کاهش تورم مصالح ساختمانی
نهاده‌های ساختمانی بعد از زمین، بیشترین سهم را در قیمت تمام شده مسکن دارد و طبیعی است که با کاهش تورم مصالح ساختمانی، قیمت مسکن نیز کاهش یابد
تولید مسکن با کاهش قیمت نهایی ساخت سهم بیش از 50 درصدی مصالح ساختمانی در قیمت نهایی مسکن، نشان می‌دهد کاهش تورم مصالح تأثیر زیادی بر کاهش قیمت مسکن دارد
بر اساس رتبه‌بندی سهم هزینه‌های مختلف در قیمت نهایی مسکن نهضت ملی، بعد از زمین، مصالح ساختمانی بیشترین سهم را دارد. برآوردها نشان می‌دهد که هزینه کل مصالح در ساخت هر متر مربع واحد مسکونی به طور متوسط ۵ میلیون تومان است (با تخمین متوسط قیمت ساخت هر متر مسکن برابر 9 میلیون تومان) که شامل ۵۳ درصد هزینه کل ساخت می‌شود و این موضوع بر ضرورت کاهش قیمت مصالح ساختمانی برای اجرای طرح دولت سیزدهم در بخش مسکن که هزینه زمین آن به صفر رسیده است، تأکید دارد. در نهضت ملی مسکن، دولت هزینه اصلی یعنی قیمت زمین را به صفر رسانده و زمین این طرح رایگان از سوی دولت واگذار می‌شود، با توجه به اینکه نهضت ملی مسکن، برنامه خانه‌دار شدن اقشار هدف در دهک‌های ضعیف و متوسط جامعه است، هر چه قیمت تمام شده ساخت آن کمتر باشد، خانه‌دار شدن اقشار هدف بیشتری را مهیا می‌کند. بر این اساس قیمت مصالح ساختمانی نیز در کاهش قیمت نهایی مسکن نهضت ملی و در مجموع در کاهش قیمت مسکن در کشور نقش اساسی دارد.
طبق اطلاعاتی که مرکز آمار از قیمت مصالح ساختمانی در فصل گذشته ارائه کرده است، تورم این بخش مهم در ساختمان‌سازی کاهشی شده است هر چند هنوزنسبت به سال قبل تورم بیشتری دارد. این گزارش نشان می‌دهد در فصل تابستان ١٤٠٢ درصد تغییرات شاخص قیمت نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) 9/1 درصد است که در مقایسه با همین زمان در فصل قبل (6/13 درصد) 7/11 واحد درصد کاهش داشته است. در این فصل، در بین گروه‌های اجرایی مختلف نهاده ساختمانی، بیشترین تورم فصلی با 6/20 درصد مربوط به گروه « گچ و گچکاری» است، این در حالی است که گروه «آهن‌آلات، میلگرد، پروفیل درب و پنجره و نرده» با 5/6 درصد کاهش نسبت به دوره قبل مواجه شده است.
در فصل تابستان ١٤٠٢ تورم سالانه نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران 5/43 درصد بوده است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (2/39 درصد) 3/4 واحد درصد افزایش داشته است. با توجه به سیاست دولت در ساماندهی بازار مسکن که بخش اصلی آن مربوط به افزایش تولید و عرضه مسکن است، کاهش قیمت مصالح ساختمانی، اجرای این سیاست را سرعت می‌بخشد.
دولت تلاش کرده است تا برای ساخت مسکن، زمین مورد نیاز طرح نهضت ملی مسکن را رایگان تأمین کند. بر اساس اعلام مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی، تاکنون ۵۰ هزار هکتار زمین برای طرح نهضت ملی مسکن تأمین شده و کار ساخت یک میلیون و 900 هزار واحد نیز آغاز شده است.
طبق ماده ۱۳ قانون جهش تولید مسکن که به موضوع مصالح ساختمانی پرداخته است، سه وزارتخانه راه و شهرسازی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت صمت مکلف هستند تا نسبت به تأمین مصالح ساختمانی اقدام کنند. در این ماده قانونی، تأکید شده است که وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است تا به منظور پوشش خطرپذیری ساخت مسکن، امکان پیش‌خرید و سایر ابزارهای پوشش خطرپذیری خرید مصالح ساختمانی صرفاً فولاد و سیمان را در بوس کالا فراهم کند.
در تبصره یک این قانون نیز وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و صمت مکلف شده‌اند تا آیین‌نامه مربوط به نحوه تأمین مصالح ساختمانی فولاد و سیمان را برای طرح‌های مسکن حمایتی با حذف واسطه تهیه کرده و به تصویب هیأت وزیران برسانند. همچنین تبصره ۲ این قانون، وزارت امور اقتصادی و دارایی را مکلف کرده است تا امکان خرید مصالح ساختمانی از بورس را برای سازندگان مسکن حمایتی با معرفی وزارت راه و شهرسازی فراهم کند.
اگر قیمت مصالح ساختمانی افزایش پیدا کند، منجر به افزایش هزینه ساخت به صورت مستقیم خواهد شد؛ بنابراین قیمت مصالح ساختمانی در قیمت تمام شده مسکن تأثیر زیادی دارد. در پروژه‌های نهضت ملی مسکن ۵۳ درصد هزینه مربوط به مصالح ساختمانی است و از سوی دیگر هزینه‌هایی مانند جواز، پروانه ساختمانی، بیمه، نظام مهندسی و سایر موضوعات که هزینه بالایی در کشور ما دارند، حدود ۲۵ درصد در قیمت تمام شده مسکن تأثیر دارد. به گفته ابوالفضل نوروزی، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی «اگر ۲۰ هزار تومان از هزینه ساخت هر متر مسکن کاهش پیدا کند، هزینه ساخت یک میلیون واحد در سال حدود ۲ هزار میلیارد تومان کاهش می‌یابد.»
فعالان بازار مسکن اعتقاد دارند علت گرانی مسکن افزایش قیمت زمین در سال‌های اخیر است، اما درباره نهضت ملی مسکن اگر قیمت‌ها بالا باشد به علت قیمت مصالح ساختمانی است و افزایش قیمت مصالح ساختمانی منجر به افزایش قیمت مسکن نهضت ملی خواهد شد. یکی از وعده‌های مهم دولت سیزدهم، ساخت یک میلیون واحد مسکونی طی هر سال برای متقاضیان فاقد خانه بوده که در دو سال گذشته در نقاطی از کشور آغاز شده است، اما افزایش قیمت مصالح ساختمانی و تأثیر آن بر هزینه تمام شده ساخت این واحدها، مشکل اصلی برای تحقق این وعده است. هر چه قیمت نهاده‌ها و ملزومات ساخت کاهش یابد، مسکن با قیمت نهایی کمتری به دست متقاضیان می‌رسد و این موضوع علاوه بر نهضت ملی مسکن، کل بخش مسکن را در بر می‌گیرد. به دستور رئیس‌جمهور باید نهضت کاهش قیمت تمام شده در بخش ساختمان داشته باشیم. در این خصوص وزیر راه و شهرسازی معتقد است: دولت قیمت زمین را که در قالب طرح واگذاری ۹۹ ساله بود به صفر رساند، باقی موارد مصالح است. قیمت دستمزد نیروی انسانی مثل کارگر و تکنیسین را نمی‌توانیم کاهش دهیم، اما در بخش مصالح با کار کارشناسی انجام شده مطمئن هستیم در صورت کاهش قیمت، می‌توانیم قیمت نهایی را کاهش دهیم.