پاکستان برای اجرای خط لوله صلح پا پیش گذاشت
در وهله نخست، تصمیم گرفته شده تا در فاز اول پروژه خط لوله صلح، کار در بخش ۸۰ کیلومتری مرز پاکستان با ایران تا گوادر، آغاز شود
اسلام آباد در نظر دارد ساخت بخش ۸۰ کیلومتری پروژه خط لوله گاز ایران-پاکستان از مرز ایران تا گوادر را آغاز کند تا در صورت تصمیم تهران برای مراجعه به دادگاه داوری بین‌المللی، جریمه احتمالی ۱۸ میلیارد دلاری را نپردازد.
یک منبع رسمی در وزارت نیروی پاکستان به پایگاه خبری نیشن گفته است که تصمیم گرفته شده تا پاکستان درخواستی برای معافیت از تحریم‌های امریکا برای پروژه خط لوله صلح، ارائه کند.
احداث خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان یکی از پروژه‌های مهم دو کشور همسایه است.
طرف ایرانی قبل از زمان مقرر (پیش از ضرب‌الاجل دسامبر ۲۰۱۴) به تعهدات خود عمل کرد و با صرف هزینه دو میلیارد دلار، خط لوله انتقال گاز را تا نزدیک مرز پاکستان احداث کرد.
هرچند که طرف پاکستانی با وجود اینکه نزدیک به ۱۰ سال از ضرب‌الاجل قرارداد می‌گذرد، هیچ اقدامی برای اجرای تعهداتش در قبال این قرارداد انجام نداده و هر بار تحریم‌های امریکا را برای بی‌تعهدی خود بهانه قرار می‌دهد.
در قرارداد گازی ایران و پاکستان، پایان سال ۲۰۱۴ به‌عنوان ضرب‌الاجل این قرارداد تعیین شده بود.
به گفته این منبع آگاه، در وهله نخست، تصمیم گرفته شده تا در فاز اول پروژه خط لوله صلح، کار در بخش ۸۰ کیلومتری مرز پاکستان با ایران تا گوادر، آغاز شود.
هزینه تخمینی این بخش پروژه، ۱۵۸ میلیون دلار خواهد بود و تصمیم گرفته شده که از طریق شرکت توسعه زیرساخت گاز (GIDC) تأمین مالی شود.
توافقنامه برای این پروژه برای تأمین ۷۵۰ میلیون فوت مکعب در روز گاز به مدت ۲۵ سال از میدان گازی پارس جنوبی ایران و تحویل در مرز ایران و پاکستان در ماه مه سال ۲۰۰۹، امضا شده است.
تحت این پروژه، خط لوله ۱۹۳۱ کیلومتری برای انتقال گاز ایران به پاکستان که شامل ۱۱۵۰ کیلومتر خط لوله در داخل ایران و ۷۸۱ کیلومتر خط لوله در داخل پاکستان است، احداث خواهد شد.
هردو کشور ملزم به اجرای این پروژه در خاک خود بودند.
طبق توافقنامه، قرار بود عرضه این پروژه تا ژانویه سال ۲۰۱۵ آغاز شود.
ایران در حال حاضر، ساخت بیش از ۹۰۰ کیلومتر از این خط لوله را در داخل خاک خود تکمیل کرده، در حالی که ۲۵۰ کیلومتر بخش باقی‌مانده، هنوز ساخته نشده است.
در دسامبر سال ۲۰۱۲، دولت ایران پیشنهاد کرد تحت توافقنامه دولت به دولت، برای پروژه و همچنین پیمانکار مهندسی، تأمین و ساخت آن، تأمین مالی فراهم کند.
با این حال، دولت ایران در مارس سال ۲۰۱۴، به‌طور یکجانبه از توافق دولت به دولت، عقب‌نشینی کرد.
بنابراین، پاکستان اعلامیه فورس‌ماژور با رویدادهای موجه تحت قرارداد خرید و فروش گاز خط لوله صلح را به شرکت ملی نفت ایران ابلاغ کرد.
براین اساس، فعالیت‌های پروژه متوقف شد.
