«ایران اقتصادی» عرضه و تقاضای ارز در سامانه نیما را از ابتدای بهمن ماه بررسی کرد
عرضه ارز 3 برابر تقاضا
از ابتدای بهمن تا 24 این ماه، مجموعاً 4.9 میلیارد دلار ارز در سامانه نیما برای فروش عرضه شد اما فقط یک‌سوم آن مشتری داشت.
بر اساس آمار بانک مرکزی، از مجموع 4.9 میلیارد دلار ارز عرضه‌شده در سامانه نیما به تجار، یک میلیارد و 774 میلیون دلار آن مشتری داشت که معادل یک‌سوم کل ارز عرضه‌شده است؛ به‌عبارت دیگر، حدود دوسوم ارز عرضه‌شده در سامانه نیما مشتری ندارد.
تقریباً هر ماه، آمار جدیدی مبنی بر افزایش تولید و فروش نفت کشور مخابره می‌شود. جالب اینکه منبع بسیاری از این آمارها هم رسانه‌ها و منابع آماری بین‌المللی هستند که از بهبود فروش نفت ایران در بازارهای بین‌المللی خبر می‌دهند. افزایش فروش نفت باعث بهبود چشمگیر ذخایر ارزی و در نتیجه بهبود تأمین ارز شده است. نتیجه این موارد، ثبات هرچه بیشتر بازار ارز در یک‌سال اخیر بوده است. نشانه‌های مختلفی از وضعیت مناسب ذخایر ارزی کشور حکایت می‌کند.
عرضه ارز در سامانه نیما 2 تا 4 برابر تقاضا
بخش عمده‌ای از ارز مورد نیاز برای واردات کشور از سامانه نیما تأمین می‌شود. از همین رو آمارهای عرضه و تقاضای ارز در سامانه نیما، بازتابی از وضعیت ارزی کشور است. آمارها نشان می‌دهد عرضه ارز در سامانه نیما همواره بیشتر از تقاضا بوده به طوری‌که عموماً بین یک چهارم تا نصف ارز عرضه شده در این سامانه خریداری می‌شود و مابقی بدون متقاضی می‌ماند. با توجه به سهم پررنگ سامانه نیما در تأمین ارز مورد نیاز برای واردات، عرضه چندی برابری ارز نسبت به تقاضا در این سامانه، نشانگر حجم مطلوب ذخایر ارزی در کشور است.
رشد 12 درصدی واردات نشانه دیگری از وضعیت مناسب ارزی کشور
وضعیت مطلوب ذخایر ارزی و همچنین تأمین ارز را علاوه براین می‌توان از افزایش رقم واردات دریافت. آخرین آمارها نشان می‌دهد رقم دلاری واردات کشور طی 10 ماه نخست امسال حدود 12 درصد افزایش یافته است. درهمین رابطه محمد رضوانی‌فر رئیس کل گمرک با اشاره به افزایش واردات به لحاظ وزنی و ارزشی، بیان کرد: در ۱۰ ماهه سال‌جاری ۳۲ میلیون و ۶۸۳ هزار تن کالا به ارزش ۵۴ میلیارد و ۳۶۰ میلیون دلار وارد کشور شده است که این میزان به لحاظ وزنی ۵.۸۵ درصد و از حیث ارزش ۱۱.۵۹ درصد افزایش داشته است.
تخصیص 15 میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی در بودجه 1403
عرضه چندبرابری ارز نسبت به تقاضا در سامانه نیما و رشد 12 درصدی رقم واردات کشور، تنها نشانه‌های وضعیت مطلوب ذخایر و عرضه مناسب ارز نیست. منابع ارزی مطلوب دولت به حدی است که سازمان برنامه و بودجه در لایحه بودجه سال آینده، 15 میلیارد دلار ارز برای تأمین کالاهای اساسی کنار گذاشت. تخصیص چنین رقمی برای تأمین کالاهای اساسی نشان می‌دهد دولت به دلیل افزایش چشمگیر فروش نفت و درآمد ارزی حاصل از آن، دست بازی در تخصیص ارز دارد.
رشد 60 درصدی تأمین ارز
رئیس کل بانک مرکزی هم دراین باره گفته است: در سال گذشته با نوساناتی در حوزه ارز مواجه بودیم اما تمام تلاش خود را برای به ثبات رساندن ارز به کار گرفتیم و مرکز مبادله ایران نیز برهمین مبنا ایجاد شد تا بتوانیم نرخ را به ثبات برسانیم. درحال حاضر بخش عمده نیازهای ارزی کشور در مرکز مبادله ارز و طلا انجام می‌شود. تاکنون بالغ بر ۵۹ میلیارد دلار در این مرکز تأمین ارز شده است که ۶۰ درصد بیش از متوسط چهار سال گذشته و ۱۰ درصد بیش از دوره مشابه سال قبل است. البته در سال‌جاری به دلیل رکود جهانی و کاهش ارزش صادراتی محصولات مواجه بودیم، با این حال تأمین ارز دچار مشکل نشد و از طریق منابع آزاد شده‌مان نیز ارز را تأمین کردیم.
رئیس کل بانک مرکزی درباره نرخ ارز یادآور شد: درخصوص نرخ نیز بازار غیررسمی علائمی را به بازارهای دارایی‌ها می‌دهد، لذا تلاش کردیم این نرخ را در محدوده‌ای خاص متوقف کنیم. متأسفانه در چند هفته اخیر به دلیل تلاطمات سیاسی افزایش‌هایی رخ داد و همان‌طور که پیشتر نیز اشاره شد با فروکش کردن مسائل سیاسی، نرخ ارز نیز کاهش خواهد یافت. همان‌طور که می‌بینید طی روزهای اخیر شاهد کاهش نرخ ارز بودیم و به همان نرخ‌های قبل بازخواهد گشت. تلاش ما این بوده است که نرخ را در بازار غیررسمی در محدوده‌ای تثبیت کنیم و در بازار رسمی و در مرکز مبادله ایران نیز شناوری نرخ را ایجاد کنیم. درحال حاضر بخش عمده‌ای از ارز پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها همه در مرکز مبادله ایران عرضه می‌شود و نیازهای وارداتی کشور نیز از این طریق تأمین می‌شود.
وی ادامه داد: در بازار ارز و در مرکز مبادله ایران بزودی ارز بازار سلف را راه‌اندازی می‌کنیم و تلاش می‌کنیم به این واسطه ارز را پیش فروش کنیم تا اطمینان خاطر را درخصوص نوسانات نرخ ارز به وجود آوریم. از ابزار سوآپ نیز استفاده خواهیم کرد. در سامانه نیما ارزی که عرضه می‌کردیم محدودیت روی درهم بود به همین دلیل نیز تلاش کردیم یوآن و سایر ارزهای‌مان را سوآپ کنیم و با درهم عرضه کنیم. درحال حاضر میزان درهمی که در سامانه نیما عرضه می‌کنیم، برایش تقاضا وجود ندارد و عرضه بیش از میزان تقاضاست. این امر درخصوص یورو نیز صادق است.