معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با روزنامه «ایران اقتصادی»
ایجاد 1640 مرکز مشاوره و خدمات کارآفرینی در کشور
کارآفرینی یکی از راه‌های ایجاد فرصت‌های شغلی است که از طریق تبدیل ایده به فعالیت‌های تولیدی و صنعتی، نیروهای خلاق را به کار می‌گیرد. کارآفرینی با نوآوری و اتخاذ شیوه‌های جدید، گسترش عرضه و افزایش رقابت را در عرصه تولید فراهم می‌کنند، این افراد با ارائه راهکارها همیشه به دنبال کاهش هزینه‌ها و گسترش منابع هستند که نقش مؤثری در بهبود اقتصاد کشور دارند. در این زمینه «محمود کریمی بیرانوند» معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار روزنامه «ایران اقتصادی» به تشریح اقدامات و سیاست‌های کلان این وزارتخانه در دولت سیزدهم در حوزه کارآفرینی پرداخت.
فرزانه پیری
روزنامه نگار
برای رونق در حوزه کارآفرینی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چه اقداماتی انجام داده است؟
بیش از یکهزار و 640 مرکز مشاوره و خدمات کارآفرینی در سراسر کشور در قالب چهار نوع خدمت از جمله 938 مرکز مشاوره، 263 شتاب‌دهنده، 198 فضای کار اشتراکی، 242 کافه کارآفرینی با هدف ارائه مشاوره‌های تخصصی به متقاضیان برای راه‌اندازی یا توسعه کسب‌وکارها در راستای پایداری و توسعه اشتغال در کشور ایجاد شده است.
راه‌اندازی مراکز مشاوره و خدمات کارآفرینی به عنوان یکی از بازیگران زیست بوم کارآفرینی کشور به منظور کمک و ارائه مشاوره‌های تخصصی به کارآفرینان و متقاضیان صورت گرفته است.
از مهم‌ترین اهداف ایجاد مراکز مشاوره و خدمات کارآفرینی، ارتقا و توسعه زیست‌بوم کارآفرینی منطقه‌ای و ملی، تسهیل انتقال تجربه، دانش و فناوری و یادگیری بین اجزای زیست بوم کارآفرینی، ارائه مشاوره‌های تخصصی کارآفرینی مبتنی بر دانش کاربردی، کمک به بهبود فضای کسب و کار، حمایت از راه‌اندازی استارتاپ‌ها و کمک به تأمین مالی فعالیت‌های کارآفرینانه از طریق اتصال صاحبان سرمایه به کارآفرینان است. برای بهبود محیط کسب و کار کارآفرینان، سامانه صدور مجوز مراکز مشاوره و خدمات کارآفرینی با اتصال به درگاه ملی مجوزها و صدور آنی مجوزها راه‌اندازی شده است که این سامانه امکان انجام نظارت پسینی و حذف برخی شرایط و ضوابط غیرضروری را فراهم کرده است. در راستای بهبود فضای کسب و کار کشور و تسهیل صدور مجوزها، این سامانه از تیرماه امسال فعالیت خود را آغاز کرد.
همچنین راه‌اندازی و ساماندهی انجمن صنفی مراکز مشاوره و خدمات کارآفرینی در 27 استان کشور از دیگر اقدامات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است. شبکه‌سازی، هم‌افزایی و مشارکت حداکثری کارآفرینان در تصمیم‌سازی مدیران ارشد در استان‌ها در زمینه توسعه کارآفرینی با تدوین اساسنامه و تشکیل 31 کانون کارآفرینان برتر رسمی در استان‌ها و تشکیل کانون ملی کارآفرینی و کارگروه‌های تخصصی آن در این دولت انجام شد.
