با اجرای 2 طرح برای بی‌نیازی از واردات ۱۵۰ هزار تن گوشت قرمز صورت خواهد گرفت
چند گام تا خودکفایی در تولید گوشت قرمز
امین محمودی
خبرنگار
جایگاه ویژه گوشت دام در سبد غذایی مردم و مواد معدنی و مغذی موجود در آن، اهمیت واردات گوشت را برای تأمین نیاز افراد مشخص می‌کند.
با این حال به طور متوسط سالانه 900 تا 950 هزار تن گوشت قرمز در کشورمان تولید می‌شود و با واردات حدود 100 تا 150 هزار تن گوشت قرمز وارداتی نیاز مصرف کنندگان به طور کامل تأمین می‌شود.
به طوری که آخرین آمارهای وزارت جهاد کشاورزی در سال 1402 نشان می‌‌دهد میزان تولید گوشت قرمز در سراسر کشور 900 هزار تن بود و در سال گذشته نیز 129 هزار و 200 تن گوشت قرمز به ارزش حدود 700 میلیون دلار وارد کشور شد.
طرح تولید گوشت قراردادی در مناطق عشایری
بنابر این گزارش، سال‌هاست شکاف کوچکی بین میزان تولید و خودکفایی در گوشت قرمز وجود دارد، با احتساب تولید سالانه 900 هزار تن گوشت در کشور و مصرف یک میلیون تن، سالانه بیش از 100 هزار تن گوشت نیاز داریم اما این میزان کم، موجب به هم ریختگی بازار می‌شود و قیمت‌ها مرتب نوسان پیدا می‌کند؛ اگر با طرح تولید قراردادی گوشت قرمز، 40 هزار تن به تولید گوشت کشور اضافه شود با یک اقدام دیگر خودکفایی در دسترس خواهد بود و بازار باثباتی را در گوشت قرمز خواهیم داشت.
احمدی، سرپرست سازمان امور عشایر ایران درباره اجرای طرح تولید قراردادی گوشت قرمز در جامعه عشایری گفت: در این طرح قرار است شرکت پشتیبانی امور دام کشور نهاده مدت‌دار حداقل 120 روزه به دامدار بدهد و آنها دام خود را به قیمت مصوب به سازمان بفروشند.
از طرف دیگر منصور پوریان، رئیس شورای تأمین کنندگان دام می‌‌گوید: بنابر گزارش مرکز آمار مجموع جمعیت دام سبک کشور ۷۱ میلیون رأس است که ۳۱ تا ۳۲ میلیون رأس دام زیر یکسال است که می‌تواند به جمعیت گله‌های مولد افزوده شود.
پوریان افزود: برآوردها حاکی از آن است که جمعیت دام سبک با احتساب زایش بهاره به ۷۵ میلیون رأس برسد که براین اساس کمبودی در عرضه دام نداریم.
اجرای طرح تحقیقاتی برای بی‌نیازی از واردات
حسن خمیس‌آبادی، رئیس مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور نیز با بیان اینکه با اجرای کامل طرح ۵ ساله ارتقای کمی و کیفی تولید گوشت قرمز، نیاز کشور به واردات سالانه ۱۵۰ هزار تنی این محصول برطرف می‌شود، گفت: طرح ارتقای کمی و کیفی تولید گوشت قرمز از اواخر سال گذشته در مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور با هدف تأمین و ثبات نسبی تولید گوشت قرمز در داخل کلید خورده است. وی اظهار داشت: در قالب این طرح، تحقیقات و تلاقی نژادها با صفات ممتاز در دو بخش گوشت دام سبک و سنگین در بازه زمانی ۵ سال انجام می‌شود.
خمیس‌آبادی با اشاره به تنوع نژادی در دام‌های سبک و سنگین در کشور، تصریح کرد: در حوزه دام سبک ۲۷ نژاد گوسفند و در دام سنگین، نژادهای پربازده داریم و این مؤسسه با برنامه‌ریزی انجام شده قصد دارد از طریق طرح‌های تحقیقاتی ترمینال کراس بین نژادها، میزان کمی و کیفی گوشت قرمز را افزایش دهد به طوری که این طرح تحقیقاتی بسته به میانگین نژادهای پایه می‌تواند ۲۰ تا ۵۰ درصد تولید گوشت را نسبت به والدین افزایش دهد.
وی توضیح داد: بر اساس این طرح، نژادهای مختلف با صفات برتر و ژن‌های ممتاز در تولید گوشت، از طریق تلاقی‌گیری با نژادهای مختلف، انتخاب و صفات برتر به نسل بعد منتقل می‌شود و نتایج حاصل از تلاقی‌گری برای حفظ ذخایر ژنتیکی وارد کشتارگاه و از گله حذف می‌شوند.
رئیس مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور بهره‌گیری از نژادهای پربازده خارجی را یکی دیگر از راهکارهای ارتقای کمی و کیفی تولید گوشت قرمز عنوان و بیان کرد: برخی از نژادهای داخلی توانایی تلاقی‌گری با نژادهای پربازده خارجی را دارند.
وی درباره کمبود منابع آبی برای تأمین علوفه دام داخلی نیز گفت: تلاش می‌کنیم با طرح‌های تحقیقاتی در حوزه تغذیه دام از جمله استفاده از پسماندها و ضایعات بخش کشاورزی و همچنین استفاده از علوفه‌های کم‌آب‌بر، علاوه بر ارتقای کمی و کیفی تولید گوشت در کشور، از حداقل نیاز آبی بهره ببریم.
خمیس‌آبادی ادامه داد: رویکرد مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور و بخش تحقیقات کشاورزی، توسعه و ترویج علوفه‌های کم‌آب‌بر برای تأمین نیاز غذایی دام‌ها است. وی از کسب دانش فنی خوراک کامل دام از پسماندها و ضایعات کشاورزی برای دامداری‌های سنتی و عشایری خبر داد و اذعان داشت: امکان جیره‌نویسی برای دام‌های سنتی، روستایی و عشایری به سختی انجام می‌شود و این مؤسسه با ابتکاری که داشته و با توجه به کسب دانش فنی، خوراک کامل دام از پسمانده و ضایعات کشاورزی را تهیه و فرمول آن را بر اساس شرایط فیزیولوژیکی دام در اختیار دامداران و کارخانه‌های خوراک دام، قرار داده است.
خمیس‌آبادی گفت: دانش فنی خوراک کامل دام از دو سال پیش در این مؤسسه به دست آمده و از سال گذشته به صورت آزمایشی در برخی استان‌ها مانند مازندران، کردستان، کرمانشاه و خراسان رضوی در اختیار دامداران قرار داده‌ایم.
وی اظهار داشت: این مؤسسه برنامه‌های دیگری از جمله ارتقای کیفیت کمی و کیفی گوشت سفید، برنامه جامع زنبور عسل و برنامه جامع خوداتکایی در تولید علوفه و حفظ ذخایر ژنتیکی و اصلاح نژاد دام را در دستور کار خود دارد.