صنعت نفت پیروز تقویم 1402
افزایش تولید و صادرات نفت در رشد اقتصادی در دولت سیزدهم سهم ۲۹ درصدی داشته و میزان تولید نفت در دولت سیزدهم با ۶۱ درصد افزایش از ۲.۱ میلیون بشکه به ۳.۴ میلیون بشکه رسیده است
صنعت نفت، پیروز و سربلند در آزمون سخت، صنعتی که در بسیاری از شاخص‌ها در سالی که گذشت رتبه‌های برتر را از آن خود کرد.
صنعت نفت به‌عنوان پیشران توسعه اقتصادی کشور، توانست با افزایش قابل توجه تولید نفت و فتح بازارهای جدید صادراتی، رکورددار برترین‌های کشور شود.
نگاهی به عملکرد یک‌ساله صنعت نفت ایران، گویای این واقعیت است که وزارت نفت توانسته با اتخاذ تصمیم‌های مؤثر و راهبردی در فرصت‌های ایجاد شده، به نحو مؤثری وظایف خود را به سرانجام برساند و گام بلندی در رونق و شکوفایی کشورعزیزمان بردارد. به طوری‌که به گواه آمار رشد بخش نفت کشور از ۵.۷ درصد در ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ به ۲۲.۴ درصد در ۹ ماه امسال رسیده که از رشد ۲۹۲ درصدی در این بخش در سال ۱۴۰۲ در مقایسه با مدت مشابه پارسال حکایت دارد.
برای بررسی وضعیت صنعت نفت کشور در سال‌جاری بد نیست نگاهی به شاخص‌های مهم این صنعت بیندازیم.
رشد ۲۹۲ درصدی بخش نفت ایران
رشد بخش نفت کشور از ۵.۷ درصد در ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ به ۲۲.۴ درصد در ۹ ماهه امسال رسیده که از رشد ۲۹۲ درصدی در این بخش در سال ۱۴۰۲ در مقایسه با مدت مشابه پارسال حکایت دارد.
با توجه به آن‌که بخش بزرگی از اقتصاد ایران را صنعت نفت و گاز تشکیل می‌دهد، نقش این بخش در رشد اقتصادی کشور غیرقابل انکار است تا آنجایی که با بازگشت تحریم‌ها بعد از خروج امریکا از برجام، رشد بخش نفت و گاز منفی شد و همین موضوع در دولت گذشته رشد اقتصادی کشور را نیز به زیر صفر برد.
باروی کار آمدن دولت سیزدهم و تأکید بر توجه به توان داخلی برای بی‌اثرکردن تحریم‌های نفتی، راهکارهای مختلفی در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت.
درگام نخست و در همان سال اول، بدون آن‌که تغییری در شرایط تحریم‌ها ایجاد شود، رشد صادرات نفت ایران ۴۰ درصد افزایش یافت تا نخستین نشانه‌های بهبود شرایط اقتصادی در دولت سیزدهم خودنمایی کند.
در سال ۱۴۰۱ به‌تدریج رشد تولید و صادرات نفت ایران، رشد اقتصادی کشور را مثبت کرد و تورم نیز تا حد زیادی کنترل شد.
با این حال یکی از مهم‌ترین آثار رشد بخش نفت و گاز در کشور، جبران کسری بودجه دولت در سال ۱۴۰۰ بود که به نوعی میراث دولت دوازدهم به‌شمار می‌آمد.
با افزایش فروش نفت ایران به مشتریان سنتی و بازاریابی‌های جدید، کسری بودجه بدون ایجاد نقدینگی جدید در کشور جبران شد.
این رشد البته ادامه‌دار شد و در سال ۱۴۰۲ نیز با قدرت بیشتری تداوم یافت تا آنجا که رشد اقتصادی با نفت در ۹ ماهه امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال رشدی ۳۳ درصدی را تجربه کرد.
این در شرایطی است که رشد اقتصادی بدون نفت در همین مدت منفی ۱۲ درصد بود. رشد بخش نفت در ۹ ماهه امسال ۲۲.۴ درصد و در مدت مشابه سال قبل ۵.۷ درصد بوده و با توجه به این ارقام رشد اقتصادی بخش نفت در ۹ ماهه امسال در مقایسه با ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ بیش از ۲۹۲ درصد رشد نشان می‌دهد.
رشدی که توانسته به‌خوبی در دیگر عوامل اقتصادی خودنمایی کرده و سبب بزرگ شدن کیک اقتصاد ایران شود.
تولید وصادرات نفت
ناگفته نماند که افزایش تولید و صادرات نفت در رشد اقتصادی در دولت سیزدهم سهم ۲۹ درصدی داشته و میزان تولید نفت در دولت سیزدهم با ۶۱ درصد افزایش از ۲.۱ میلیون بشکه به ۳.۴ میلیون بشکه رسیده است.
تولید و صادرات نفت در رشد اقتصادی در دولت سیزدهم، افزایش ۲۹ درصدی داشته و درآمد کشور از محل صادرات نفت در سال‌جاری ۱۷ میلیارد دلار افزایش یافته و رشد اقتصادی صنعت نفت کشور با افزایش چشم‌گیر ۱۵ برابری از ۱.۷ درصد در پاییز ۱۴۰۰ به ۲۵.۶ درصد در تابستان ۱۴۰۲ رسیده است.
