سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار تشریح کرد
۴ اقدام در حوزه تدوین مقررات پولشویی
سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار، ۴ اقدام این مرکز در حوزه تدوین مقررات پولشویی را تشریح کرد.
به گزارش سازمان بورس، ابوالقاسم فرجی‌نیا با بیان اینکه بر اساس قانون مبارزه با پولشویی، تمام شرکت‌ها و نهادهای مالی سازمان‌ها و دستگاه‌ها باید واحدی تحت‌عنوان مبارزه با پولشویی در داخل دستگاه تشکیل دهند، به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا)، گفت: در سازمان بورس و اوراق بهادار هم این موضوع از گذشته وجود داشته اما براساس قانون و طبق آیین‌نامه جدید، مبارزه با پولشویی به‌روز‌رسانی و ساختار مرکز با تغییرات گسترده‌ای ارتقا پیدا کرده است.
تعریف پولشویی
سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار در تعریف اصلی پولشویی، اظهار داشت: پولشویی عبارت است از، قانونی جلوه‌دادن هرنوع از درآمدهای غیرقانونی یا تبدیل هرنوع درآمدی که منشأ غیرقانونی و غیرمجرمانه داشته و با هدف مجرمانه، پنهان شده است.
فرجی‌نیا گفت: سنگر مقدم این مسأله در حوزه بانکی است اما در بازار سرمایه هم باتوجه به وجود برخی از تخلفاتی که در قانون اوراق بهادار جرم‌انگاری شده (همانند دستکاری قیمت، استفاده از اطلاعات نهانی، تقلب و موارد دیگر)، این جرایم وجود دارد.
وی تأکید کرد: هرنوع درآمدی که ناشی از این جرائم باشد و به‌صورتی بخواهد تبدیل و یا تغییر پیدا کند که منشأ دستکاری یا استفاده از اطلاعات نهانی از بین برود به‌نوعی در فرایند پولشویی قرار می‌گیرد.
اداره‌های مبارزه با پولشویی
سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار بااشاره به اینکه ۲ اداره در مرکز مبارزه با پولشویی وجود دارد، افزود: نخست، اداره بازرسی و توسعه روش‌های مبارزه با پولشویی و اداره‌ای دیگر اداره توسعه نظارت هوشمند مبارزه با پولشویی است که اداره توسعه نظارت هوشمند وظیفه طراحی سامانه و پیاده‌سازی سامانه‌های مرتبط با مبارزه با پولشویی و نظارت سیستمی و سامانه‌ای بر معاملات، اقدامات و عملیاتی که در بازار سرمایه صورت می‌گیرد را برعهده دارد.
به گفته فرجی‌نیا، البته این نظارت از حیث مبارزه با پولشویی با نظارتی که در بازار صورت می‌گیرد کاملاً متفاوت است.
وی تصریح کرد: وظیفه دیگر این اداره، پیشگیری و کنترل از برخی معاملات و عملیات مشکوک است به طوری که درصورت وجود عملیات مشکوک، بلافاصله آن عملیات را شناسایی و احراز کرده و باتوجه به مقررات و قوانینی که تکلیف شده یک‌سری محدودیت‌هایی را اعمال و اجازه تخلف نمی‌دهد.
سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه عنوان کرد: اداره بازرسی و توسعه روش‌های مبارزه با پولشویی هم بحث تدوین مقررات و پیش‌نویس برخی از دستورالعمل‌ها و بحث کنترل و نظارت و بازرسی بر اجرای این مقررات را برعهده دارد.
وی تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین وظایفی که این اداره بر عهده دارد بحث تأیید صلاحیت نمایندگان مبارزه با پولشویی است چراکه بر اساس آیین‌نامه جدید، تمام نهادهای مالی، باید فردی را به‌عنوان مسئول مبارزه با پولشویی در شرکت انتخاب و به مرکز معرفی تا بر اساس دستورالعمل موجود، بحث و بررسی و تأیید‌صلاحیت تخصصی و امنیت را اخذ و برای آنها احکام مسئولیت صادر کند تا بتوانند به ایفای نقش خود در این حوزه بپردازند.
تأیید نهایی ۱۰۰ نهاد مسئول برای مبارزه با پولشویی
فرجی‌نیا گفت: از مجموع ۵۳۰ نهاد دارای مجوز و مشمول بازار سرمایه که کار مبارزه با پولشویی را باید انجام دهند، حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ نهاد این کار را انجام داده‌اند و فرایند بررسی آنها در حال انجام است و از این تعداد در حدود ۱۰۰ نهاد مسئولان مربوط به مبارزه با پولشویی، نهایی و تأیید شده‌اند و احکام برای آنها صادر یا در حال انجام است.
وی مطرح کرد: به‌دنبال این موضوع، ارکان سازمان شامل شرکت‌های بورسی، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی هم باید ساختار و یک واحد مبارزه با پولشویی داشته باشند.
فرجی‌نیا اظهار داشت: طی تقسیم‌بندی که انجام شده بعضی از نهادها به تناسب گستردگی معاملات و تعداد مشتریان خود و همچنین گستردگی شعب از حیث اهمیت و ریسکی که در آیین‌نامه تعریف شده است، اگر از لحاظ مقرراتی ریسک بالاتری داشته باشند را در اولویت قرار دادیم و اینها باید ساختار مبارزه با پولشویی داشته باشند.
وی ادامه داد: برخی از نهادهای مالی باید در این تقسیم‌بندی یک مسئول مبارزه با پولشویی معرفی کنند و برخی از نهادهای مالی که ریسک کمتری دارند، برای آنها مسئول مبارزه با پولشویی می‌تواند همزمان یک سمت نظارتی مشاور هم داشته باشد.
