تأیید توافقنامه تجارت اوراسیا توسط پوتین
تجارت آزاد ایران رونق می‌گیرد
قانون توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا که پیش از این در دومای دولتی (مجلس سفلی) و سپس در شورای فدراسیون (مجلس سنا) روسیه تصویب شده بود، توسط ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه امضا شد تا روسیه نخستین کشوری باشد که فرایند قانونی اجرای این توافقنامه را تکمیل کرده است.
فرایند قانونی توافقنامه تجارت آزاد بین کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) و ایران با امضای رئیس‌جمهور روسیه در این کشور کامل شد و اجرایی شدن این قانون نیازمند تصویب پارلمان‌های چهار کشور دیگر عضو این اتحادیه و همچنین مجلس شورای اسلامی است.
برخی ابعاد قابل تأمل
توافقنامه تجارت آزاد اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ایران همچنین همکاری در زمینه‌های مختلف از جمله استخراج، فرآوری و استفاده از منابع معدنی، بهره‌وری انرژی، تحقیق و نوآوری، آموزش، پزشکی، حمل و نقل، از جمله توسعه حمل و نقل چندوجهی (ترکیبی)، مخابرات، زیرساخت‌های لجستیک و کریدورهای حمل و نقل را فراهم می‌کند.بنا بر این گزارش، تنها صادرکنندگان روسی سالانه حدود ۳۰۰ میلیون دلار بابت حذف عوارض گمرکی بر اساس این قرارداد صرفه‌جویی می‌کنند که این موضوع می‌تواند به توسعه بیشتر مبادلات تجاری با ایران منجر شود.زمان اجرای توافقنامه تجارت آزاد با ایران پس از تصویب این توافقنامه در مجالس ۶ کشور طرف قرارداد خواهد بود.
بدین ترتیب دولت سیزدهم با تأکید بر سیاست دیپلماسی همسایگی سعی در توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی با همسایگان ایران داشت؛ سیاستی که یکی از بلندترین گام‌های آن در انعقاد موافقتنامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا برداشته شد و ایران را یک گام دیگر به سیاست شکستِ تحریم‌ها نزدیک‌تر کرد.پیش از آن، توافقنامه بین ایران و اوراسیا بر سر اخذ تعرفه‌های صادراتی ترجیحی در ۵ ژوئن ۲۰۱۷ در ایروان امضا شد و هم اینک در حال اجراست.
صادرات بدون تعرفه گمرکی
اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یک اتحادیه اقتصادی میان‌دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است. اعضای ناظر این اتحادیه؛ ازبکستان، مولداوی و کوبا هستند. سنگ بنای این اتحادیه حدود ۱۰ سال قبل یعنی در ۲۰۱۴ نهاده شد.
این اتحادیه دی ماه ۱۴۰۲ (ماه پایانی ۲۰۲۳) قرارداد تجارت آزاد با جمهوری اسلامی ایران امضا کرد.بر این اساس، توافقنامه مذکور در نشست دی ماه سال گذشته با حضور مقاماتی از ۶ کشور طرف قرارداد از جمله وزیر صمت ایران در سن‌پترزبورگ روسیه امضا شد.با نهایی شدن این توافقنامه، حدود ۸۷ درصد صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان به عنوان اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا بدون تعرفه گمرکی انجام خواهد شد و متقابلاً نیز صادرات این کشورها به کشورمان از این مزیت برخوردار خواهد شد.
راهکار برد - برد در شرایط تحریم
مروری بر مواضع مسکو گویای آن است که مقام‌های روسیه و ایران، تقویت همکاری‌های اوراسیایی را به مثابه راهکار برد – برد بویژه در شرایط تحریم‌ها می‌بینند.
در این پیوند، رئیس‌جمهور روسیه دی‌ماه سال گذشته ضمن تبریک به سران کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا بابت امضای موافقتنامه تجارت آزاد با ایران گفت: جمهوری اسلامی ایران یکی از اقتصادهای بزرگ منطقه و کشوری توسعه یافته از نظر فناوری و حلقه کلیدی در مسیر تجاری جنوبی بین بازارهای اوراسیا و کشورهای خاورمیانه و جنوب آسیاست.
پوتین که در نشست شورای عالی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سن‌پترزبورگ سخن می‌گفت، افزود: بنابراین تحکیم روابط با ایران هم برای تمام کشورهای عضو اتحادیه و هم برای این کشور منافع آشکار زیادی به همراه خواهد داشت.
به گفته پوتین، امضای توافق موقت تجارت ترجیحی از سال ۲۰۱۹ میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به افزایش دو برابری تبادلات تجاری انجامید، با اینکه تنها تعداد محدودی از فهرست کالاها را شامل می‌شد.
رئیس جمهور روسیه تأکید کرد: محافل تجاری کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا که به طور فعال با شرکای ایرانی در حال تجارت هستند، از این موضوع بسیار رضایت دارند و اکنون شرایط برای چنین همکاری‌هایی به طرز محسوسی بهبود خواهد یافت.
لزوم شتاب به فرایند قانونی
پیش از این، رئیس طرف ایرانی گروه دوستی پارلمانی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با اشاره به امضای موافقتنامه تجارت آزاد جمهوری اسلامی ایران و پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: با توجه به نتایج و رهاوردهای اجرای این موافقتنامه در ارتقای تولید و صادرات کشور، لازم است که فرایندهای قانونی این موافقتنامه در دولت و مجلس شتاب گیرد.
ابراهیم رضایی افزود: این موافقتنامه پس از آنکه در حاشیه اجلاس شورای عالی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سن‌پترزبورگ به امضای وزیر صمت جمهوری اسلامی ایران و مقامات ارشد از کشورهای عضو این اتحادیه رسید، برای اجرایی شدن نیازمند تصویب در مجالس همه کشورهای طرف قرارداد است.وی با اشاره به کار کارشناسی سازمان توسعه تجارت ایران، وزارت امور خارجه و دیگر دستگاه‌های ذیربط روی تدوین لایحه مرتبط، ابراز امیدواری کرد که لایحه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اوراسیا در آینده نزدیک در دولت تصویب و برای طی فرایند قانونگذاری به مجلس شورای اسلامی تقدیم شود. وی تأکید کرد: اجرایی شدن این موافقتنامه و حذف تعرفه گمرکی بیش از ۸۷ درصد کالاهای صادراتی ایران به پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و برعکس، تسهیلات بسیار زیادی را در صادرات کشورمان به این منطقه فراهم می‌کند و آغازگر فصل جدیدی در مناسبات اقتصادی ما با این کشورها خواهد بود.