درآمدهای ارزی کشور در سه ماهه امسال با ۴ میلیارد دلار افزایش به 25٫5 میلیارد دلار رسید
بهار درآمدهای ارزی در سال جاری
بانک مرکزی از افزایش ۴ میلیارد دلاری درآمدهای ارزی کشور در فصل بهار سال ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد و اعلام کرد: درآمدهای ارزی کشور در سه‌ماهه نخست امسال به ۲۵.۵ میلیارد دلار رسیده است.
براساس این گزارش، تحولات بازرگانی خارجی نشان می‌دهد در سه‌ماهه نخست امسال صادرات نفتی و غیرنفتی کشور به ۲۵.۵ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با صادرات ۲۱.۵ میلیارد دلاری مدت مشابه سال گذشته، ۱۸.۶ درصدی افزایش یافته است.
تراز تجاری کشور نیز در سه‌ماهه ابتدایی سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با افزایش ۵۱.۳ درصدی از ۷.۴ میلیارد دلار به ۱۱.۲ میلیارد دلار رسیده است.
بانک مرکزی همچنین ۱۷ میلیارد و ۴۱۷ میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی، دارو، کالاهای تجاری و بازرگانی از ابتدای سال جاری تا ۸ تیرماه تأمین کرده که ۳ میلیارد و ۹۷۵ میلیون دلار ارز سهم کالاهای اساسی و دارو بوده است.
بانک مرکزی در دوره فعالیت خود در دولت سیزدهم برای گسترش تعاملات بانکی و رفع تنگناهای ناشی از تحریم‌های ظالمانه در انتظار پذیرش پیمان‌های تعهدآور بین‌المللی نشد و باتوسعه دیپلماسی اقتصادی به گسترش روابط بانکی با کشورهای همسایه و دیگر کشورهای همسو پرداخت و در این راستا دو هدف اصلی را دنبال کرد؛ نخست آزادسازی منابع مسدود کشور و دوم، گسترش روابط بانکی بدون تحمیل هزینه‌های سیاسی به کشور سیاستی که در قالب تأمین مالی خارجی دنبال شد.
در زمینه تأمین مالی خارجی در دولت سیزدهم اقدامات متعددی صورت گرفت. از جمله این اقدامات می‌توان به تسویه مطالبات معوق نفتی از کشور سریلانکا در قالب تهاتر با چای، وصول مطالبات کشورهای نیکاراگوئه و گرجستان، دریافت مطالبات جمهوری اسلامی ایران از انگلیس بابت خریدهای وزارت دفاع، وصول بخشی از مطالبات ارزی بانک مرکزی از شبکه بانکی کشور با انجام ابتکارات تهاتر مطالبات و بدهی‌های ارزی یا در قبال دریافت ارزهای حاصل از صادرات برق و گاز به عراق و وصول مطالبات ارزی این بانک بابت سپرده‌های تودیعی نزد بانک‌های عامل بالغ بر 2 میلیارد دلار اشاره کرد.
این اقدامات در حوزه تأمین مالی خارجی نتایج و دستاوردهای مشخصی به دنبال داشت. دراین خصوص انعقاد 3 فقره قرارداد تسهیلات کوتاه‌مدت (حداکثر یکساله) خارجی به مبلغ کل 52 میلیون یورو با شعب خارجی بانک‌ها به منظور تسهیل ورود کالاهای اساسی، ضروری، دارو و تجهیزات پزشکی یکی از این موارد است. همچنین انعقاد 3 فقره قرارداد تأمین مالی میان‌مدت اعتبار خریدار با استفاده از تسهیلات بانک تجارتی ایران و اروپا (EIHB) به مبلغ کل قراردادهای تجاری معادل 218 میلیون یورو برای اجرا و تکمیل طرح‌های صنایع پتروشیمی دهدشت، پتروشیمی سراج گستران رجال و مجتمع فولاد تربت حیدریه و معرفی طرح‌های نیروگاه سیکل ترکیبی آبادان، فولاد استانی بافت و انتقال نیروی برق مازندران برای استفاده از تسهیلات کشور چین مجموعاً به مبلغ قراداد تجاری 1.086 میلیون یورو از دیگر دستاوردهای این اقدامات به شمار می‌رود.
در طول سه سال اخیر نهایی‌سازی قرارداد تسهیلات از روسیه، در این زمینه قرارداد استفاده از تسهیلات یک بانک روسی به ارزش یک میلیارد یورو به مراحل نهایی خود رسید.