وی در توضیح تکمیلی این موضوع بیان کرد: ارکان باید یک واحد مبارزه با پولشویی داشته باشند که آن واحد شامل مسئول کارشناس مربوط به مبارزه با پولشویی است و برخی از نهادهای مالی هم صرفاً یک مسئول مبارزه با پولشویی دارند و برخی از نهادهای مالی هم می‌توانند همزمان یک سمت دیگری را به عنوان مسئول مبارزه با پولشویی معرفی کنند. البته سمتی که معرفی می‌کنند باید تناسب داشته باشد. (همانند حسابرس داخلی یا مسئول کنترل داخلی)
تدوین مقررات
سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه طی سال گذشته مرکز مبارزه با پولشویی ۴ اقدام در حوزه تدوین مقررات داشته، گفت: اقدام نخست، بحث تدوین دستورالعمل ارائه خدمات پایه به‌صورت غیرحضوری به اشخاص مشمول بود که مرحله تصویب آن انجام و به شورای مقابله با پیشگیری از پولشویی ارسال شد که جلسات بررسی تصویب نهایی آن در حال انجام است.
به گفته فرجی‌نیا، اقدام دوم، تدوین پیش‌نویس دستورالعمل اجرایی مقررات با پولشویی است که تجمیع‌شده چندین دستورالعمل سابق است که از سال ۹۰ وجود داشته و در این دستورالعمل به صورت جامع همه موارد مربوط به آن لحاظ شده است.
وی عنوان کرد: اقدام سوم، بحث طراحی و تصویب تدوین ضوابط شناسایی مضاعف مشتریان بود که پس از تأیید مرکز به همه اشخاص ابلاغ شد. اقدام چهارم بحث تدوین قواعد و شاخص‌های معاملات مشکوک بود که پس از تأیید از مرکز اطلاعات مالی به همه اشخاص مشمول ابلاغ شد.
گزارش عملیات مشکوک
فرجی‌نیا با تأکید بر اینکه گزارش عملیات مشکوک، یکی از وظایف مرکز مبارزه با پولشویی است، گفت: برای هر نوع معامله مشکوک، مسئول مبارزه با پولشویی وظیفه دارد این نوع معامله را گزارش دهد. این موضوع از طریق سامانه‌های مربوطه به مرکز گزارش داده شده و مرکز هم از طریق سامانه و پس از دریافت گزارش‌ها بررسی تکمیلی را انجام و آنها را به مرکز اطلاعات مالی برای پیگیری‌های بعدی و روند رسیدگی‌های قبلی ارسال می‌کند.
۷۶ گزارش حائز اهمیت
سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار با اعلام اینکه از ابتدای سال ۱۴۰۲ تاکنون، از مجموع ۴۰۶ گزارش مشکوکی که به مرکز مبارزه با پولشویی ارسال شد، تعداد ۷۶ گزارش حائزاهمیت تشخیص داده شد و برای پیگیری‌های بعدی به مرکز اطلاعات مالی ارسال شد، اظهار داشت: برخی از آنها مواردی بود که چندان حائزاهمیت نبوده و برخی هم دارای تکرار بوده که تجمیع و طی گزارش‌هایی برای آنها ارسال شده است.
اشخاص تحت‌نظارت
فرجی‌نیا درخصوص تأیید صلاحیت‌ها نیز بیان کرد: از تعداد ۵۳۰ نهادی که در بازار سرمایه به‌عنوان اشخاص تحت‌نظارت وجود دارند، مسئولان مبارزه با پولشویی تعداد ۴۳۰ نهاد را معرفی کردند که در حال بررسی است که البته بعضی از آنها ممکن است حائز شرایط نباشند و باید نفر جایگزین معرفی یا اطلاعات تکمیلی ارائه دهند.
وی تصریح کرد: از ۴۳۰ نهاد تحت بررسی، مسئولان مبارزه با پولشویی حدود ۱۰۰ نهاد را تأیید و احکام مربوط به آنها صادر یا در حال صادر شدن است و به‌زودی ابلاغ می‌شود.
سند ملی ریسک
سرپرست مرکز مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار درباره اقدامات دیگر مرکز مبارزه با پولشویی، اظهار داشت: اقدام مهم دیگری که در مرکز مبارزه با پولشویی در حال پیگیری است، بحث سند ملی ریسک است که بر اساس آیین‌نامه جدید، هر حوزه‌ای باید یک کارگروه تخصصی تشکیل و آسیب‌های ناشی از عدم اجرای مقررات مبارزه با پولشویی یا خود پولشویی در آن حوزه احصا و بر اساس آسیب‌های موجود، یک برنامه عملی پیشنهاد می‌شد که این اقدام در بازار سرمایه انجام و در کارگروه ملی ریسک این موضوع مطرح و مورد تأیید قرار گرفته و در صورت ابلاغ، اقدامات پس از آن صورت خواهد گرفت.
اهمیت مبارزه با پولشویی
فرجی‌نیا خاطرنشان کرد: در پاییز امسال همایش آموزشی برای کلیه نهادهای مالی تحت نظارت بازار سرمایه و مدیران عامل و مسئولان مبارزه با پولشویی برگزار شد که با استقبال خوبی مواجه شد و در این همایش اهمیت مبارزه با پولشویی مورد‌تأکید قرار گرفت. وی هدف از این همایش را تبیین اهمیت مبارزه با پولشویی در نهادها و اشخاص مشمول تحت‌نظارت عنوان کرد که با تکالیف خود آشنا و به مسأله مبارزه با پولشویی اهمیت دهند.