اجرای طرح یسنا از فردا سه‌شنبه 5 دی ماه در 8 استان کشور
آغاز ارتقای امنیت غذایی مادران باردار و شیرده
استقبال از طرح کالابرگ الکترونیک به 37 درصد رسیده است. از مجموع 61 میلیون مشمول این طرح تا پایان آذر امسال، 23 میلیون نفر از طرح کالابرگ الکترونیک استفاده کرده‌اند. در همین راستا از روز سه‌شنبه همین هفته نیز طرح حمایت از مادران باردار و دارای کودکان زیر دو سال موسوم به «یسنا» در 8 استان در گام نخست به‌صورت آزمایشی اجرایی می‌شود.
از آنجا که میزان مصرف کالری دهک‌های اول تا 7 درآمدی از اواخر سال 1391 تا سال 1399 بطور قابل توجهی با کاهش مواجه شده بود و این روند نیز در سال‌های 1400 تا 1401 نیز ادامه یافت، دولت سیزدهم برنامه ارتقای امنیت غذایی را در اولویت‌های خود قرار داد و طرح کالابرگ الکترونیک را در قالب سه برش اجرایی کرد.
افزایش 6 تا 9 برابری یارانه نقدی حدود 80 میلیون ایرانی در اوایل اردیبهشت ماه در قالب مردمی کردن اقتصاد یکی از نخستین طرح‌هایی بود که دولت سیزدهم آن را برای افزایش تغذیه سالم عملیاتی کرد.
در این طرح، دولت به خانوارهایی که در دهک‌های 1 تا 3 درآمدی بودند، به میزان 400 هزار تومان یارانه نقدی پرداخت می‌کند و خانوارهای دهک‌های 4 تا 9 نیز 300 هزار تومان دریافت می‌کنند. نکته قابل توجه آنکه با اجرای صدک‌بندی دهک‌ها، 3 تا 4 درصد از خانوارهای دهک دهم نیز مشمول یارانه نقدی شده‌اند. بدین ترتیب در حال حاضر حدود 79 میلیون و 600 هزار نفر مشمول دریافت یارانه نقدی هستند.
جزئیات طرح کالابرگ الکترونیک
اما گام مهم و اصلی دولت، اجرای طرح کالابرگ الکترونیک بود که دولت سیزدهم آن را در راستای تاب‌آوری، افزایش قدرت خرید جامعه و ارتقای امنیت غذایی در خرداد ماه امسال به‌صورت سراسری پس از طی مراحل آزمایشی در استان‌هایی از کشور ازجمله هرمزگان اجرایی کرد.
در این طرح، ۱۱ قلم کالای اساسی شامل برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم‌چرب، پنیر، ماست کم‌چرب، مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر که طبق نظر انستیتوی تغذیه ایران به تأیید رسیده بود، در سبد غذایی این طرح تعریف شد.
فاز نخست اجرای این طرح به گونه‌ای بود که سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد، از امتیاز تشویقی آن بهره‌مند می‌شدند و اگر ۷۰ درصد مبلغ یارانه خود را از میان این ۱۱ قلم خریداری می‌کردند، مبلغ یارانه آنها ۲۰ درصد افزایش می‌یافت، اما در مرحله دوم، طرح کمی متفاوت بود به گونه‌ای که سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره)، از امتیاز تشویقی بهره‌مند شدند، با این تفاوت که شرط بهره‌مندی از افزایش اعتبار، خرید حداقل ۲۰۰ هزار تومان از اعتبار یارانه اعلام شد و درصورتی که سرپرستان خانوار این مبلغ از یارانه خود را از میان اقلام کالاهای اساسی خریداری می‌کردند، مشمول امتیاز تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی می‌شدند.
به مرور این یارانه تشویقی گسترش یافت و تا دهک هفت درآمدی را دربرگرفت؛ به عبارتی در صورتی‌که 7 دهک درآمدی ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای سبد غذایی تعریف‌شده خریداری کنند، مشمول دریافت یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی خواهند شد؛ به بیانی دیگر با استفاده از این طرح، یارانه دهک‌های 1تا ۳ درآمدی به ۵۲۰ هزار تومان و یارانه دهک‌های 4تا 7درآمدی به ۴۲۰ هزارتومان افزایش یافته است.
استقبال 37 درصدی از طرح کالابرگ الکترونیک
براساس اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با شامل شدن 7 دهک درآمدی، 61 میلیون نفر می‌توانند از طرح کالابرگ الکترونیک استفاده کنند که بنابر گفته سیدرضا یحیوی مشاور معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از خرداد ماه تا پایان آذر ماه امسال، 23 میلیون نفر از این تعداد تاکنون از این طرح استقبال کرده‌اند که میزان مشارکت به 37 درصد رسیده است. دولت سیزدهم در راستای امنیت پایدار غذایی در 7 دهک اول درآمدی، طرح کالابرگ الکترونیک را در قالب لایحه بودجه سال 1403 ادامه خواهد داد.
