صنعت لوازم خانگی رونق گرفت
صنعت لوازم خانگی، در دولت شهید ابراهیم رئیسی وارد مرحله جدیدی از فعالیت شد. این صنعت که در دولت گذشته و با ممنوعیت واردات، در حال تبدیل شدن به یک مجموعه انحصارگر بود، با فعال شدن دولت سیزدهم، مجبور به تغییر رویه و حفظ رقابت شد. دولت سیزدهم از همان ابتدای فعالیت خود آب پاکی را روی دستان تولیدکنندگان لوازم خانگی ریخت و تأکید کرد که اگر انحصاری در این صنعت اتفاق بیفتد، واردات لوازم خانگی با هدف کمک به قدرت خرید و افزایش حق انتخاب مردم، بهبود کیفیت و کاهش قیمت‌ها، اتفاق خواهد افتاد. این موضوع باعث شد تولیدکنندگان لوازم خانگی از رفتارهای سودجویانه فاصله و راه و روشی را پیش بگیرند که شهید جمهور از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم بر آن تأکید داشت و در رأس امور فعالیت‌های خود قرار داده بود.
تمرکزبرافزایش کیفیت
یکی از اتفاق‌های مهمی که طی چند سال گذشته در صنعت لوازم خانگی رخ داد، بهبود کیفیت محصولات بود. مدت‌ها بود که مردم شاهد عرضه لوازم خانگی بی‌کیفیت در بازار بودند و با توجه به قیمت‌های مصوب، کیفیت و قیمت هیچ همخوانی نداشت. این امر باعث گلایه جدی خریداران لوازم خانگی ایرانی شده بود. لذا وزارت صمت از مدیران و تولیدکنندگان لوازم خانگی خواست که با روش‌های جدید، بر کیفیت محصولاتی که روانه بازار داخلی می‌شود بیفزایند.
مبحث دیگری که طی این مدت اتفاق افتاد و همه دنبال آن بودند، تنوع سبد محصولات لوازم خانگی است. تا مدت‌ها لوازم خانگی قدیمی وارد بازار می‌شد و نبود کالاهای وارداتی باعث شده بود که بازار لوازم خانگی تکراری و بدون جذابیت شود.
تحقق تنوعی زبانزد
با تذکری که شهیدجمهور داد، تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی بر آن شدند که فصل جدیدی از فعالیت‌های خود را آغاز کنند، لذا به مرور زمان به سبد محصولات تولیدکنندگان افزوده شد و اکنون می‌بینیم که مردم حق انتخاب وسیعی پیدا کردند. بر این اساس واردات لوازم خانگی در حالی به کشور ممنوع شد که تولیدکنندگان داخلی در تولید برخی از لوازم خانگی، توانایی علمی و تجهیزات مناسب را نداشتند. لذا گروهی از اقشار مردم به صورت کلی دست‌شان از خرید برخی از لوازم خانگی کوتاه شد. از جمله آن می‌توان به ماشین ظرفشویی اشاره کرد. سال 1400 مدل‌های محدودی ماشین ظرفشویی داخلی وجود داشت اما اکنون می‌بینیم که در این حوزه تولیدکنندگان داخلی، تغییرات گسترده‌ای را داشتند و برمدل‌های ماشین ظرفشویی افزوده شده است. در حال حاضر یکی از بازارهایی که تنوع آن زبانزد بوده ، بازار لوازم خانگی است، بازاری که هر فردی داخل آن برود، دست خالی خارج نخواهد شد.
کاهش رفتارهای سودجویانه
مقوله دیگری که در دوران خدمت صادقانه شهید ابراهیم رئیسی مردم با آن روبه‌رو شدند، کنترل قیمت لوازم خانگی بود.دردولت روحانی به دلیل عدم نظارت مناسب، تولیدکنندگان با تغییر کد کالا، بر قیمت کالای لوازم خانگی در قالب عرضه مدل جدید می‌افزودند و عملاً تولیدکنندگان، گرانفروشی می‌کردند و مردم چاره‌ای جز خریدن آن کالا نداشتند. در این خصوص شکایت‌های متعددی تنظیم شد، اما صدای مردم به جایی نرسید و عملاً بخش قابل‌توجهی از تولیدکنندگان لوازم خانگی سال‌ها در حق مردم اجحاف کردند، ولی در دولت شهید ابراهیم رئیسی با نظارت‌های سختگیرانه، تا حدود زیادی رفتارهای سودجویانه کاهش یافت و تولیدکنندگان لوازم خانگی در مسیری قرارگرفتند که بتوانند بخش قابل توجهی از نیازهای مردم را محقق سازند . بدین‌جهت اگر قرار است بازنگری در قیمت‌ها اتفاق بیفتد، دیگر با تغییر کد امکانپذیر نیست و تولیدکننده باید روی کالای عرضه شده، تغییرات مناسبی ایجاد کرده باشد و البته تغییر در مسیر روزآمدی محصول باید مدنظر قرار گیرد ، مجموع مسائل مذکور شامل صنعت لوازم خانگی هم می شود.
