جشن آبرسانی به فلات مرکزی در سال آینده
تکمیل یک طرح 11 ساله درمدت زمان یک و نیم سال نمونه‌ای بارز ازتلاش شبانه‌روزی دولت سیزدهم برای انتقال آب دریای جنوب به فلات مرکزی با هدف جبران کمبود آب درکشور است.
طرح توسعه پروژه‌های نمک‌زدایی و انتقال آب از دریای عمان و خلیج‌فارس به استان‌های واقع در فلات مرکزی و شرق کشورکه «بزرگترین پروژه آبی جهان» نیز به شمار می‌رود از سال 1397 کلید خورد ، هرچند که در دولت قبل از سرعت بالایی برخوردار نبود.
خط نخست، آب خلیج‌فارس را به استان‌های هرمزگان، کرمان و یزد منتقل می‌کند که در سال ۱۳۹۹ افتتاح شد.
این طرح در فازهای یک، دو و سه به طول ۸۲۰ کیلومتر، با ۱۲ ایستگاه پمپاژ، با حجم سرمایه‌گذاری ۲۰ هزار میلیارد تومانی اجرا و افتتاح شده است.
در خط دوم، انتقال آب خلیج‌فارس به استان‌های کرمان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی پیش‌بینی شده است.
این طرح به طول یک‌هزار و ۵۵۰ کیلومتر با ۱۸ ایستگاه پمپاژ آب، با سرمایه‌گذاری ۴۷ هزار میلیارد تومانی اجرایی شد.تاریخ پایان این طرح سال ۱۴۰۴ پیش‌بینی شد.
در خط سوم، آب خلیج‌فارس به استان‌های یزد و اصفهان منتقل می‌شود.
این طرح به طول ۹۱۰ کیلومتر با ۱۰ باب ایستگاه پمپاژ آب، با سرمایه‌گذاری ۳۵ هزار میلیارد تومانی اجرا شد. در خط چهارم، انتقال آب دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان پیش‌بینی شده است. این طرح به طول ۸۲۰ کیلومتر با ۱۱ ایستگاه پمپاژ آب، با سرمایه‌گذاری ۳۹ هزار میلیارد تومانی اجرا شده است.
گسترش خشکسالی باعث وقوع بحران در تأمین آب بخش آشامیدنی، کشاورزی و صنعت در برخی استان‌های مرکزی کشور شده، بنابراین با توجه به محدودیت منابع آبی داخل کشور، طرح انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به فلات مرکزی در دستور کار قرار گرفت. ایران در دو دهه اخیر بشدت درگیر خشکسالی‌های پی‌درپی بوده و این امر سبب شده تا در کنار مصرف بی‌رویه آب و افزایش جمعیت، سرانه منابع آب تجدیدپذیر کشور کاهش یافته و به حدود 1300 مترمکعب به ازای هر نفر در سال برسد.براساس شاخص‌های بین‌المللی، ایران در شرایط تنش آبی قرار دارد.
سالانه بین 5 تا ۱۰ هزار میلیارد تومان برای جلوگیری از تنش آبی در کشور مصرف می‌شود که برای جلوگیری و رفع تنش‌های آبی مناطق مختلف کشور، پروژه‌های ویژه و برای بلند‌مدت پروژه‌های کلانی تعریف شده که با استفاده ازآن مدیریت هوشمند و صرفه‌جویی، فشار بر منابع آب‌های زیرزمینی به کمترین میزان ممکن برسد.
بر اساس گزارش‌ها، بیش از۸۵۰ آب شیرین‌کن درمنطقه خلیج فارس فعالیت دارند که ۲۵ مورد آنها آب شیرین‌کن‌های بزرگ با ظرفیت بیش از ۱۰۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز است. بر اساس گزارش‌ها، با توجه به کمبود شدید منابع آبی، پیشنهاد انتقال آب دریا به ۱۷ استان برای تأمین نیاز بخش‌های مختلف بویژه صنعت، مطرح شده است. البته تاکنون برای انتقال آب به 7 استان هرمزگان، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد، اصفهان و سیستان و بلوچستان، تصمیمات نهایی اتخاذ شده و وارد مرحله مطالعات تکمیلی و اجرایی شده است. طرح انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس قرار است در گام نهایی، منابع آبی جدید 7 استان هرمزگان، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد، اصفهان و سیستان و بلوچستان را تأمین کند. ازاجرای پنج ابرپروژه انتقال آب دریا به عنوان اقدامی مهم در دولت سیزدهم یاد می‌شود که این طرح‌ها به‌صورت مشترک بین وزارت نیرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت و دیگر بخش‌های حاکمیت و بخش‌های خصوصی کشور اجرا می‌شود.
