کمر ناترازی برق در دولت سیزدهم شکست
ناترازی برق در حداقل‌ترین میزان ممکن، تنها به فاصله دو سال بعد از روی کارآمدن دولت سیزدهم رفع شد.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که میزان ناترازی برق در خلال دو سال فعالیت دولت سیزدهم به‌شدت کاهش یافته به نحوی که افزایش 7 هزار مگاواتی ظرفیت نیروگاهی کشور در دو سال گذشته، تنها بخش اندکی از فعالیت وزارت نیرو در دولت سیزدهم بوده است.
حسن روحانی و کابینه اش همراه در شرایطی دولت را به سید ابراهیم رئیسی در دولت سیزدهم تحویل داد که میزان ناترازی برق در سال 1400 در محدوده 15 هزار مگاوات بود، بر این میزان باید رشد سالانه 5 درصد را نیز افزود؛ یعنی چیزی حدود 3500 مگاوات.
عقب‌ماندگی در توسعه ظرفیت نیروگاهی، رشد دست‌کم 5 درصدی مصرف برق و عدم سرمایه‌گذاری مناسب در این عرصه به عنوان عواملی بوده که بسترساز ناترازی برق در دولت قبل بوده است.
از قرار معلوم، مجموع نیروگاه‌های احداث شده در دولت‌های یازدهم و دوازدهم ۱۶ هزار و ۱۶ مگاوات بوده که ۱۲ هزار و ۹۴۶ مگاوات آن، نیروگاه حرارتی بوده است. یعنی در طول هشت سال، سالانه به طور متوسط ۱۶۱۸ مگاوات نیروگاه حرارتی احداث شده است.
هر چند از آغاز فعالیت دولت سیزدهم تاکنون در مجموع 7 هزار مگاوات به توان تولیدی نیروگاه‌های حرارتی کشور اضافه شده است، چیزی بیش از 4 برابر متوسط افزایش سالانه احداث نیروگاه‌های حرارتی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم؛ بقیه نیز مربوط به دیگر منابع تولید برق در کشور بوده است.
افزایش ظرفیت نیروگاهی را می‌توان یکی از راهبردی‌ترین برنامه‌های زیربنایی دولت به شمار آورد.
در چنین شرایطی، در کنار تلاش برای مدیریت مصرف و تأمین برق با استفاده از ظرفیت‌های موجود، برنامه افزایش ظرفیت نیروگاهی با تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام باقی‌مانده از گذشته و همچنین تعریف و کلنگ‌زنی پروژه‌های جدید نیز در دستور کار قرار گرفت تا هر ساله با افزایش تقاضای مصرف برق، ظرفیت تولید برق کشور نیز که در 10 سال گذشته با کم‌توجهی در این بخش، با نرخ رشد کمتری توسعه یافته بود، با رشد قابل توجهی افزایش یابد.
آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، ریاست‌جمهوری درخصوص افزایش ظرفیت نیروگاهی در دولت سیزدهم گفته، دولت مردمی از ابتدای آغاز به کار با ناترازی‌های گسترده مواجه بود که حدود 2 سال گذشته همه تلاش خود را برای رفع این ناترازی‌ها به کار گرفته و موفق شده بخش‌هایی از آنها را رفع کند و به‌عنوان مثال 7 هزار مگاوات از 22 هزار مگاوات ناترازی برق، جبران شده است.
از مجموع 7 هزار مگاوات ظرفیت اضافه‌شده در بخش تولید برق کشور، گویا 6 هزار و 315 مگاوات در بخش نیروگاه‌های حرارتی بوده است.
بررسی آمار‌ها در خصوص افزایش ظرفیت تولید برق در بخش‌های دیگر نیز نشان می‌دهد که حدود 700 مگاوات باقی‌مانده مربوط به افزایش ظرفیت تولید برق در بخش‌های برقابی، تولید پراکنده، واحدهای خودتأمین و نیروگاه‌های تجدیدپذیر بوده است.
همچنین حدود 254 مگاوات نیروگاه خودتأمین نیز در مدار بهره‌برداری است که طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از سوی بخش برق وزارت نیرو، 664 مگاوات نیروگاه حرارتی شامل واحد اول بخش گاز نیروگاه سبزوار، واحد سوم بخش بخار نیروگاه سبلان، واحد بخار نیروگاه بوتیا و واحد دوم بخش گاز نیروگاه راشد تربت‌حیدریه هم تا پایان تابستان سال‌جاری به شبکه برق کشور سنکرون خواهد شد.
