در 11 ماهه سال‌جاری 23 میلیون تن کالای اساسی وارد کشور شده است
واردات 18 میلیارد دلاری کالاهای اساسی برای تنظیم بازار
امین محمودی
روزنامه نگار
تولید بسیاری از محصولات کشاورزی، غذایی و کالاهای اساسی در سال‌جاری با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شده که همین امر سبب شده در آستانه خودکفا شدن در تولید این محصولات باشیم.
با این حال اما پر واضح است که کشورمان نمی‌تواند در تولید تمامی کالاهای اساسی به خودکفایی برسد، از این رو واردات این کالاها به منظور تنظیم بازار و جلوگیری از هرگونه نوسان قیمتی از اهمیت وافری نزد دولت سیزدهم برخوردار است. از طرف دیگر طی روزهای گذشته شاهد آن بودیم که هیأت عالی نظارت در ادامه رسیدگی به موارد مغایرت بودجه سال ۱۴۰۳ با بررسی بند «الف» تبصره ۴ قانون بودجه ۱۴۰۳ اعلام کرد که دولت و دستگاه‌های موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری از جمله بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجازند سیزده میلیارد و ششصد میلیون (۱۳.۶0۰.۰۰۰.۰۰۰) یورو و برای واردات کالاهای اساسی کشاورزی شامل جو ذرت دامی، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا و روغن خام، دارو و مواد اولیه آن و تجهیزات مصرفی پزشکی به تخصیص، فروش، تهاتر یا مبادله منابع ارزی حاصل از صادرات نفت، گاز و میعانات گازی به نرخ ترجیحی اقدام کنند. با این حال در سال‌جاری نیز دولت تلاش کرده علاوه بر تولید داخل با واردات کالاهای اساسی به میزان کافی بازار را به بهترین شکل ممکن تأمین کند تا کمبودی هیچ کالایی در بازار احساس نشود. به طوری که اخیراً آمارهای گمرک نشان می‌دهد ۲۲ میلیون و ۸۸۱ هزار تن کالای اساسی به ارزش ۱۷ میلیارد و ۸۲۶ میلیون دلار از ابتدای امسال تا پایان بهمن‌ماه وارد کشور شده است. واردات کالای اساسی در ۱۱ ماهه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن ۱.۳۰ درصد افزایش و از حیث ارزش ۵ درصد کاهش داشته است. بر اساس این گزارش، ذرت با ۳ میلیارد و ۵۰۱ میلیون دلار، روغن‌های خوراکی نیمه جامد، مایع و خام با ۲ میلیارد و ۲۸۲ میلیون دلار، انواع دانه‌های روغنی با ۲ میلیارد و ۴۷ میلیون دلار، برنج با یک میلیارد و ۲۱۰ میلیون دلار و گندم با یک میلیارد دلار، پنج قلم اول کالای اساسی وارداتی را به خود اختصاص دادند. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که در بین پنج قلم اول کالاهای اساسی در مدت یاد شده به لحاظ ارزش، ذرت ۱۶ درصد، روغن‌های خوراکی نیمه جامد، مایع و خام ۳۲ صدم درصد و انواع دانه‌های روغنی ۵ درصد افزایش و برنج و گندم به ترتیب ۴۵ و ۳۹ درصد کاهش نشان می‌دهد.
افزایش واردات نهاده های دامی
بیشترین واردات کالاهای اساسی مربوط به نهاده های دامی است به طوری که این نهاده ها به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل تأثیر‌گذار در قیمت گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ، شیر و سایر لبنیات محسوب می‌شود که هر گونه نوسان و کمبود آن بازار را دچار اختلال می‌کند. به همین دلیل دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی تا پایان دی ماه نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته نهاده بیشتری وارد کرده است و رقم آن به بیش از 15 میلیون تن می رسد.
کاهش واردات برنج و گندم با افزایش تولید داخل
افزایش تولید برنج و گندم در سال جاری و رسیدن به آستانه خودکفایی گندم یکی از دلایل اصلی کاهش واردات این محصول است. آمارهای نشان می دهد تولید محصولات کشاورزی در سال زراعی گذشته که در شهریور سال جاری به پایان رسید نشان می دهد تولید گندم در کشورمان از مرز 13.5 میلیون تن گذشت و دولت سیزدهم نیز توانست از این میزان 10 میلیون و 400 هزار تن آن را با پرداخت 156 هزار میلیارد تومان به کشاورزان خریداری کند تا کشورمان دیگر نیاز کمتری به واردات داشته باشد. گزارش گمرک همچنین گویا آن است که واردات برنج با 45 درصد کاهش روبرو بوده که یکی از اصلی ترین دلایل آن واردات 1 میلیون و 800 هزار تنی این محصول در سال گذشته بود که رشدی 30 درصدی را به اثبات می رساند. از طرف دیگر تولید این محصول به بیش از 2 میلیون و 300 هزار تن رسیده است به همین دلیل دولت سیزدهم سیاست ممنوعیت واردات این محصول در نیمه دوم سال جاری برای حمایت از شالیکاران را در دستور کار قرار داد.
همچنین گزارش گمرک در خصوص بیشترین کاهش به لحاظ ارزش در بین کالاهای اساسی در ۱۱ ماهه سال جاری می‌افزاید: در این مدت واردات چای خشک، برنج، گندم، شکر خام، حبوبات و جو به ترتیب بیشترین کاهش را در بین کالاهای اساسی به خود اختصاص دادند.
در ۱۱ ماه سال جاری، واردات گوشت قرمز سبک گرم، گوشت قرمز سرد سنگین، کود شیمیایی، لاستیک سنگین و انواع بذر به ترتیب از بیشترین افزایش به لحاظ ارزش در بین کالاهای اساسی برخوردار بودند.
افزایش محسوس واردات گوشت قرمز
در این بین گوشت قرمز یکی از محصولاتی که بیشترین افزایش واردات را به خود اختصاص داده به طوری که رقم واردات این کالای اساسی از مرز 100 هزار تن گذشته که برای این میزان واردات حدود 300 میلیون دلار ارز تخصیص داده شده است.
این امر سبب شده هم اکنون گوشت قرمز گرم تنظیم بازاری در بازار به قیمت هر کیلوگرم 290 تا 310 هزار تومان و گوشت منجمد تنظیم بازاری با قیمت 230 هزار تومان در فروشگاههای زنجیره ای به فروش می رسد تا امنیت غذایی دهک های پایین و متوسط جامعه به خطر نیفتد و آنها نیز بتوانند این محصول را سر سفره خود داشته باشند.