همچنین در این گزارش، صادرات نفت کشور در سال‌جاری ۱.۶ میلیون بشکه ذکر شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که در سال ۱۴۰۲ حدود ۲ میلیارد و ۵۰۰ هزار بشکه معادل نفت به ذخایر نفت خام و گاز طبیعی ایران اضافه و چند میدان تازه نفتی هم کشف شد. صادرات نفت ایران نیز در شهریورماه سال ۱۴۰۰ حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز بود که براساس گزارش بلومبرگ در دولت سیزدهم به یک میلیون و ۴۵۰ هزار بشکه در روز رسیده. در سال ۹۹ مجموع صادرات نفت و گاز ایران ۷ میلیارد دلار بود، اما در ۱۰ ماهه امسال به بیش از ۳۰ میلیارد دلار رسیده است.
واقعیت این است که تولید نفت کشور به حدود ۳ میلیون و۴۵۰ هزار بشکه در روز رسیده و این موضوع در حالی رقم خورده که در شدیدترین شرایط تحریمی قرار داریم.
طبق گزارش بلومبرگ تولید نفت کشور نیز افزایش پیدا کرده و فروش نفت نیز به حدود یک میلیون و ۴۵۰ هزار بشکه در روز رسیده و این موضوع بسیاری از کارشناسان امریکا را با واکنش روبه‌رو کرده، به طوری که معترض‌اند چگونه دولت ایران توانسته فروش نفت خود را افزایش دهد و دولت امریکا، واکنش در خوری در این حوزه نداشته است.
فراموش نکنیم که در زمان آغاز به‌کار دولت سیزدهم (شهریور سال ۱۴۰۰) تولید نفت ۲.۲ میلیون بشکه در روز و صادرات هم ۴۰۰ هزار بشکه بود.
اداره اطلاعات انرژی امریکا در جدیدترین گزارش خود از تولید روزانه ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام ایران در دومین ماه سال‌جاری میلادی خبر داده است.
تولید نفت ایران در نوامبر ۲۰۲۳ برای نخستین بار از زمان خروج امریکا از برجام به بالای ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسید و در فوریه ۲۰۲۴ برای چهارمین ماه متوالی این رکورد حفظ شده است.
ایران در نخستین ماه سال‌جاری میلادی نیز ۳ میلیون و ۲۳۰ هزار بشکه در روز نفت تولید کرده بود.
براساس این گزارش ایران در دولت سیزدهم با افزایش تولید نفت توانسته است جایگاه از دست رفته خود در میان تولیدکنندگان بزرگ اوپک را پله به پله پس بگیرد. ایران در حالی‌که در دولت قبل با افت پی درپی تولید نفت خود به جایگاه پنجم اوپک سقوط کرده بود در فوریه امسال سومین تولیدکننده بزرگ اوپک بوده است. بر اساس گزارش ماه مارس اوپک، ایران جایگاه سومین تولیدکننده نفت این سازمان را نیز در ماه فوریه حفظ کرد؛ به عبارت بهتر، ایران با افزایش ۳۳۰ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت در سال ۲۰۲۳ رکورددار افزایش تولید نفت در میان اعضای اوپک دراین سال شده است.
ناگفته پیداست که این دولت توانست طبق آمار مؤسسات بین‌المللی میانگین فروش نفت ایران را تا پایان سال ۲۰۲۳ با افزایش ۹۰۰ هزار بشکه‌ای به حدود ۱.۳ میلیون بشکه در روز برساند.
جذب ۷.۵ میلیارد دلار سرمایه در بخش نفت و گاز
واقعیت این است که صنعت نفت در دولت قبل به دلیل عدم جذب سرمایه‌گذاری‌ها در شرایط بسیار بدی قرار داشت و بسیاری از پروژه‌ها در حالت رکود به سرمی بردند اما با آغاز به کار دولت سیزدهم و معطل نماندن برای به سرانجام رسیدن برجام و انجام اقدامات همسو با جذب سرمایه خارجی در ۲ سال گذشته در بخش نفت و گاز، ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه جذب و عملیاتی شده است.
در واقع هدف دولت هم‌زمان به برقراری ارتباط مؤثر با کشورهای آفریقایی، چین، روسیه، هند و امریکای لاتین افزایش صادرات در بازارهای پایدار بوده که همین امر هم نتیجه بخش بوده است.
ایران با دارا بودن ۲۰۹ میلیارد بشکه نفت پس از ونزوئلا با ۳۰۴ میلیارد بشکه و عربستان با ۳۶۲ میلیارد بشکه، سومین دارنده بزرگ ذخایر نفت جهان است.
این در حالی است که در میان دارندگان ذخایر گازی جهان هم پس از روسیه با ذخایر یک‌هزار و ۶۸۸ تریلیون فوت‌مکعبی، ایران با ذخایر یک‌هزار و ۲۰۳ فوت‌مکعبی رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
فشارافزایی قراردادی منحصر به فرد
امضای قرارداد اجرایی طرح فشارافزایی میدان مشترک گازی پارس جنوبی را می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین و راهبردی‌ترین طرح وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران با سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلار با هدف درآمد ۹۰۰ میلیارد دلاری برای کشور نام برد.
قراردادی که باید عملیات اجرایی آن هشت سال قبل آغاز می‌شد اما این دولت سیزدهم بود که این طرح را به سرانجام رساند.
جواد اوجی، وزیر نفت در مراسم امضای این قرارداد، با بیان این‌که کار اجرایی این طرح می‌توانست هشت سال پیش آغاز شود، گفت که با وجود این تأخیر در دولت گذشته، دو سال است که در شرکت نفت و گاز پارس تصمیم شجاعانه‌ای گرفته و کار کارشناسی آغاز شد.
در یک نگاه کلی کارنامه وزارت نفت در سالی که گذشت سرشار از اقدامات شجاعانه ومهم بوده که اثرات این اقدامات در صنعت نفت به خوبی هویدا است.
سال 1402را باید سال توفیقات روز افزون وزارت نفت نام گذارد.