مدیریت عرضه کالاهای تقلبی و زیرپله‌ای
یکی از چالش‌های جدی صنعت لوازم خانگی تولیدکنندگان زیرپله‌ای بود. عدم نظارت مناسب و بها ندادن به مصرف‌کننده نهایی سبب شد که تولیدکنندگانی در این بازار شکل بگیرند که به قول معروف «فیک» بودند. این افراد همان‌هایی بودند که به اصطلاح گنجشک را رنگ می‌کردند و جای قناری می‌فروختند. اصول این افراد این‌گونه بود که از بازار دست دوم‌ها، لوازم خانگی (داخلی - خارجی) خریداری می‌کردند و با زدن انواع برچسب، تعمیرات اصولی و رنگ کردن، آن کالا را با چند برابر قیمت و به اسم نو به مردمی که به دنبال خرید کالای خارجی بودند، می‌فروختند. همچنین این افراد با ایجاد شبکه‌ای، خدمات پس از فروش را ارائه می‌کردند؛ مشتری هم از همه‌جا بی‌خبر در دام این افراد می‌افتاد. آنها یک شرکت صوری ایجاد می‌کردند و با قرارداد بستن با چند تعمیرکار لوازم خانگی در سطح شهر، کالای فروخته شده را گارانتی می‌کردند. این روال به خیلی از خریداران لوازم خانگی صدمه مالی جدی وارد کرد. این گروه نوع دیگری هم داشتند؛ برخی از تولیدکنندگان زیرپله‌ای از آنجا که استاندارد و مجوز تولید محصولات خود را نگرفته بودند، با اجاره سوله‌های کوچک و یا انبار نسبت به تولید لوازم خانگی با برچسب تقلبی اقدام می‌کردند و مردم هم به‌خاطر آنکه قیمت این لوازم خانگی ارزان‌تر بود، این کالاها را با عنوان محصول کشور چین خریداری می‌کردند. این موضوع یک روال طبیعی بازار لوازم خانگی شده بود. اما با فعال شدن دولت سیزدهم، رویه‌ها تغییر کرد و با نظارت‌های گسترده جلوی عرضه کالاهای تقلبی و زیرپله‌ای گرفته شد. به گفته فعالان بازار، اکنون از تعداد چنین کارگاه‌هایی به شدت کاسته شده است و دیگرکسی جرأت و جسارت برای تولید لوازم خانگی تقلبی ندارد. بر این اساس دولت سیزدهم با تکیه بر گزارش‌های مردمی، جلوی فعالیت بنگاه‌های تولیدی غیرمجاز را گرفت و در این میان سعی شده تولیدکنندگان با مجوز و اسم و رسم‌دار، عرضه‌کننده اصلی کالای لوازم خانگی در بازار شوند.
روند صعودی تولید و صادرات
هم‌اکنون حدود ۵۰۰ شرکت در تولید لوازم خانگی فعال هستند. بر‌اساس گزارش عملکرد تجارت خارجی ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۰ در این مدت ۲۳۰ هزار تن لوازم خانگی به ارزش ۳۲۶ میلیون دلار صادر شده که نشان از رشد این صنعت می‌دهد. این آمار گویای آثار مثبت حمایت از تولید داخلی و مقابله با کالای قاچاق در این حوزه است.
بر این اساس آمارها در مورد وضعیت تولید لوازم خانگی هم مثبت و امیدوارکننده است. در سال ۱۴۰۱، تعداد ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه انواع لوازم خانگی در کشور تولید شد که این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۱۹ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه افزایش یافت، یعنی رشد ۱۸.۲ درصدی در این زمینه رقم خورد. طبق سیاستگذاری‌ها در دولت سیزدهم، برای تولید لوازم خانگی در سال ۱۴۰۳ روی تولید ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه برنامه‌ریزی شده است؛ در صورت تحقق این امر، شاهد رشد ۱۵ درصدی خواهیم شد. صادرات لوازم خانگی در سال گذشته، ۴۰۰ میلیون دلار بود که نشانگر افزایش کیفیت تولیدات انواع لوازم خانگی است که قابلیت رقابت در بازارهای جهانی داشته است.
برقراری ثبات
از دیگر اتفاق‌های مثبتی که در دولت شهید ابراهیم رئیسی رخ داد، بهبود گارانتی لوازم خانگی و پاسخگویی مطلوب به مردم است. در گذشته صدای مردم شنیده نمی‌شد و همواره مردم و خواسته آنها در قعر جدول کاری تولیدکنندگان لوازم خانگی بود ولی در دولت سیزدهم، تولیدکنندگان یاد گرفتند که به خواسته مردم احترام بگذارند. این احترام هم در بخش گارانتی اتفاق افتاد و هم اینکه تولیدکنندگان سعی کردند بر اساس خواسته مردم تولیدات خود را انجام دهند . بر این اساس دولت سیزدهم در حوزه لوازم خانگی کارنامه درخشانی برجای گذاشت و باعث شد که مردم دیگر با بازاری روبه‌رو نباشند که در آن هیچ ثباتی نیست و یا اینکه فروشندگان بخواهند از مردم پول بیشتری دریافت کنند. همچنین این فرصت به وجود آمد که عرضه کالاهای لوازم خانگی بیش از تقاضاهای مردمی شود .