راه‌اندازی کافه‌های کارآفرینی چقدر در خلق ایده‌ها و فرصت‌های شغلی مؤثر است؟
با راه‌اندازی کافه‌های کارآفرینی، بازیگران عرصه کارآفرینی به یکدیگر متصل شده و باعث می‌شود تا فرصت‌های شغلی جدیدی در استان‌ها با حضور کارآفرینان و نیروهای خلاق و کارآمد ایجاد شود. در این کافه‌ها، تجربه‌های موفق کارآفرینی با حضور استادان و کارآفرینان برتر در یک محیط صمیمی به‌راحتی در اختیار جویندگان کار قرار می‌گیرد. این امر نه تنها منجر به کسب تجربه می‌شود بلکه ایده‌های کارآفرینی به اشتراک گذاشته می‌شود. همچنین اکوسیستم کارآفرینی در استان‌ها بر اساس نیاز بازار اصلاح می‌شود و بر پایه حجم و شکل فعالیت‌هایی که در حوزه تولید و صنعت وجود دارد، کافه‌های کارآفرینی می‌تواند نقش مؤثری در افزایش اشتغال و تکمیل زنجیره تولید ایفا کند.
همچنین رویدادهای کارآفرینی و استارتاپی که در کافه‌های کارآفرینی برگزار می‌شود، هم از جنبه آموزشی و هم از جنبه شبکه‌سازی برای استارتاپ‌ها و کارآفرینان و البته سرمایه‌گذاران از اهمیت بالایی برخوردار است. برگزاری رویدادهای مختلف و منظم هفتگی، ماهانه، فصلی و سالانه سعی می‌کند نیازهای مخاطبان خود را به بهترین شکل ممکن رفع کرده و محلی برای رفع نیازهای هر علاقه‌مند به راه‌اندازی کسب و کار را فراهم کند.
رویدادهایی مانند کارگاه‌های آموزشی، دورهمی‌های تخصصی، میهمانی‌های ویژه تیم‌سازی و هم‌افزایی، کتابخوانی و تحلیل فیلم‌های حوزه کسب و کار و توسعه فردی و سایر موارد از جمله اتفاق‌هایی است که به کسب تجربه و خلق ایده کمک می‌کند.
آیا برنامه‌ای برای سطح دانش و مهارت کارآفرینان صورت گرفته است؟
ارتقای کیفی خدمات مراکز مشاوره کارآفرینی از طریق رتبه‌بندی مراکز و توانمندسازی مدیران مراکز مذکور در دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت. بر این اساس تقویت مهارت‌های نرم کارآفرینانه در بین نوجوانان به منظور ارتقای سطح دانش و مهارت کسب‌وکار آنها و آمادگی برای ورود به بازار کار از طریق ارائه بیش از 130 هزار نفرساعت آموزش به دانش‌آموزان و بیش از 17 هزار نفرساعت آموزش به رهیاران صورت گرفت.
همچنین دوره آموزشی تربیت رهیاران باشگاه کارآفرینان نوجوان برای 174 نفر از دبیران کار و فناوری و سایر معلمان آموزش و پرورش و رؤسای پژوهشسراهای دانش‌آموزی سراسر کشور جهت توسعه و ترویج مهارت‌های نرم در مدارس کل کشور برگزار شد.
برگزاری جشنواره کارآفرینان برتر چقدر در شناسایی کارآفرینان مؤثر است؟
توسعه و ترویج فرهنگ کارآفرینی از طریق برگزاری چهاردهمین جشنواره کارآفرینان برتر در سال 1401 و شناسایی 200 کارآفرین برتر استانی و 21 کارآفرین برتر ملی در بخش‌های مختلف اقتصادی و معرفی آنها به جامعه به عنوان الگو برای جوانان فارغ‌التحصیل و جویای کار صورت گرفت.
با توجه به برگزاری جشنواره کارآفرینان برتر و شناسایی و معرفی کارآفرینان با شاخص‌ها و معیارهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکنون 14 دوره جشنواره برگزار و حدود سه هزار کارآفرین برتر استانی و 200 کارآفرین برتر ملی شناسایی و معرفی شده‌اند.
آیا برنامه‌ای برای شناسایی ایده‌های برتر کارآفرینان صورت گرفته است؟
جشنواره سراسری ایده‌های اشتغالزا و کارآفرینی کشور در سال 1400 با هدف کمک به ایجاد اشتغال در کشور و شناخت فرصت‌های ویژه اشتغال در مناطق مختلف کشور طراحی و اجرا شد.
