«ایران اقتصادی» عملکرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم بر مبنای شاخص‌ها و سیاست‌های اقتصادی را بررسی کرد
کارنامه یا سیاه‌نامه
کارنامه اقتصادی دولت‌های یازدهم و دوازدهم، در بین دولت‌های پس از انقلاب ضعیف‌ترین بوده است. شاخص‌های اصلی اقتصادی کشورهمچون تورم، رشد اقتصادی، ضریب جینی، صادرات و ... در دوره دولت روحانی به بدترین وضعیت خود رسیدند.
علاوه بر عملکرد نامناسب دولت روحانی در آمارهای اقتصادی و سفره مردم، رفتارهای دولتمردان آن دوره نیز سبب عصبانیت شدید مردم شده بود. رفتاری همچون افزایش ناگهانی قیمت بنزین و ادعای روحانی مبنی بر بی‌خبر بودن ازآن، که سبب شورش‌های خیابانی عده‌ای در کشور شد.
رئیس جمهور صبح جمعه‌ای
۲۴ آبان ۹۸ بود که به یکباره خبر گران شدن بنزین و افزایش قیمت آزاد آن به 3هزار تومان منتشر شد. ورای اینکه مردم در این وضعیت اقتصادی تحمل چنین افزایش قیمتی را نداشتند، اینکه دولت بدون هیچگونه اطلاع پیشینی این نرخ را اعمال و بعد اعلام کرد برای مردم بار روانی سنگینی داشت. این امر البته در طول ۴۰سال گذشته هم خود را بارها نشان داده که عموماً مردم از محرم دانسته نشدن توسط دولت گله‌مندند و آن را برنمی‌تابند.
بعد از روزها ناآرامی در کشور، روحانی ۷ آذرماه ۹۸ در جلسه شورای اداری استان آذربایجان شرقی در حالی‌که مسعود پزشکیان نیز کنار او نشسته بود با خنده‌ای جالب گفت که «من هم مثل مردم صبح جمعه فهمیدم که قیمت تغییر کرده است». این اظهارات، موج نارضایتی‌ها را افزایش داد و این سؤال را در اذهان ایجاد کرد که چرا باید رئیس‌جمهور یک کشور از تصمیمی که مستقیماً با زندگی مردم سرو کار دارد اینقدر اظهار بی‌اطلاعی کند. همین مساله باعث ایجاد تجمعات اعتراضی در اکثر مناطق کشور شد که طبق روال معمول با ورود جریان ضد انقلاب، به خشونت کشیده شد و برخی بانک‌ها و مراکز دینی و سیاسی مورد تعرض آشوبگران واقع شدند.
قطعی‌های برق
در دولت دوازدهم، پیش از رسیدن تابستان، خاموشی‌های زودهنگام و قطعی مکرر برق، مردم را کلافه کرده بود. هرچند برخی مشکلات مانند افزایش دمای هوا و خشکسالی را نمی‌توان گردن دولت انداخت، اما دولت باید در برابر پیش‌بینی نکردن این موارد در کنار تأخیر در تعمیرات اساسی نیروگاه‌ها و قصورهای دیگر پاسخگو باشد.
نظرسنجی از داخل ماشین
روحانی خردادماه ۹۸ در دیدار با اهالی رسانه در بخشی از پاسخ خود به سؤال خبرنگار شبکه خبر مبنی براینکه «چرا باید از من بپرسند دوباره ارزانی می‌شود یا خیر؟» گفته بود: «این سخن درست نیست که در روزنامه‌ها درد مردم را بگوییم تا رئیس‌جمهور بفهمد که درد مردم چقدر است! نه، رئیس‌جمهور و اعضای دولت می‌دانند. دولت من شاید یکی از دولت‌هایی باشد که خیلی در میان مردم است، من خودم بارها به دوستان گفته‌ام؛ من روزانه نظرسنجی می‌کنم؛ یعنی در خیابان وقتی با ماشین می‌روم تمام چهره‌های مردم را نگاه می‌کنم؛ اینکه چند نفر لبخند دارند، چند نفرعصبانی‌اند، چند نفر قیافه‌شان گرفته است و به هر شهری و در هر جمعیتی می‌روم، خودم نظرسنجی می‌کنم و نگاه آدم‌ها را نسبت به خودم می‌بینم؛ پس نیازی نیست که روزنامه‌ها از مشکلات مردم بنویسند تا رئیس‌جمهور باخبر شود! رئیس‌جمهور و دولت درد مردم را می‌دانند».
این اظهارنظر روحانی نه تنها صدای حامیان او که در طول ۶ سال گذشته سرسختانه از او دفاع می‌کردند را درآورد بلکه چهره‌ها، سیاسیون و مردم هم این ادعا را غیرواقعی و تعجب‌برانگیز خواندند و حتی اهالی نهاد ریاست جمهوری هم فهمیدند نظرسنجی رئیس‌جمهور درست نبوده و قابل استناد نیست و برای همین در سایت پرزیدنت و دولت آن را سانسور کردند.
