با توسعه باغات و زیرساخت‌های داخلی و همکاری مالزی رقم می‌خورد
کاهش وابستگی به واردات میوه‌های گرمسیری با افزایش تولید در 3 استان جنوبی
امین محمودی
روزنامه نگار
سالانه ارز زیادی برای واردات 4 میوه گرمسیری(شامل انبه، موز، آناناس و نارگیل) از کشور صورت می‌گیرد، این در حالی است که در برخی از استان‌های کشور ظرفیت تولید این محصولات وجود دارد؛ به طوری که طی دو سال اخیر وزارت جهاد کشاورزی به سمت افزایش تولید این محصولات و توسعه زیرساخت‌های آن حرکت کرده و به دنبال کاهش وابستگی به واردات این میوه‌های گرمسیری است.
ارزبری 425 میلیون دلاری واردات میوه‌های گرمسیری در سال‌جاری
با این حال بد نیست آخرین وضعیت واردات این 4 میوه گرمسیری در 10 ماهه سال‌جاری براساس آمار گمرک را بررسی کنیم به طوری که این آمارها نشان‌دهنده آن است که 618 هزار تن میوه گرمسیری به ارزش 425 میلیون دلار وارد کشورمان شده است. بر این اساس تاکنون در سال‌جاری 552 هزار و 802 تن و 437 کیلوگرم موز به ارزش 366 میلیون و 693 هزار و 53 دلار وارد کشور شده است.
اکوادور، امارات متحده عربی، ایتالیا، پاکستان، ترکیه، فیلیپین، کاستاریکا، مناطق آزاد و هندوستان 9 مبدأ واردات موز طی این بازه زمانی بوده‌اند.
از طرف دیگر 40 هزار و 478 تن و 502 کیلوگرم انبه به ارزش 29 میلیون و 323 هزار و 676 دلار از پاکستان و 9 هزار و 154 تن و 829 کیلوگرم آناناس به ارزش 7 میلیون و 711 هزار و 995 دلار وارد کشور شده است. طی این مدت امارات متحده عربی، ترکیه، فیلیپین، مالزی و هند 5 مبدأ واردات آناناس به کشورمان بوده‌اند.
همچنین باید به این نکته نیز اشاره کرد که براساس آمار گمرک طی 10 ماهه سال‌جاری 16 هزار و 73 تن و 93 کیلوگرم نارگیل به ارزش 20 میلیون و 588 هزار و 88 دلار وارد کشورمان شده که امارات متحده عربی، اندونزی، آلمان، تایلند، چین، سریلانکا، مالزی، ویتنام و هند 9 مبدأ واردات این میوه گرمسیری به کشور بوده است.
تولید انبه و موز در سه استان جنوبی با همکاری مالزی
در همین خصوص ایران و مالزی تفاهمنامه همکاری در بخش کشاورزی امضا کردند که در آن به توسعه کشت انبه و موز در ۳ استان جنوبی کشور تأکید شده است. میوه وارداتی موز و انبه چنان ذائقه مردم را عوض کرده که میوه پذیرایی از میهمان، عیادت از مریض و میوه لوکس تالارها شده است و همان‌طور که اشاره شد سالانه ارزبری زیادی برای واردات آنها صورت می‌گیرد.
با این حال طی چند روز گذشته وزرای کشاورزی ایران و مالزی تفاهمنامه همکاری امضا کردند که در استان‌های جنوبی کشور هرمزگان، سیستان و بلوچستان و کرمان باغات موز و انبه توسعه می‌دهند.
به گفته محمدعلی نیکبخت، وزیر جهاد کشاورزی، ظرفیت‌های همکاری در حوزه‌های شیلات، صید و صیادی، آبزی‌پروری و سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع غذایی و فرآوری محصولات کشاورزی هم وجود دارد.
محمد سبو وزیر کشاورزی مالزی هم تجارت در حوزه مواد غذایی و همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان بویژه در حوزه برنج را بخش‌های اصلی تفاهمنامه خواند.
ایران و مالزی اول مرداد ۱۴۰۲ تفاهمنامه انتقال فناوری آموزشی و پژوهشی و تولید میوه‌های گرمسیری را امضا کرده بودند و در اجلاس اسمیک عربستان در زمینه تسهیل صادرات و واردات میوه همچنین همکاری در حوزه‌های استاندارد و تولید محتوا به تفاهم رسیدند.
خودکفایی 50 درصدی در صورت تخصیص اعتبار
پبش از این نیز زهرا جلیلی‌مقدم، مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» از برنامه‌ریزی برای خوداتکایی 50 درصدی مصرف میوه‌های گرمسیری در 3 سال آینده خبر داد.
وی افزود: برای خوداتکایی در تولید موز، انبه و آناناس، برنامه‌ای 3 ساله در وزارت جهاد کشاورزی تدوین شده که در سطح ۱۲هزار هکتار توسعه و اصلاح و بازسازی میوه‌های گرمسیری در استان‌های تولیدکننده و مستعد تولید صورت می‌گیرد به طوری که در صورت تخصیص و تأمین اعتبار 1500 میلیارد تومانی می‌توانیم نیمی از تقاضای مصرف در بازار داخل را پوشش بدهیم.
مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی اظهار کرد: سالانه برای واردات 4 محصول گرمسیری(موز، انبه، نارگیل و آناناس) حدود 500 میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌شود.
جلیلی مقدم خاطرنشان کرد: به همین منظور وزارت جهاد کشاورزی دو برنامه ویژه را در دستور کار خود قرار داده است به طوری که ابتدا با مطالعات انجام شده دقیق و تعیین استان‌های مستعد برای تولید این 4 محصول در نظر داریم در صورت تأمین اعتبار به این میزان خودکفایی برسیم. وی افزود: از طرف دیگر طرح 5 ساله دیگری نیز در مراحل اولیه تدوین قرار دارد تا محصولات گرمسیری(انبه، موز و آناناس) در محیط‌های کنترل شده تولید شوند که البته این طرح در برخی استان‌ها به صورت پایلوت آغاز شده است.
مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی گفت: در شرایط فعلی امکان کشت تجاری و سطح وسیع نارگیل در کشورمان وجود ندارد. اما در خصوص سایر میوه‌های گرمسیری، در صورت تأمین اعتبار و ورود تکنولوژی روز دنیا و بومی‌سازی آنها می‌توانیم بخش قابل توجهی از تقاضای این میوه‌ها را در کشور تولید نماییم و به این مهم جامه عمل بپوشانیم کما اینکه در دو سال اخیر توسعه، اصلاح و بازسازی باغات تولید این محصولات را به صورت محدود آغاز کرده‌ایم. جلیلی مقدم در ادامه با اشاره به اهم برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی در بخش میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری گفت: برنامه‌ریزی برای تولید نهال سالم و گواهی شده میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری، اصلاح و احیای باغات این میوه‌ها، بهبود کیفیت تولید، برنامه‌ریزی برای افزایش بهره وری در تولید، حمایت از تولید محصول سالم و ارگانیک به منظور دستیابی به امنیت غذایی و توسعه صادرات، استانداردسازی میوه‌ها و نظارت بر تولید به منظور حمایت از عرضه و تقاضا و کنترل بازار از مهم‌ترین برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی در این بخش است.