سود شرکت‌های حمل و نقل از 2 هزار میلیارد تومان بالاتر رفت
برآوردها نشان می‌دهد درآمد اکثر شرکت‌های این گروه در سال 1402 افزایش خواهد یافت
سعید رشیدی‌نوبندگانی
روزنامه نگار
گروه حمل و نقل ریلی و جاده‌ای با 13 نماد و ارزش بازاری 29 هزار میلیارد تومانی، حدود 0.4 درصد از کل ارزش بازار سرمایه را به خود اختصاص می‌دهد. ارزش سهام گروه حمل و نقل از ابتدای سال‌جاری به طور متوسط 7.3 درصد رشد داشته که این رقم، حمل و نقلی‌ها را در نیمه بالایی گروه‌های با بیشترین بازدهی در بازار سهام قرار می‌دهد.
شرکت‌های حمل و نقل فعال دربازار سرمایه را می‌توان به دو دسته حمل و نقل بار و مسافر تقسیم بندی کرد.
همچنین برخی از شرکت‌های مورد بررسی دارای ناوگان بزرگ حمل و نقل جاده‌ای هستند و درکنار درآمد حاصل از بارنامه کامیون‌های تحت مالکیت شرکت، از صدور بارنامه برای کامیون‌های شخصی نیز درآمد کسب می‌کنند.
در بخش مسافربری، بررسی صورت‌های مالی شرکت‌ها نشان می‌دهد، با فاصله گرفتن از شرایط ویژه‌ای که به دلیل شیوع بیماری کرونا به وجود آمده بود، این شرکت‌ها توانسته‌اند روند درآمد و سودسازی خود را تاحدودی بهبود ببخشند.
همچنین پیگیری تجهیز و نوسازی ناوگان مسافربری که شامل افزودن لکوموتیو و واگن می‌شود، در سال 1401، میزان مسافرت با قطار را افزایش داده است.
براساس آمار‌های منتشر شده از طرف شرکت‌های حمل و نقل ریلی، در حال حاضر طول خطوط اصلی راه‌آهن کشور به 11 هزار و 798 کیلومتر می‌رسد.
تعداد کل واگن‌های باری تحت مالکیت 33 شرکت ریلی فعال در کشور نیز در حدود 28 هزار واگن اعلام شده که بیش از یک هزار واگن در مقایسه با سال قبل افزایش نشان می‌دهد.
درحال حاضر 958 لکوموتیو در تمامی شرکت‌های ریلی ایران موجود است که 523 لکوموتیو درحال فعالیت است.
بیشترین حجم کالاهای حمل شده از طریق واگن‌های باربری نیز مربوط به مواد معدنی و مواد نفتی است و مواد صنعتی در رتبه بعد از آنها قرار می‌گیرد.
نگاهی به حمل و نقل بار زمینی
در کشور ایران، حمل و نقل ریلی بهترین ابزار برای پاسخ به نیازهای حمل و نقل باری و مسافری است، اما این وسیله نقلیه در کشور هرگز بدرستی مورد توجه قرار نگرفته است. البته یک دلیل برای این بی‌توجهی هزینه‌های بالای احداث مسیرهای ریلی است که منحصراً باید از سوی دولت تأمین شود چراکه سرمایه‌گذاران دیگر به دلیل عدم بازده اقتصادی این رشته از حمل و نقل، حاضر به سرمایه‌گذاری برای توسعه زیربنایی آن نیستند.
از ویژگی‌های حمل و نقل ریلی می‌توان به ارزان بودن، ایمنی و مصرف پایین انرژی و پتانسیل بالای انتقالات و مبادلات اشاره کرد. بخش عمده مسیرهای ریلی ما متعلق به نیم قرن گذشته، یک خطه و لکوموتیوهای دیزلی است که امکان تسریع عملیات را نمی‌دهد. که همه اینها موجب می‌شود قطارهای ما نتوانند با سرعت بالا حرکت کنند. این محدودیت از سویی موجب کاهش استقبال از خطوط ریلی برای سفرهای بین شهری و از سوی دیگر کاهش تقاضا برای حمل بار می‌شود و در نتیجه جاده‌های ما را زیر بار فشار مضاعفی قرارمی دهد. از تحولات اصلی در این زمینه ورود بخش خصوصی به مرحله بهره‌برداری از امکانات ریلی است.
از نقطه نظر ترانزیتی، ایران از جمله کشورهایی است که به لحاظ قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی بسیار مناسب از مزایای ترانزیتی خوبی بهره‌مند بوده و با گسترش شبکه حمل و نقل و ارتباط مطمئن و کارآمد می‌تواند از این مزایا در راستای افزایش درآمدهای ارزی و ارتقای موقعیت استراتژیک خود در منطقه به نحو مطلوب استفاده کند.