خالی کردن جیب مردم
۱۶ مرداد ۱۳۹۹ حسن روحانی در سخنانی گفت: «با شرایطی که بورس دارد صندوق‌های ما می‌تواند فعال‌تر بشود. بخش دولتی به تدریج بعد از سرمایه‌گذاری و به ثمر رساندن باید کم کم کنار بروند و صاحب سهام باشند و این برای آینده فعالیت آنها ثمربخش‌تر است.
روحانی تأکید کرد: «با شرایطی که بورس نشان می‌دهد اوضاع بهتر خواهد شد؛ مردم باید همه چیز را به بورس بسپارند».
این حرف‌های روحانی و همکاران دولتی‌اش در دعوت مردم به بورس به یکباره سرمایه‌های مردمی را به بازار سرمایه سرازیر کرد اما بورس با شیب نزولی سختی مواجه شد و بسیاری از سرمایه‌های مردم با برتن کردن پیراهن قرمز بر قامت بورس، ارزش خود را از دست داد.
کسانی که در این سقوط دچار زیان شده بودند با یادآوری این سخن او توقع جبران و حمایت داشتند. حتی برخی وزیران روحانی نیز در جلسات خصوصی با استناد به این سخن سایر دستگاه‌ها را برای حمایت از بورس تحت فشار قرارمی‌دادند. نزدیک به یک ماه بعد حسن روحانی حرف جدیدی زد که به نوعی اصلاح حرف قبلی بود.
روحانی گفت: «در دولت یازدهم و دوازدهم بورس کار عظیمی را در کشور انجام داد برای اینکه بازار سرمایه ما یک بازار فعال باشد البته در بازار سرمایه معمولاً ریسک هم هست، یعنی رشد بازار سرمایه ممکن است در یک سالی خیلی خوب باشد اما چند ماه روند نزولی داشته باشد. معمولاً در بورس ما یک خط مستقیم به سمت بالا نداریم؛ به هرحال خط‌هایی شکسته است و در مجموع و در این ماه‌های اخیر بازهم یک مقدار بورس نشاط پیدا کرده است. تلاش ما در دولت یازدهم و دوازدهم توسعه و تعمیق بورس بود.
روحانی تأکید کرد: «بورس امروز یک بازار مهمی است، البته مردم وقتی می‌خواهند در بورس وارد شوند همه سرمایه خود را نباید در بورس بیاورند، باید در حدی بیاورند که فراز و نشیب بورس زندگی آنها را بهم نزند».
اما کار از کار گذشته بود و مردم دچار زیان بزرگی در این سرمایه‌گذاری شدند که هنوز جبران نشده است. روحانی در آن ۸سال از این قدم‌زدن‌ها روی اعصاب عمومی کم نداشت و تقریباً هرچند وقت یک بار شاهد بودیم که روحانی با بهانه‌های مختلف اظهاراتی می‌کرد که برآیند آن یا ایجاد شکاف و دوقطبی سیاسی و اجتماعی بود و یا اینکه یک یأس و ناراحتی عمومی را به افکار عمومی تزریق می‌کرد. ناراحتی‌هایی که کم کم به کاهش سرمایه اجتماعی نظام جمهوری اسلامی منجر شد که یکی از نتایج آن کاهش مشارکت در انتخابات بود.
منفورترین رئیس‌جمهور
براساس نتایج یک نظرسنجی سراسری در کشور، از نگاه مردم، شهید رئیسی در دوره ریاست جمهوری خود عملکرد بهتری نسبت به رؤسای جمهور گذشته داشته است.
طبق نظرسنجی مرکز افکارسنجی بازار سرمایه که به صورت تلفنی در سطح کشور و با تعداد نمونه ۸۰۰ نفری انجام شده، ۳۱٫۷ درصد از پاسخگویان درباره انتخاب بهترین رئیس جمهور پس از دفاع مقدس از لحاظ عملکرد، شهید رئیسی را انتخاب کرده‌اند.
رتبه دوم رؤسای جمهورموفق از نگاه مردم، محمود احمدی نژاد با ۲۸٫۷ درصد و رتبه سوم محمد خاتمی با ۱۸٫۹ درصد قرار گرفته‌اند.
هاشمی رفسنجانی با ۱۰٫۲ درصد در رتبه چهارم قرار دارد و حسن روحانی با رأی ۱٫۹ درصدی به‌عنوان ناموفق‌ترین رئیس‌جمهور کشور از نگاه مردم برگزیده شده است.
بررسی شاخص‌های اقتصادی آغاز و پایان دولت روحانی
دولت شهید آیت‌الله رئیسی در حالی شروع به کار کرد که با انبوهی از مشکلات اقتصادی به جای مانده از دولت گذشته مواجه بود و تمام شاخص‌های مهم اقتصادی در بدترین وضعیت خود در دوران پس از انقلاب قرار داشتند. در این بخش، شاخص‌های اصلی اقتصادی که دولت گذشته در هشت سال عملکرد خود به جای گذاشته با عملکرد دولت سیزدهم مقایسه شده است.