخشی را به امر لجستیک و ترانزیت به دنبال خواهد داشت.
در این خصوص همچنین، داریوش امانی رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گفت: در راستای برنامه جامع ایران راه و در سایه دیپلماسی فعال منطقه‌ای دولت سیزدهم، در سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تلاش شده است تا با تشریک مساعی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی و تشکل‌های صنفی مربوطه، اقدامات متنوعی ازجمله بهبود زیرساخت‌های مرزی، بهسازی محورهای منتهی به پایانه‌های مرزی، ارتقای سطح هماهنگی بین‌دستگاهی و برگزاری نشست‌های مشترک حمل‌ونقل جاده‌ای با کشورهای هدف و رفع مشکلات حوزه کسب‌وکار بخش بین‌الملل و مشکلات مرزی، کالاهای ترانزیتی حداکثری جذب مسیرهای عبوری از کشور گردد و به دلیل تدابیر ملی اتخاذ شده امید می‌رود روند افزایش ترانزیت از قلمرو کشور در ماه‌های آتی سال‌جاری با نرخ بیشتری ادامه یابد.