اهداف عرضه نخستین اوراق مرابحه ارزی
انتشار اوراق مرابحه ارزی می‌تواند با تجهیز منابع مالی ارزی و توسعه طرح‌های ناتمام صنعتی، زمینه افزایش درآمدهای ارزی کشور را در سال‌های آتی فراهم آورد
رحیم سخن لطیف
کارشناس توسعه و مطالعات اقتصادی بازار ارز مرکز مبادله ایران
با وجود اهمیت استفاده از انواع اوراق تأمین مالی اسلامی با هدف تجهیز منابع مالی، تأمین مالی پروژه‌های اقتصادی، انجام انواع سرمایه‌گذاری‌ها و پوشش ریسک، در زمینه انتشار صکوک ارزی فعالیت زیادی انجام نگرفته است. این در حالی است که بسیاری از کشورهای اسلامی و بویژه کشورهای حوزه خلیج‌فارس، بخش قابل توجهی از نیازهای تأمین مالی خود را از طریق انتشار صکوک بین‌المللی (ارزی) برآورده می‌سازند. این اوراق در کنار مزایای گوناگونی که از نظر تأمین منابع و افزایش اعتبارات سرمایه‌ای دارند، می‌توانند در تقویت ثبات مالی کشورها از طریق مدیریت بهتر عرضه و تقاضای منابع ارزی نیز مؤثر باشند.
انتشار صکوک ارزی چه در بازار داخلی و چه در بازارهای بین‌المللی، می‌تواند به مدیریت بهتر عرضه و تقاضای ارز کمک کند. در همین رابطه توسعه بازار اوراق ارزی می‌تواند با کمک به کاهش عدم انطباق سررسید (تأمین مالی پروژه‌های بلندمدت با منابع کوتاه‌مدت) و از طریق راه‌هایی همچون برآورده کردن نیازهای ارزی، برنامه‌ریزی بهتر منابع و مصارف ارزی و جذب نقدینگی سرگردان در بازارهای گوناگون موجب کاهش التهابات ارزی شود و در نتیجه زمینه ایجاد و تقویت ثبات مالی را فراهم سازد. در سال‌جاری بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار بازار ارز اقدام به تصویب و ابلاغ دستورالعمل اجرایی عرضه اوراق مرابحه ارزی با هدف تأمین مالی کلان پروژه‌های صنعتی که دارای درآمدهای آتی ارزی خواهند بود، کرده است. از این پس، شرکت‌ها می‌توانند با هدف تأمین مالی پروژه‌های خود اقدام به عرضه اوراق ارزی از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران کنند. انتشار این اوراق علاوه بر آنکه یک ابزار سرمایه‌گذاری را در اختیار فعالان اقتصادی قرار می‌دهد، می‌تواند با تجهیز منابع مالی ارزی و توسعه طرح‌های ناتمام صنعتی، زمینه افزایش درآمدهای ارزی کشور را در سال‌های آتی فراهم آورد. در همین رابطه، عرضه نخستین اوراق مرابحه ارزی در نظام مالی ایران با هدف تأمین مالی طرح «بهسازی و احداث تأسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل» شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس (سهامی‌خاص) انجام خواهد شد.
طرح توجیهی عرضه اوراق مرابحه ارزی
شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس، با موضوع فعالیت سرمایه‌گذاری، طراحی، تملک، احداث، بهره‌برداری و نگهداری از واحدهای تولیدی و فرآوری هیدروکربورها، تأسیسات اصلی و جانبی و خرید مواد اولیه و سایر نیازمندی‌های واحدها و... به عنوان یکی از چهار هاب مهم گازی در زمینه تجمیع و بازیافت گازهای سرچاهی در وزارت نفت، همسو با سیاست‌های کلان کشور مبنی بر رشد اقتصادی، توسعه پایدار و حفظ سرمایه‌های ملی در چهار بخش پالایشگاهی، مخازن صادراتی، خطوط لوله و عملیات غیرصنعتی، تصفیه گازهای همراه نفت بخش شرق کارون فعالیت می‌کند و از طریق پالایش پاک، ایمن، پایدار و اقتصادی گاز طبیعی و محصولات جانبی اقدام به تولید محصولات با ارزش افزوده بالا شامل گاز سبک (متان)، اتان، پروپان، بوتان و کاندنسیت (بنزین طبیعی) کرده و دارای فروش داخلی و فروش صادراتی محصولات تولیدی است. با توجه به بررسی‌های کارشناسی صورت‌گرفته، این شرکت با کمبود خوراک برای رسیدن به حداکثر ظرفیت اسمی در کارخانه مواجه بوده و به‌سبب تأمین کسری خوراک و کسب سود و ارزش افزوده بالاتر در صدد اجرای طرح بهسازی، جمع‌آوری و پالایش گازهای مشعل برای بازیافت گازهای فلر است که از ارزش سوختی بالایی برخوردار است و می‌تواند به عنوان خوراک واحدهای صنعتی مورد استفاده قرار بگیرد و از طرفی مشکلات محیط زیستی مانند آلودگی، دود، گرما، صدا و بوی نامطبوع و هدر رفت منابع اقتصادی را نیز مرتفع می‌کند.
مزایای طرح بهسازی و جمع‌آوری گازهای مشعل به شرح ذیل است:
استفاده از کل ظرفیت طراحی شده پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج‌فارس با جلوگیری از سوختن گازهای موجود که در صورت اعمال تغییرات جزئی در طراحی پالایشگاه، امکان دریافت گازهای مشعل وجود خواهد داشت.
با توجه به درصد ترکیب گازهای مشعل و غنی‌تر بودن آن نسبت به خوراک کنونی پالایشگاه، میزان مایعات قابل استحصال و در نتیجه درآمد پالایشگاه افزایش خواهد یافت.
افزایش درآمد پالایشگاه منجر به ایفای بموقع تعهدات شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس به بانک‌ها و بازپرداخت تسهیلات ارزی و ریالی دریافتی در سررسیدهای مقرر می‌شود و از طرفی توان تأمین مالی شرکت را برای اجرای سایر پروژه‌های در دست اجرای خود افزایش می‌دهد.
افزایش صادرات محصولات تولیدی شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس منجر به افزایش درآمد ارزی شرکت و تقویت بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه ارزی کشور می‌شود.
با توجه به معاهده بین‌المللی پاریس، اجرای این پروژه در راستای تحقق گام اول این معاهده بوده و با اجرای این طرح تولید بیش از ۳۳ میلیون تن گاز گلخانه‌ای از مجموع ۳۸ میلیون تن تعهد شده در ایران کاهش خواهد یافت.
با انجام پروژه جمع‌آوری گازهای مشعل امکان تأمین کسری گاز مورد استفاده در مصارف خانگی در ماه‌های سرد سال فراهم خواهد شد.