پس از چند سال رشد منفی اقتصاد در دولت گذشته، دولت سیزدهم اقتصاد ایران را با رشد مثبت آشتی داد
پایان رشدهای منفی اقتصادی
مرکز آمار در پاییز امسال، رشد اقتصادی بخش نفت را 21.8، خدمات 4.6، صنعت 1.3 و ساختمان 0.4 درصد اعلام کرد
تسهیل مسیر رشد اقتصادی و رونق تولید در بخش‌های مختلف فعالیت‌های اقتصادی کشور، یکی از محورهای برنامه‌های دولت سیزدهم از ابتدای خود بوده است و می‌توان رشد اقتصادی را به‌عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی عملکرد دولت در تحقق این هدف درنظر گرفت؛ بر اساس آخرین آمار منتشر‌شده از سوی مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی در پاییز امسال نیز با تداوم روند مثبت 2 سال گذشته، با ثبت رشد اقتصادی 5.1 درصد، رقمی بالاتر از میزان رشد اقتصادی پاییز سال 1401 را به ثبت رساند. در تمامی فصول 2 سال‌جاری، رشد اقتصادی همواره مثبت بوده و توجه ویژه دولت به رونق فعالیت‌های تولیدی در بخش‌های مختلف اعم از نفت و گاز، صنعت و معادن، خدمات ساختمان و کشاورزی منجربه تداوم رشد اقتصادی طی عمر دولت سیزدهم شده است، همچنین در فصول بهار و تابستان سال‌جاری نیز به ترتیب با ثبت رشد اقتصادی 7.9 و 7.1 درصد و تحقق رشد 5.1 درصدی در پاییز سال‌جاری می‌توان انتظار ثبت رشد اقتصادی مطلوبی در انتهای سال 1402 داشت.
عبور از رشدهای منفی در اقتصاد
طی دهه 90 به دلیل ناکارآمدی دولت روحانی به‌طور متوسط رشد اقتصادی صفر درصد در اقتصاد ایران به ثبت رسید که منجر شد این دهه، دهه از دست‌رفته نام بگیرد و با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تغییر ریل سیاست‌گذاری اقتصادی در کشور، مسیر رشد اقتصادی نیز هموار شد و تولید رونق گرفت.
بر اساس نتایج محاسبات مرکز آمار در پاییز سال 1402 گروه صنایع و معادن رشد 6.9 درصدی را که شامل استخراج نفت‌خام و گاز طبیعی 21.8، سایر معادن0.3، صنعت1.3، انرژی 5.6 و ساختمان 0.4 درصد و فعالیت‌های گروه خدمات رشد 4.6 درصد که شامل زیر‌بخش‌های عمده وخرده فروشی، فعالیت‌های خدماتی مربوط به تأمین جا و غذا، حمل ونقل، انبارداری، پست، اطلاعات و ارتباطات، فعالیت‌های مالی و بیمه، مستغلات، کرایه و خدمات کسب وکار و دامپزشکی، اداره امورعمومی وخدمات شهری، آموزش، فعالیت‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی و سایرخدمات عمومی، اجتماعی، شخصی وخانگی می‌شود را نسبت به پاییز سال 1401 نشان می‌دهد. رشد 21.8 درصدی صنعت نفت در پاییز 1402، پیشتازی این صنعت در رشد اقتصادی این فصل را نشان می‌دهد.
تسهیلات‌دهی در خدمت رشد اقتصادی
نگاهی به سهم بخش‌های مختلف اقتصادی از میزان دریافت اعتبارات بانکی و مقایسه آن با سهم آن فعالیت در رشد تولید ناخالص داخلی کشور در 9 ماهه سال 1402 نشان می‌دهد در بخش‌های مختلف خدمات و صنعت اعطای تسهیلات نقش مؤثری بر رشد ارزش‌افزوده آن بخش داشته است. سهم تسهیلات پرداختی بابت تأمین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۲ معادل ۱۰۴۲۰.۳ هزار میلیارد ریال بوده است که حاکی از تخصیص ۳۹.۳ درصد از منابع تخصیص‌یافته به سرمایه درگردش تمام بخش‌های اقتصادی (مبلغ ۲۶۵۲۷.۹ هزار میلیارد ریال) است. از ۱۲۷۶۹.۵ هزار میلیارد ریال تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل ۸۱.۶ درصد آن (مبلغ ۱۰۴۲۰.۳ هزار میلیارد ریال) در تأمین سرمایه در گردش پرداخت شده است که بیانگر توجه و اولویت‌دهی به تأمین منابع برای این بخش توسط بانک‌ها در سال ۱۴۰۲ است.
تداوم رشد تشکیل سرمایه ثابت در پاییز امسال
بررسی تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی در پاییز سال 1402 نشان می‌دهد، هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی به قیمت‌های ثابت سال 1395 به ترتیب از نرخ‌رشد 5.9، 4.5 و 0.9 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند.
رشد محقق شده تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دوره مزبور عمدتاً متأثر از رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دو زیربخش ماشین‌آلات و ساختمان به ترتیب معادل 7.6 و 2.7 درصد بوده است. لازم به ذکر است که رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (به قیمت‌های ثابت سال 1395) در بخش ماشین‌آلات در فصول اول و دوم سال‌جاری به ترتیب معادل 2.1 و 11.8 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل تحقق یافته است.
رشد 4.5 درصدی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در نیمه امسال
در یک دهه گذشته تشکیل سرمایه و تولید ناخالص داخلی کشور با رشدهای پایین و بعضاً منفی روبه‌رو بود. نتایج عدم ثبات در شرایط اقتصاد کلان به دلیل ناکارآمدی و بی‌برنامگی دولت گذشته در کاهش سرمایه‌گذاری و تولید، همچنین ترغیب فعالان اقتصادی به فعالیت‌های سفته‌بازانه در دهه 90 قابل مشاهده است. بررسی تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی در ۶ ماهه نخست سال 1402 نشان می‌دهد، هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی به قیمت‌های ثابت سال 1390 به ترتیب از نرخ‌رشد 3.1، 3.4 و 16.8درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند.
رشد محقق‌شده تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دوره مزبور عمدتاً متأثر از رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در زیربخش ماشین‌آلات معادل 6.2 درصد بوده است. لازم به ذکر است که رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (به قیمت‌های ثابت سال 1390) در بخش ماشین‌آلات در فصول اول و دوم سال‌جاری به ترتیب معادل 8.5 و 5.6 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد داشته است. تداوم رشد تشکیل سرمایه بالا در بخش ماشین‌آلات در تمامی فصول 2 سال گذشته که در اوج خود رقم 10.8 درصدی را در زمستان 1401 به ثبت رساند، بیانگر آغاز مسیر بهبود فضای کسب و کار و صنعت در جهت نوسازی و بهسازی صنایع و افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش است.
همچنین بر اساس گزارشات مرکز آمار، از ابتدای سال 1386 تا پایان 1399، متوسط رشد سالانه بخش صنعت کشور 0.7- بوده است؛ به عبارت دیگر صنعت کشور برای سال‌های طولانی درجا زد اما در ۲ سال ابتدایی دولت سیزدهم متوسط رشد بخش صنعت کشور 5.4 درصد شده است.