یکی از این طرح‌ها، انتقال آب ازخلیج‌فارس بوده که از استان‌های کرمان، یزد و در بخشی از مسیر از استان هرمزگان نیز عبور می‌کند و اکنون در مرحله بهره‌برداری است.
چهار طرح دیگر انتقال آب دریا نیز در این دولت با قدرت جلو می‌رود و شامل انتقال آب به اصفهان از منطقه سیریک، کریدور شرقی به‌منظور انتقال آب از چابهار به سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی، خط انتقال آب به هرمزگان، کرمان و یزد و همچنین خط انتقال آب به استان فارس است.
دولت بیش از هشت میلیارد دلار برای این طرح‌ها تأمین مالی کرده که تأمین مالی در بخش شرب توسط دولت انجام می‌شود و در بخش صنایع نیز شرکت‌های غیردولتی و صنایع بزرگ، پرآب بر و سود ده سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
هدف کلی ازاجرای پروژه ملی انتقال آب خلیج فارس(خط نخست)، شیرین‌سازی و انتقال آب در مجموع به میزان 650 میلیون متر مکعب در سال است که به نتیجه رسید. عملیات اجرایی مرحله نخست طرح انتقال آب از دریای عمان به اصفهان نیز مهر سال ۱۴۰۱ آغاز شد. ۷۰ میلیون مترمکعب در مرحله نخست و در مرحله بعد ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب از طریق اجرای این پروژه به اصفهان انتقال داده می‌شود. علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو گفته که حجم آب انتقالی از دریای عمان به استان اصفهان پس از تکمیل پروژه در حال اجرا ۴۰۰ میلیون مترمکعب در سال است که عمده مصرف این آب در بخش صنعت خواهد بود و بخشی نیز برای آب آشامیدنی این خطه پیش‌بینی شده است و در کشاورزی پُربازده هم می‌توان از آن استفاده کرد و اضافه کرد که اگر در مقام مقایسه برآییم، این میزان آب معادل حدود ۷۰ درصد از آب آشامیدنی یا بخش قابل توجهی از آب بخش کشاورزی استان اصفهان است.
با اجرای این پروژه، منابع آب سطحی و زیرزمینی استان اصفهان بیشتر می‌تواند در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد و بدین ترتیب گشایشی در منابع و مصارف منطقه رقم می‌خورد. طول مسیر طرح انتقال آب از دریای عمان به اصفهان ۹۸۰ کیلومتر است و تاکنون آزادسازی ۵۲۰ کیلومتر از مسیر آن انجام و ۴۲۰ کیلومتر حفاری و ۲۱۴ کیلومتر آن نیز لوله‌گذاری شده است. انتقال آب از دریای عمان بخشی از طرح احیای رودخانه زاینده‌رود است که با اجرای مرحله نخست آن، برداشت آب از زاینده‌رود توسط صنایع قطع خواهد شد و در مرحله دوم علاوه بر آب صنایع، مازاد آب در بخش آشامیدنی، کشاورزی و حقابه محیط زیست به مصرف خواهد رسید. به تازگی درجلسه بررسی طرح‌های انتقال آب به ریاست معاون اول رئیس جمهور، گزارشی از میزان پیشرفت پروژه‌های انتقال آب دریای عمان و خلیج فارس به شرق و فلات مرکزی ایران ارائه و اعلام شد که آب دریا تا اوایل سال آینده به اصفهان و تا پایان دولت به زاهدان می‌رسد. محمد مخبر تأکید کرد: موضوع آب تأثیر اساسی بر معیشت، رفاه و امنیت غذایی مردم دارد و با توجه به دسترسی‌های ایران به دریا و ساحل در شمال و جنوب کشور و ایجاد یک شبکه انتقال آب سراسری در داخل، بخش بزرگی از مسأله تنش آبی در دولت سیزدهم مرتفع خواهد شد.
معاون اول رئیس جمهور افزود: اقدامات دولت در راه‌اندازی خطوط انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی و استان‌های پر تنش آبی به عنوان طرح ماندگار دولت سیزدهم در تمامی محافل علمی و نخبگانی کشور یاد می‌شود که بخش مهمی از این موفقیت و دستاورد دولت سیزدهم به دلیل پیش‌بینی و تدوین مدل تأمین مالی این پروژه‌ها بود که توانستیم بخشی از این خطوط را بویژه در شهر یزد بهره‌برداری کنیم تا جایی که در تابستان سال‌جاری این شهر با کوچک‌ترین مسأله تنش آبی مواجه نبود.
واقعیت این است که دولت سیزدهم در دوسال گذشته برای مدیریت خشکسالی اقدامات جدی را صورت داده که انتقال آب دریای جنوب به فلات مرکزی را می‌توان یک اقدام بی‌نظیر دانست؛اقدامی که عطش را از استان‌های درگیر خشکسالی خواهد کاست.