«ایران اقتصادی» عملکرد محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه در دولت گذشته را بررسی کرد
سلطان کسری بودجه
خزانه در زمان تحویل به دولت رئیسی نه تنها خالی بود بلکه مقروض هم بود چراکه نوبخت 60 هزار میلیارد تومان هزینه بدون درآمد تراشیده بود
غارت سرمایه‌های مردم در بورس، شبیخون بنزینی به مردم در آبان سال 98، اعتراف همتی به تأمین 60 هزار میلیارد تومان کسری بودجه سال 98 از محل پایه پولی و حتی نامه واعظی به نوبخت درباره خالی بودن خزانه در مرداد ماه سال 1400 تنها بخشی از شواهدی است که همگان از آن آگاهند و نشان می‌دهد دولت قبل با بحران خزانه خالی مواجه بود و برای تأمین هزینه‌های خود، نه تنها رکورد انتشار اوراق را با اختلاف به نام خود ثبت کرد، بلکه حتی به خالی کردن جیب مردم هم متوسل شد.
به گزارش «ایران اقتصادی»، محمدباقر نوبخت معاون حسن روحانی و رئیس سازمان برنامه و بودجه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، به تازگی با انتشار متنی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی ادعا کرد: با انتشار 311.5 هزار میلیارد تومان اوراق مالی، دولت سیزدهم در کمتر از دو سال بیش از 8 سال فعالیت دولت‌های یازدهم و دوازدهم، انواع اوراق مالی برای کسب درآمد منتشر کرد.
معاون روحانی با انتشار این متن تلاش کرده این‌گونه القا کند که «دولت سیزدهم رکورددار بدهی در میان تمام دولت هاست»؛ در حالی که این ادعا از چند جهت دروغ است.
آمار انتشار اوراق مالی در دو دولت؛ روحانی 542 همت، رئیسی
291 همت
نکته اول اینکه طبق گزارش دفتر مدیریت بدهی وزارت اقتصاد، از ابتدای مرداد 1400 تاکنون در مجموع 291 هزار میلیارد تومان انواع اوراق مالی منتشر شده و رقم 311.5 هزار میلیارد تومان نادرست است. این در حالی است که طبق گزارش وزارت اقتصاد در هشت سال دولت روحانی تا پایان تیر ماه 1400 در مجموع 542 هزار و 810 میلیارد و 100 میلیون تومان اوراق مالی منتشر شده است.
مقایسه ارزش اسمی انتشار اوراق و فریب مردم با پوشاندن اثر تورمی
فریب دیگر در ادعای نوبخت، مقایسه ارزش اسمی انتشار اوراق در دولت رئیسی و دولت روحانی است. بدیهی است که مثلاً ارزش یک ریال در سال 99 معادل حدود 2 ریال در سال 1401 است. بنابراین اگر ارزش اسمی انتشار اوراق در سال 1401 دو برابر رقم سال 99 باشد، عملاً به معنای انتشار یکسان اوراق در دو دولت است. به بیان دیگر برای مقایسه بدون خطای میزان انتشار اوراق در دو دولت، باید اثر تورمی از ارقام حذف شده و پس از آن، مقایسه انجام شود. با این حال نوبخت با آگاهی از این موضوع، عمداً اقدام به مقایسه ارزش اسمی انتشار اوراق می‌کند تا وانمود کند دولت سیزدهم رکورددار بدهی در میان تمام دولت هاست.
نوبخت در حالی از این فریب استفاده می‌کند که با مقایسه ارزش انتشار اوراق با رقم بودجه هر سال هم می‌توان به این حقیقت پی برد که دولت روحانی با اختلاف بدهکارترین دولت پس از انقلاب است. نقطه اوج انتشار اوراق دولت روحانی در سال 99 بود که طبق گزارش وزارت اقتصاد حدود 202 همت اوراق منتشر کرد در حالی که کل بودجه عمومی دولت در آن سال 571 همت بود. به بیان دیگر دولت روحانی 35 درصد از کل بودجه سال 99 را از محل انتشار اوراق تأمین کرد که با اختلاف بالاترین رکورد در میان تمام دولت‌های پس از انقلاب است.