شرکت ملی نفت ایران، یک اخطار نقض مادی تعهدات قرارداد خرید و فروش گاز خط لوله صلح و همچنین اخطاریه تحت ضمانت حاکمیت صادر شده توسط پاکستان به نفع شرکت ملی نفت ایران را در فوریه سال ۲۰۱۹ صادر کرد.
پاکستان در خصوص این موضوع با ایران، مذاکره کرد و هر دو طرف توافق کردند براساس قانون مدنی فرانسه، زمان آن را به مدت پنج سال تمدید کنند.
براین اساس، توافقنامه اصلاحیه خرید و فروش گاز در سپتامبر سال ۲۰۱۹ امضا شد.
ایران به پاکستان اطلاع داد تمدید بیشتر زمان قرارداد بر اساس قانون مدنی فرانسه، منوط به پیشرفت قابل توجه پاکستان در پروژه ظرف سه ماه آینده خواهد بود، درغیر این صورت، ایران ناچار خواهد بود به دادگاه داوری بین‌المللی مراجعه کند. شرکت ملی نفت ایران در ۲۱ دسامبر سال ۲۰۲۳ میلادی، یک اخطار نقض مادی را به شرکت بین دولتی گاز محدود پاکستان صادر کرد که در آن گفته شده بود ضمانتنامه‌های خریدار، نقض شده است.
از طریق همین ابلاغیه، شرکت ملی نفت ایران اخطاریه‌ای را براساس ضمانتنامه حاکمیتی صادر شده توسط دولت پاکستان به نفع شرکت ملی نفت ایران ارائه کرد و یک مهلت ۱۸۰ روزه به شرکت توسعه زیرساخت گاز پاکستان داد تا نقض ماده ادعایی را اصلاح کند و موضوع را برای حل و فصل به کمیته هماهنگی ارجاع داد.
این منبع آگاه گفت: برآورد شده در صورت عدم اجرای این پروژه از سوی پاکستان، تهران، پرونده را به دادگاه داوری بین‌المللی مستقردر پاریس، ارجاع خواهد کرد و پاکستان، حدود ۱۸ میلیارد دلار جریمه تعهدات قراردادی را باید پرداخت کند.
ایران با در اختیار داشتن ۱۸ درصد ذخایر گازی جهان، دومین کشور دارنده این منبع انرژی ارزشمند به‌شمار می‌آید.
ذخایر گازی ایران حدود ۳۲ هزار میلیارد مترمکعب برآورد شده که فاصله‌ای ۵ هزار میلیارد مترمکعبی با روسیه به‌عنوان اولین کشور دارنده ذخایر گاز جهان دارد.
به لحاظ تولید، ایران بعد از امریکا با ۹۱۴ میلیارد مترمکعب در سال (۲۰۲۰) و روسیه با ۶۳۸ میلیارد مترمکعب، سومین کشور تولیدکننده گاز جهان با ۲۵۰ میلیارد مترمکعب به‌شمار می‌آید که فاصله معناداری با دو کشور اول و دوم دارد.
امریکا در حالی نخستین تولیدکننده گاز جهان است که کل ذخایر آن حدود ۱۲ هزار میلیارد مترمکعب برآورد شده است اما به لحاظ مصرف داخلی گاز، ایران چهارمین کشور مصرف‌کننده گاز جهان (با ۲۳۳ میلیارد) بعد از امریکا (با ۸۳۲ میلیارد مترمکعب در سال)، روسیه (با ۴۴۴ میلیارد مترمکعب) و چین (با ۳۰۷ میلیارد مترمکعب) به شمار می‌آید.
بر مبنای این آمار، امریکا ۹۰ درصد گاز تولیدی، روسیه ۶۵ درصد و ایران ۹۱ درصد از گاز تولیدی خود را مصرف می‌کنند.
مطابق سند چشم‌انداز 1404 ایران باید سهم 8 تا 10 درصدی از بازار گاز جهان را به‌دست آورد، در حالی‌که در حال حاضر سهم ایران از بازار صادرات گاز طبیعی کمتر از 2 درصد است.
واقعیت این است که روزانه 45 میلیون مترمکعب گاز ایران به کشورهای عراق، ترکیه و آذربایجان صادر می‌شود که با تکمیل دو خط 6 و 9 سراسری صادرات 100 میلیون مترمکعب افزایش خواهد یافت.