در حال حاضر بیش از 200 هزار فروشگاه با فناوری نوین به طرح کالابرگ الکترونیک متصل هستند و بیش از 500 فروشگاه تعاونی نیز در این طرح برای دسترسی روستاییان مشارکت دارند.
طرح یسنا
در قالب طرح کالابرگ الکترونیک دولت سیزدهم برای حمایت از امنیت غذایی و تغذیه سالم زنان باردار و مادران شیرده، طرح یسنا را از روز سه‌شنبه اجرایی خواهد کرد. آنطور که علیرضا عسگریان، معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته است: در قالب طرح کالابرگ الکترونیک برای زنان باردار یا مادرانی که نوزاد زیر ۲ سال دارند و شیرده هستند، با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبلغ 400 هزار تومان به حساب سرپرست خانوار واریز می‌شود. روز سه‌شنبه 5 دی ماه این طرح به‌صورت آزمایشی در 8 استان کشور شامل خراسان شمالی و جنوبی، هرمزگان، ایلام، فارس، لرستان، سیستان‌وبلوچستان و کهگیلویه و بویراحمد اجرایی می‌شود و پیش‌بینی می‌شود که این طرح تا پایان دی ماه در سراسر کشور عملیاتی شود. در طرح یسنا، به‌جای 11 قلم کالایی، 16 قلم در قالب طرح کالابرگ الکترونیک ارائه می‌شود که شامل سبزیجات، میوه و حبوبات و دانه‌های روغنی است. از ویژگی‌های دیگر این طرح این است که مبلغ 400 هزار تومان جدای از یارانه نقدی بوده و یک مبلغ اعتباری است و نیازی به شارژ نیست.
براساس گفته‌های معاون رفاه و امور اقتصادی در طرح یسنا، میزان اقلام قبلی نیز افزایش یافته است. به عنوان نمونه، در طرح کالابرگ مجموع وزن لبنیات حدود ۵ و نیم کیلوگرم بوده که این مقدار در این طرح با حدود 2.5 کیلو اضافه به حدود ۸ کیلوگرم رسیده است. گفته می‌شود با فراگیر شدن طرح یسنا در همه کشور، مبلغ 400 هزار تومان با افزایش 200 هزار تومانی به 600 هزار تومان برسد. این مبلغ به‌صورت ماهانه به حساب سرپرست خانوار واریز می‌شود. عسگریان گفته است که این طرح در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت. البته این طرح 2 ماهه خواهد بود و بنا به گفته معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ابتدای طرح علاوه بر مبلغ400 هزار تومان، حدود یک میلیون تومان در قالب اعتباری در صورت هزینه‌کرد خانوار برای ۱۶ قلم کالای اعلامی به تدریج در سبد خانوار و یارانه آنها اضافه می‌شود.
بــــرش
طرح حمایت از کودکان 5 تا 59 ماهه
طرح دیگری که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت سیزدهم در حال اجرای آن است، طرح حمایت از تغذیه سالم برای کودکان 5 تا 59 ماهه‌ای است که دچار سوءتغذیه شده‌اند. در این طرح 140 هزار کودک شناسایی شده است که 15 هزار نفر از آنها در دهک‌های 8 تا 10 قرار دارند و مشمول این طرح نخواهند شد. 125 هزار کودک از این تعداد در دهک‌های 1 تا 7 قرار دارند. بنا به گفته عسگریان، از مجموع 120 هزار خانوار دارای کودک آسیب‌پذیر، 5 هزار خانوار 2 یا 3 کودک دچار سوءتغذیه باشند. براساس این طرح مبلغ 1 میلیون تومان به ازای هر کودک در دهک‌های 1 تا 5 و 600 هزار تومان به ازای هر کودک در دهک‌های 6 تا 7 به حساب سرپرست خانوار واریز شده تا آنها بتوانند از 16 قلم کالای ارائه شده در طرح کالابرگ الکترونیک استفاده کنند. چنانچه خانواده‌ای این مبلغ را برای اقلام در نظر گرفته شده هزینه نکند، یارانه آن متوقف خواهد شد. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مسئول تن‌سنجی در این باره است و هر شش ماه یک بار این کار را صورت می‌‌دهد. طرح‌های سه‌گانه کالابرگ الکترونیک در سال آینده در قالب لایحه بودجه سال 1403 اجرایی می‌شود.