مبارزه جهان با تورم جدی‌تر و دردناک‌تر می‌شود
به گزارش «ایران اقتصادی»، سی‌ان‌ان اعلام کرد: اندرو بِیلی (Andrew Bailey)، رئیس بانک مرکزی انگلستان، پس از افزایش غیرمنتظره نرخ بهره به میزان نیم‌درصد در روز پنجشنبه، اظهار کرد، اگر ما اکنون نرخ‌ها را افزایش ندهیم، ممکن است تورم بالا برای مدتی بیشتر باقی بماند.
پس از بیش از یک سال افزایش، نرخ بهره اکنون در بسیاری از کشورها در حال کاهش است اما همچنان بالاتر از سطح 2 درصدی است که هدف بسیاری از بانک‌های مرکزی جهان است.
افزایش نرخ بهره اولین ابزاری است که بانک‌های مرکزی برای کاهش تورم در اختیار دارند. در عین حال، تحقیقات نشان می‌دهد که حداقل 12 ماه از زمانی که یک بانک مرکزی اقدام می‌کند تا زمانی که اقدامات آن در سراسر اقتصاد احساس شود، اثر تأخیری وجود دارد.
به همین دلیل است که مقامات فدرال رزرو (بانک مرکزی امریکا) پس از 10 بار افزایش متوالی نرخ بهره از مارس (اسفند، فروردین) سال میلادی گذشته، در نشست ژوئن (خرداد، تیر) خود تصمیم گرفتند به این کار پایان دهند. با این حال، بسیاری از مقامات این بانک هشدار می‌دهند که نرخ بهره ممکن است در ماه آینده دوباره افزایش یابد زیرا آنها، از جمله بیلی، از این می‌ترسند در صورتی که در حال حاضر اقدام نکنند، کنترل خود را بر تورم از دست بدهند.
چرا به نظر می‌رسد در برهه زمانی حساسی قرار داریم؟
بانک‌های مرکزی یک عمل متعادل‌سازی بسیار ظریف انجام می‌دهند. مدتی به نظر می‌رسید که آنها می‌توانند نرخ‌های بهره را افزایش دهند بدون اینکه آسیبی چشمگیر به اقتصاد وارد شود اما زمان ثابت کرد که این موضوع واقعیت ندارد و با توجه به اینکه تورم هنوز بالاتر از هدف مدنظر آنها است، خطرات افزایش نرخ‌های بهره به منظور کاهش تورم، مانند این است که به اندازه کافی تلاش نکرده باشند.
کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا، در یک سخنرانی در اوایل ماه جاری میلادی، افزایش نرخ بهره را به هواپیمایی تشبیه کرد که به سوی مقصدی در پرواز است.
وی گفت: در ابتدا، هواپیما باید مسیری شیبدار را به سمت بالا طی کند و به سرعت شتاب بگیرد؛ اما با نزدیک‌تر شدن به ارتفاع مدنظر، می‌تواند شتاب را کاهش دهد و سرعت خود را حفظ کند. هواپیما باید برای رسیدن به مقصد به اندازه کافی بالا برود اما نه آنقدر بالا که از حد بگذرد.
دو هفته قبل از اینکه بانک مرکزی اروپا، نرخ بهره را یک‌چهارم درصد افزایش دهد، لاگارد گفت: هواپیما هنوز در حال صعود است و به صعود ادامه خواهد داد تا زمانی که به سرعت کافی برای پرواز بدون نیروی موتور و فرود در مقصد خود برسد.
قیمت مصرف‌کننده در 20 کشوری که از یورو استفاده می‌کنند، در ماه مه (اردیبهشت، خرداد) 6.1 درصد افزایش یافت که در مقایسه با ماه قبل از آن، 7 درصد کاهش داشت. یکی دیگر از راه‌های تفسیر تشبیه لاگارد این است که اگر هواپیما به اندازه کافی بالا نرود و به ارتفاع پرواز امن نرسد، ممکن است با تلاطم‌های غیرضروری روبه‌رو شود که مانع از دستیابی آن به هدف تورم ۲ درصدی شود؛ این دقیقاً همان چیزی است که مقامات بانک‌های مرکزی را نگران می‌کند.
تورم چسبنده ممکن است چسبنده‌تر شود
یکی از دلایلی که بانک‌های مرکزی تلاش می‌کنند تورم را کاهش دهند، این است که برخی از بخش‌های اقتصاد به افزایش نرخ‌ها واکنش نشان نمی‌دهند؛ مثلاً بر اساس داده‌های شاخص قیمت مصرف‌کننده ماه مه، قیمت خدمات در امریکا بدون احتساب انرژی در مقایسه با سال گذشته میلادی 6.6 درصد افزایش یافته است. در حالی که قیمت‌ها در سال گذشته میلادی در مقایسه با سال 2021 میلادی، 5.2 درصد افزایش داشت، آشکار شده است که افزایش قیمت خدمات چسبنده است. برای بانک‌های مرکزی دشوارتر است تورم را زمانی که چسبنده یا دائماً در حال افزایش است، مهار کنند اما غیرممکن نیست؛ فقط مسأله این است که آنها حاضرند چه میزان درد و رنج را از طریق افزایش نرخ‌های بهره به اقتصاد تحمیل کنند تا تورم به سطح مطلوب برسد.
مایکل بوردو (Michael Bordo)، استاد اقتصاد دانشگاه راتگرز، معتقد است که صرف زمان بیش از حد طولانی برای اتخاذ این تصمیم، پیامدهای خودش را دارد. وی اظهار کرد: هرچه بیشتر طول بکشد، مقامات بانک‌های مرکزی مجبور می‌شوند سیاست‌های انقباضی بیشتری برای کاهش تورم اتخاذ کنند زیرا بر اساس تحقیقات، اگر به تورم توجه نشود، ممکن است چسبنده‌تر و مهار آن از طریق افزایش نرخ‌ها دشوارتر شود.