از سوی دیگر، انعقاد قرارداد ترتیبات جدید تأمین مالی چین (بسته دوم) به ارزش 99 میلیارد یوان در سال گذشته که شرایط مالی آن نسبت به بسته قبل، منافع بیشتری برای کشور حاصل خواهد نمود. در این خصوص در گام اول، 7 پروژه به ارزش 5 میلیارد یورو برای استفاده از این تسهیلات به طرف مقابل معرفی شده است.
فعال‌سازی بسته اول فاینانس چین، پس از وقفه چندساله در معرفی طرح‌های جدید برای استفاده از منابع تتمه بسته اول. در این زمینه طرح‌هایی به ارزش حدود 5 میلیارد یورو برای استفاده از این منابع به طرف مقابل معرفی گردید و اعتبار اسنادی 4 طرح گشایش و فعال شد. امضا قرارداد اخذ تسهیلات مالی خارجی از یک بانک بلاروسی در سال 1402 و از این طریق، شرکت‌های بزرگ حوزه معدن، نسبت به خریداری ماشین‌آلات سنگین معدنی خود بصورت اعتباری اقدام خواهند نمود.
افزایش بازگشت ارز به کشور
در نتیجه اقدامات انجام شده در قالب سیاست‌های ارزی شاهد بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور با افزایش درصد ارز حاصل از صادرات از زیر 80 درصد در سال 1401 به حدود 85 درصد در سال 1402 بودیم و نسبت تعهدات رفع شده به واردات در سال 1401 و 1402 در مقایسه با سال 1400 رشد 43 و 20 واحد درصدی داشته است.
همچین افزایش نسبت تأمین ارز به تخصیص ارز از 70 درصد در سال 1400 به 74 درصد در سال 1401 و افزایش مجدد این نسبت به حدود 85 درصد در سال 1402 و افزایش سهم بازار توافقی ارز از کل معاملات ارزی بازار رسمی از حدود 14 درصد در سال 1400 به 17 درصد در سال 1401 و به بیش از 23 درصد در سال 1402 با هدف حمایت و تشویق صادرات‌کنندگان غیرنفتی از دیگر دستاوردهای سیاست‌های ارزی بانک مرکزی بود .
تأمین ۶۹.۴ میلیارد دلار ارز برای واردات کالا
بانک مرکزی در سال گذشته تأمین بیش از ۶۹ میلیارد و 4۰7 میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای کشاروزی، صنعتی، دارو و تجهیزات پزشکی و تأمین نیاز خدمات را انجام داد.
بر این اساس در سال گذشته در مجموع ۱۸ میلیارد و ۶۰۶ میلیون دلار ارز ترجیحی، ۳۲ میلیارد و ۲۱۰ میلیون دلار ارز با نرخ نیمایی و ۱۴ میلیارد و ۷۸۵ میلیون دلار ارز از محل ارز اشخاص برای وادات کالا تأمین شده و مبلغ ۳ میلیارد و 8۰۶ میلیون دلار نیز بابت اقساط بدهی تسهیلات ارزی و خدمات با نرخ تالار دوم تأمین ارز شده است.
در مجموع بابت کالا و خدمات، طی سال گذشته سهم ارز ترجیحی ۲6.8 درصد، سهم ارز نیمایی و اشخاص به ترتیب 50.4 درصد و ۲۲.8 درصد بوده است.
بــــرش
16٫5 میلیارد دلار برای واردات کالاهای کشاورزی تأمین شد
طی سال گذشته ۱۶ میلیارد و ۵۶۳ میلیون دلار برای واردات کالاهای کشاورزی تأمین ارز شده که حدوداً 84 درصد از این ارز با نرخ ارز ترجیحی تأمین ارز گردیده، سهم ارز نیمایی و ارز اشخاص در ارز تأمین شده برای کالاهای حوزه کشاروزی حدوداً به ترتیب 11 و 5 درصد بوده است.
همچنین ۴۴ میلیارد و ۶43 میلیون دلار ارز برای پاسخگویی به نیاز بخش صنعت اختصاص یافته که ۶۷ درصد از این میزان ارز تأمین شده با نرخ نیمایی و ۳۱ درصد از محل ارز اشخاص تأمین ارز شده است. معادل دو درصد از کل ارز تأمین شده برای بخش صنعت از محل ارز ترجیحی تأمین شد. در مجموع تأمین ارز کالاهای اساسی در سال 1401 در مقایسه با سال 1400 به میزان 17 درصد و در سال 1402 در مقایسه با سال 1401 در حدود 6 درصد رشد داشته است.