با توجه به تصویب قانون دسترسی آزاد به شبکه حمل و نقل ریلی به عنوان یکی از مبانی و جهت گیری‌های تحقق سیاست‌های کلان اصل 44 قانون اساسی، از سال 1384 و براساس این مصوبه و آیین‌نامه و دستورالعمل‌های مرتبط، شرایط مشارکت حداکثری بخش غیر دولتی (خصوصی و تعاونی) از طریق واگذاری واگن‌های باری و ایجاد شرکت های حمل و نقل ریلی فراهم شده و در این راستا علاوه بر فعالیت شرکت‌های فورواردری و بین‌المللی، بیش از 24 شرکت حمل و نقل ریلی داخلی نیز با مالکیت بیش از 22 هزار واگن در بخش حمل و نقل داخلی با نظارت و حمایت شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران با رویکرد تجاری (راه آهن و بخش خصوصی) در صنعت حمل و نقل ریلی فعال و مشغول تجارت در حوزه ریلی هستند.
شایان ذکر است با توجه به واگذاری کلیه واگن‌های راه‌آهن به بخش خصوصی، فعالیت‌های حمل و نقل ریلی از جمله بررسی امکان حمل محصولات، هماهنگی جهت بارگیری و تخلیه، نظارت بر باربندی و تخلیه و بارگیری، صدور بارنامه، پیگیری حمل، رهگیری واگن و سایر مسائل مربوط به حمل و نقل از مبدأ تا مقصد بطور مستقیم توسط شرکت‌های حمل و نقل ریلی مالک واگن صورت می‌گیرد.
حمل و نقل جاده‌ای
واقعیت این است که در کشور ایران، حمل ونقل کالا از طریق جاده، با اینکه از نظر میزان مصرف فرآورده‌های نفتی رقم بالایی را تشکیل می‌هد، اما به دلایل انعطاف پذیری در انتخاب مسیر و مقدار کالا، تعداد دفعات بارگیری کمتر، کنترل دائمی روی کالا در مسیر و سهولت دسترسی به مراکز تولید و جذب، در دسترس بودن وسیله نقلیه، زمان کمتر در رسیدن کالا به مقصد بویژه برای حمل کالاهای فاسدشدنی و گران قیمت، گسترش شبکه راه‌های کشور، عدم گسترش شبکه سراسری راه‌آهن به دلیل کوهستانی بودن قسمت عمده کشور، حمل کالاهای ترافیکی و ده‌ها مزیت دیگر موجب شده است که درصد بالایی از حمل ونقل کالا بر عهده این بخش باشد. میزان ترانزیت کالا از کشور توسط کامیون در سال 1401 - 9275 هزار تن و 4438 میلیون تن- کیلومتر کالای حمل شده ترانزیتی توسط کامیون است.
رشد 58 درصدی سود حمل نقلی‌های بورسی
13 شرکت بورسی فعال در صنعت حمل و نقل ریلی و جاده‌ای برای سال 1401 حدود 2 هزار و 33 میلیارد تومان سود خالص شناسایی کردند که در مقایسه با سال 1400، حدود 58 درصد رشد داشته است.
این موضوع درحالی است که باتوجه به پیگیری طرح‌های توسعه‌ای صنعت، مانند تکمیل کریدور شمال – جنوب و همچنین اتصال خطوط ریلی ایران به عراق، پاکستان و افغانستان، پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده روند درآمدی و سودسازی شرکت‌ها با قدرت بیشتری بهبود یابد.
به گزارش «ایران اقتصادی» به نقل از چابک آنلاین، براساس ارقام موجود در جدول، نمادهای «حپترو»، «حسیر»، «حگردش»، «حشکوه» و «حگهر» بیشترین رشد سودسازی در سال 1401 را به خود اختصاص داده‌اند. سودسازی در نمادهای «حریل»، «حرهشا» و «حآفرین» نیز در سال گذشته کاهش یافته است.
همچنین براساس برآوردهای ارائه شده از طرف شرکت‌های حمل و نقل ریلی، سال 1402 برای این صنعت سال خوبی خواهد بود و شرکت‌ها در این سال با افزایش درآمد و سودسازی روبه‌رو خواهند شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، 8 شرکت از 13 شرکت حمل ونقلی فعال در بازار سرمایه با افزایش درآمدهای عملیاتی روبه‌رو خواهند شد.