دولت سیزدهم طی دو سال حدود دو برابر کل دولت روحانی بدهی تسویه کرد
نکته دیگر در بحث اوراق مالی، تسویه این اوراق است. گزارش‌های وزارت اقتصاد نشان می‌دهد دولت سیزدهم حدود دو برابر کل دولت هشت ساله روحانی، اوراق مالی را تسویه کرده است. طبق گزارش وزارت اقتصاد، عملکرد تسویه اوراق در کل دولت روحانی حدود 134 همت بوده در حالی که میزان تسویه اوراق در دولت سیزدهم تا پایان بهار سال‌جاری بیش از 240 همت بوده است. اوراقی که دولت کنونی در حال تسویه آن است، از قضا همان اوراقی است که در دولت روحانی و برای تأمین مالی بودجه منتشر و در همان دوران مصرف شده است. به بیان دیگر دولت رئیسی اکنون در حال پرداخت بدهی‌هایی است که دولت روحانی آنها را استفاده کرده است.
میراث بدهی بیش از 500 هزار میلیارد تومانی روحانی برای رئیسی
گزارش وزارت اقتصاد نشان می‌دهد دولت رئیسی در آغاز شروع به کار خود، تنها از محل اوراق مالی، بیش از 500 هزار میلیارد تومان بدهی از دولت قبل به ارث برده است. بخش عظیمی از این بدهی هم در دو سال اول دولت سیزدهم باید تسویه شود. در حالی که اگر میراث بدهی سنگین دولت روحانی نبود، دولت سیزدهم می‌توانست این رقم را صرف توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای وضعیت اقتصادی و رفاهی کشور کند.
اتهام افکنی به دولت سیزدهم با کارنامه جیب بری از مردم برای
پر کردن خزانه خالی
اینکه رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت روحانی تلاش می‌کند دولت سیزدهم را رکورددار استقراض معرفی کند در حالی است که تمامی شواهد آماری و حتی میدانی هم از بحران خزانه خالی در دولت روحانی حکایت دارد. غارت سرمایه‌های مردم در بورس، شبیخون بنزینی به مردم در آبان سال 98، اعتراف همتی به تأمین 60 هزار میلیارد تومان کسری بودجه سال 98 از محل پایه پولی و حتی نامه واعظی به نوبخت درباره خالی بودن خزانه در مرداد ماه سال 1400 تنها بخشی از شواهدی است که همگان از آن آگاهند و نشان می‌دهد دولت قبل با بحران خزانه خالی مواجه بود و برای تأمین هزینه‌های خود، نه تنها رکورد انتشار اوراق را با اختلاف به نام خود ثبت کرد، بلکه حتی به غارت جیب مردم هم متوسل شد. نکته مهم عملکرد فاجعه‌بار محمدباقر نوبخت در قامت ریاست سازمان برنامه و بودجه است. بدون تردید سیاه‌ترین دوران بودجه‌ریزی در کشور در دوره او رخ داد به طوری که در سال 1400 آیت‌الله رئیسی در حالی دولت را تحویل گرفت که بودجه با 480 هزار میلیارد تومان کسری مواجه بود. این در حالی بود که نوبخت در 4 ماه نخست سال 1400 هم بیش از 50 هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض کرده بود. اما این همه داستان نبود و خزانه در زمان تحویل به دولت رئیسی نه تنها خالی بود بلکه مقروض هم بود چراکه نوبخت 60 هزار میلیارد تومان هزینه بدون درآمد تراشیده بود و در همان روزهای نخست، دولت رئیسی مجبور بود به دنبال راهی برای تأمین این هزینه باشد.
پربیراه نخواهد بود اگر گفته شود که نوبخت، سلطان کسری بودجه بود، چون او با نگاه سیاسی‌کاری محض، به گونه‌ای بودجه‌ریزی می‌کرد که کسری آن قطعی بود. نوبخت در زمینه تدوین برنامه‌های توسعه و اجرای آن هم کارنامه سیاه‌تری از خود به جای گذاشت. در دوره او برنامه ششم توسعه اصلاً اجرا نشد، در حالی که در دولت نهم که نوبخت خارج از دولت بود، او و رئیسش حسن روحانی، هر روز از اینکه دولت از احکام برنامه چهارم توسعه منحرف شده، انتقاد می‌کردند. اما در دولت یازدهم که او سکاندار برنامه‌ریزی کشور شد کلاً برنامه‌های توسعه را کنار گذاشت چراکه اعتقاد دولت روحانی این بود که کشور نیازی به برنامه ندارد. به همین دلیل بود که نوبخت هیچ اقدامی برای تدوین لایحه برنامه هفتم هم نکرد و به ناچار برنامه ششم توسعه تمدید شد.