بانک مرکزی:
فروش گواهی سپرده غالباً به صورت خرد و به عموم مردم صورت گرفته است
بانک مرکزی اعلام کرد: رصد و پایش عملکرد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در خصوص گواهی سپرده (خاص) نشان می‌دهد با توجه به سیاست‌های تعیین‌شده از سوی این بانک، فروش گواهی غالباً به صورت خرد و به عموم مردم جامعه صورت گرفته است.
براساس توضیحات این بانک، بانک مرکزی با هدف تحقق شعار سال ۱۴۰۲ مبنی بر «مهار تورم و رشد تولید» و به عنوان نهاد متولی سیاستگذاری پولی در کشور و در راستای انجام رسالت خود مبنی بر هدایت نقدینگی جامعه به سمت بخش‌های تولیدی که منجر به رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و بهبود فضای کسب و کار و تأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی خواهد شد، نسبت به صدور مجوز انتشار حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان گواهی سپرده (خاص) به شبکه بانکی کشور برای تأمین مالی طرح‌های مولد دارای بازدهی بالا و پیشران اقدام نمود که کل آن به فروش رسید. رصد و پایش عملکرد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در این خصوص نشان می‌دهد با توجه به سیاست‌های تعیین‌شده از سوی این بانک، فروش گواهی غالباً به صورت خرد و به عموم مردم جامعه صورت گرفته است.
تأمین مالی طرح‌های مولد با سپرده ۳۰ درصدی
طرح‌های مدنظر شبکه بانکی کشور در حال تأمین مالی از سوی بانک‌ها هستند و فهرست نهایی آنها شامل تأمین مالی طرح‌های بخش‌های مولد اقتصادی از جمله نساجی، دارویی، کشاورزی، صنایع تبدیلی، صنایع غذایی و... به بانک مرکزی ارسال شده‌اند. ضمن اینکه طرح‌های مذکور از سوی هیأت مدیره بانک‌ها مورد بررسی و تأیید قرار گرفته و دارای حسابرسی ویژه و نظارت بر مصرف از سوی بانک‌ها خواهد بود.
گواهی سپرده خاص یکی از ابزارهای سیاست پولی است، این ابزار می‌تواند به بهبود متغیرهای پولی و تحقق هدفگذاری‌ها در مسیرهای در نظر گرفته شده، کمک کند. این ابزار یکی از روش‌هایی است که می‌تواند به صورت هدفمند به تأمین مالی بنگاه‌ها کمک کند، بدین معنا که تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه‌ها به واسطه این ابزار می‌تواند انجام شود، چراکه تقریباً ۸۲ درصد تسهیلاتی که در شبکه بانکی به بخش صنعت پرداخت می‌شود، برای سرمایه در گردش بنگاه‌هاست و در مجموع حدود ۶۵ درصد تسهیلات بانکی برای سرمایه در گردش است.
بر این اساس استفاده از این ابزار تأمین مالی در بازار پول، ضمن جلب مشارکت مردم در تأمین مالی طرح‌های تولیدی کشور و کاهش انگیزه سفته بازی، هدایت منابع سیال به سمت تولید و اشتغال را در پی خواهد داشت و لذا مرکزی برای استفاده از ابزار گواهی سپرده خاص برای تأمین سرمایه در گردش بنگاه‌ها برنامه‌ریزی کرد به این صورت که گواهی سپرده خاص برای بنگاه‌ها و پروژه‌های مشخص منتشر می‌شود و این منابع تجهیز شده صرف تأمین مالی بنگاه‌های متقاضی می‌شود.
نرخ سود گواهی سپرده براساس بازدهی پروژه‌ها تعیین می‌شود
لازم به ذکر است؛ نرخ سود اوراق گواهی سپرده براساس بازدهی پروژه‌ها تعیین می‌شود و به واسطه آن مشارکت واقعی بین سرمایه‌گذار و تأمین مالی‌شونده برقرار می‌شود؛ لذا گواهی سپرده خاص هم کارکرد تأمین مالی سرمایه در گردش و هم تأمین مالی طرح‌های بلندمدت توسعه‌ای و ایجادی بنگاه‌ها را شامل می‌شود و گشایش جدی به حساب می‌آید. لذا در این شیوه، منابع به صورت هدفمندتر، مؤثرتر و با بهره‌وری مناسبتری به سمت بخش‌های مولد اقتصادی هدایت می‌شود.
این اوراق دارای نرخ سود علی‌الحساب تعهد شده توسط بانک عامل است؛ همچنین امکان بازخرید قبل سررسید برای این گواهی پیش‌بینی شده است و چنانچه دارنده اوراق پیش از سررسید منابعی که بابت خرید این گواهی صرف کرده است را نیاز داشته باشد، می‌تواند با مراجعه به شعبه صادرکننده نسبت به بازخرید آن اقدام کند.
امکان پرداخت سود قطعی فراتر از نرخ علی‌الحساب ۳۰ درصد
همچنین انتشار گواهی سپرده (خاص) برای طرح مشخص سودآور صورت خواهد پذیرفت و امکان وجود سود قطعی فراتر از سودهای علی‌الحساب پرداختی برای خریداران وجود خواهد داشت و بسیاری از طرح‌های تولیدی نیازمند تأمین مالی می‌توانند از این ابزار بهره‌مند شوند.
این گواهی‌‌ها معاف از مالیات است و با توجه به اینکه عقد مورد استفاده برای اعطای تسهیلات از محل گواهی سپرده خاص براساس مشارکت است، نهایتاً در سررسید اوراق دارای سود قطعی خواهد بود. همچنین باتوجه به لزوم شناسایی سود قطعی، این ابزار دارای حسابرسی ویژه و مستقل است و بانک مرکزی نظارت لازم را بر این امر خواهد داشت.
بر این اساس تأکید می‌شود که انتشار گواهی سپرده (خاص) سیاستی موقتی از سوی بانک مرکزی نیست و با توجه به مقتضیات زمانی و نیاز به هدایت هدفمند نقدینگی در فواصل زمانی مورد نظر اجرایی خواهد شد، دستورالعمل انتشار گواهی سپرده (خاص) در بانک مرکزی تدوین و به شبکه بانکی کشور ابلاغ شده است. بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در چهارچوب این دستورالعمل می‌توانند نسبت به انتشار گواهی سپرده خاص اقدام کنند.