در همین راستا شناسایی 222 برنامه و الگو ایجاد اشتغال در کشور از 70 دستگاه اجرایی و و به‌روزرسانی مستمر این برنامه‌ها به منظور شناسایی وضع موجود، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری صحیح برای ایجاد و تثبیت اشتغال و جلوگیری از موازی‌کاری و هدررفت منابع از طریق تهیه و تدوین اطلس ملی الگوهای اشتغال کشور و اتصال به سامانه رصد صورت گرفت.
نقش دستگاه‌ها در حمایت از توسعه کارآفرینی در کشور را چطور ارزیابی می‌کنید؟
دستگاه‌های مختلفی در این زمینه همکاری کرده‌اند. در همین راستا، امضای تفاهمنامه همکاری با نهادهای مختلف در راستای توسعه و ترویج کارآفرینی در کشور نظیر «سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای و معاونت علمی و فناوری» با هدف توسعه زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری، «انجمن نشان‌سپاری (فرانچایز)» به منظور حمایت از توسعه و تقویت کسب‌وکارهای کوچک، خُرد یا خانگی، پژوهش، طراحی و اجرای برنامه‌های مطالعاتی، ترویجی و آموزشی مشترک، «دانشکده معارف و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)» در راستای ایجاد تحول در زنجیره ارزش اشتغال و کارآفرینی، «معاونت آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش» به منظور همکاری در زمینه آموزش کارآفرینی به کودکان و نوجوانان صورت گرفت.
همچنین کمک به ترویج فرهنگ کار و کارآفرینی و خوداشتغالی از طریق تدوین دستورالعمل راه‌اندازی میدان و مسجد کارآفرینی از دیگر اقدامات مؤثر در این زمینه بود. برنامه‌های دیگری از جمله تعامل با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای برگزاری «کنگره ملی آموزش هدفمند، مهارتی و نیازمحور» و برگزاری «همایش تخصصی تصویرسازی بازار کار دانش‌آموختگان» با هدف استخراج چالش‌ها و ارائه راهکارهای سیاستی مرتبط با اشتغال دانش‌آموختگان با استفاده از نظرات بخش خصوصی، کارآفرینان، صاحبنظران و مسئولان متولی موضوع مهارت و اشتغال کشور همچنین برنامه‌ریزی برای تشکیل اولین کمیته ساماندهی اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در 28 خرداد سال جاری با حضور نهادهای اجرایی در حوزه اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و دستیابی به راهکارهای سیاستی و اجرایی برای رفع بیکاری دانش‌آموختگان صورت گرفت.
سهم کارآفرینان در ایجاد اشتغال چقدر است؟
کارآفرینان، موتور محرک اصلی اقتصاد هستند؛ آنها با تکیه بر «نوآوری» به خلق محصولات و خدمات بدیع، خلق بازارهای نو، خلق صنایع و خلق فناوری‌های بدیع می‌پردازند.
در واقع توسعه اقتصادی و تحول ساختاری حاصل اکتشاف کارآفرینانی است که دست به ریسک و آزمون می‌زنند. در واقع «کارآفرینی» یکی از مهم‌ترین راهکارهای موجود است که می‌تواند در راستای سیاست‌های برنامه‌های توسعه کشور، با تکیه بر سرمایه عظیم نیروی انسانی متخصص، اهداف توسعه‌ای کشور را پوشش داده مسیر‌گذار از اقتصاد مبتنی بر منابع به اقتصاد دانش‌بنیان و مقاومتی را تسهیل کند.
«کارآفرینی» فرایندی است که از طریق آن فرد کارآفرین ضمن شناسایی فرصت‌ها از طریق نوآوری و پذیرش مخاطره، ارزش جدیدی در حوزه‌های اقتصادی یا اجتماعی به وجود می‌آورد و به دلیل تغییر و تحولی که در شیوه‌های متداول ایجاد می‌نماید، نقش مهمی در رشد و توسعه کشور دارد.
کارآفرینان بازوان قدرتمند تولید و اشتغال هستند که در همه حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی در کنار مسئولان و مدیران دولت باشند و باید از آنها حمایت کرد. ضمن اینکه کارآفرینان برای تجاری‌سازی ایده‌ها در مرحله اول باید تحقیق و بررسی بازار نهایی، همچنین برآورد نیاز و تقاضا در جامعه را داشته باشند و در نهایت با تجاری‌سازی ایده‌ها اقدام به جذب سرمایه کنند.