علی اکبر محرابیان به‌تازگی گفته که وزارت نیرو امسال با تمهیدات بیشتر و البته تجربه مدیریت مصرف برق در سال 1401 وارد دوره اوج بار مصرف سال 1402 شده و افزوده که طبق زمان‌بندی، تعمیرات نیروگاهی کشور تا پایان اردیبهشت‌ماه به پایان رسید، از سوی دیگر توسعه بیش از 7835مگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید امسال در دستور کار قرار دارد و برنامه‌های مدیریت مصرف برق کشور در بخش خانگی و در بخش‌هایی همچون صنعت در حال انجام است.
وی افزود: سال گذشته پاداش مدیریت مصرف برق را پنج برابر تعرفه در نظر گرفته بودیم، اما امسال این پاداش تا 20 برابر تعرفه قبوض برق خواهد بود، علاوه بر اینکه دامنه مخاطبان طرح از مشترکان داخل الگو به 31 میلیون مشترک خانگی افزایش داده شده و حتی مشترکان پرمصرف هم در صورت کاهش مصرف برق مشمول طرح پاداش شده، می‌توانند قبوض برق خود را رایگان کنند و از شرکت‌های توزیع بستانکار شوند.
وزیر نیرو ادامه داد: در بخش صنعت نیز تمام تلاش خود را به کار گرفته‌ایم تا با اعمال حداقل محدودیت، مصرف برق صنایع در اوج بار مصرف مدیریت شده و در سالی که جهش تولید نامگذاری شده است، تولید بتواند با کمترین مشکل به فعالیت خود ادامه دهد، کما اینکه در سال گذشته نیز به اذعان خود صنایع، در سه ماه اوج مصرف برق، شاهد رشد بسیار خوب تولید صنایع نسبت به تابستان سال 1400 بودیم.
به گفته وی، وزارت نیرو تمام امکانات و ظرفیت‌های خود را در این رابطه به‌کار گرفته اما موفقیت ما در گرو همراهی تمامی مشترکان برق است و امیدواریم موفقیت سال 1401 صنعت برق که بدون تردید موفقیت ملت ایران بوده، امسال نیز تکرار شود.
محرابیان گفته که از آغاز فعالیت دولت سیزدهم تا کنون بیش از 7000 مگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید به مدار آمده و در بخش نیروگاه‌های خودتامین صنعت نیز اگر چه هدف‌گذاری ما بر اساس موضوع ماده 4 قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق کشور و تفاهمنامه مورخ 19 مهرماه 1400 بین وزارت نیرو و وزارت صمت ایجاد 10 هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی بوده، اما با استقبال صنایع بزرگ کشور تاکنون 36 فقره موافقت اصولی احداث نیروگاه سیکل ترکیبی به ظرفیت 15 هزار و 404 مگاوات صادر شده است.
وی افزوده که تاکنون 2 واحد نیروگاهی گازی جمعاً به ظرفیت 386 مگاوات در ساختگاه نیروگاه شهید باکری سمنان احداث و وارد شبکه سراسری کشور شده و احداث 5310 مگاوات در 7 ساختگاه شامل فولاد مبارکه، بلوک 2 و 3 گل‌گهر سیرجان، آلومینیوم المهدی، آلومینیوم سالکو (لامرد)، فولاد چادرملو یزد، فولاد خوزستان و شرکت ملی مس با پیشرفت حدود 25 درصد در دست اجراست.
طبق اعلام وزیر نیرو، مصوبه دولت برای تغییر ساعت کاری ادارات در تابستان جاری برای مدیریت مصرف برق، تا انتهای زمانی که برای آن تعیین شده پابرجاست و دولت نسبت به اجرای آن مصمم است.
محرابیان با اشاره به تغییر ساعات اداری و میزان تأثیرگذاری آن در مدیریت مصرف برق کشور، اظهار کرد: این طرح یکی از برنامه‌های تعریف شده مدیریت مصرف است، به زبان ساده با اجرای این طرح، پیک مصرف بخش‌های مختلف متفاوت شده است، اگر ساعات کار ادارات مانند گذشته بود با چالش‌هایی مواجه می‌شدیم، چرا که در پیک مصرف خانگی، ادارات هم اوج مصرف داشتند و این دو پیک روی هم می‌افتاد و فشار زیادی به صنعت برق وارد می‌کرد.
در یک نگاه کلی به عملکرد وزارت نیرو، به‌خوبی می‌توان نتیجه گرفت که ناترازی برق به عنوان میراث شوم دولت قبل در سال 1401 و حتی تابستان 1402 رفع شده و مشترکان برق دیگر اثری از قطعی برق مشاهده نمی‌کنند.
ساده‌تر اینکه، وزارت نیرو در تلاش بوده که کاستی‌ها و خرابی‌های به جا مانده از دولت قبل در زمینه برق و آب را به نحو مطلوبی ترمیم و جبران سازد. با جمع‌بندی این موارد، می‌توان به یک نتیجه قطعی رسید و آن اینکه، وزارت نیرو در دولت قبل یک پای ثابت ناترازی و کمبود شدید برق بوده است.