پیشبرد سیاست‌های ارزی نیازمند یک فرمانده متعهد است
یحیی لطفی‌نیا
کارشناس اقتصادی
در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی قرار داریم و سیستم بانکی نیز کاملاً تحریم شده است. بنابراین شبکه صرافی کشور نقش قابل توجه و غیر قابل انکاری در جریان ارزی و به طور همزمان در جریان تجاری کشور دارد. علاوه بر این، وجود یک فرمانده متعهد و مقتدر به نام بانک مرکزی برای پیشبرد سیاست بازار ارز و اقتصاد کلان کشور نیز ضرورتی انکارناپذیر است. مدیریت بازار ارز در ایران شامل دو پایه اساسی از جمله مدیریت تقاضا و کنترل عرضه است. مدیریت تقاضا از طریق ثبت سفارش، تخصیص و تأمین ارز و کنترل عرضه ارز هم از طریق بازگشت ارز حاصل از صادرات انجام می‌شود و این اقدام توسط یک حلقه واسط به نام صرافان صورت می‌پذیرد.
بنابراین هرگونه اقدامی خارج از ضوابط بانک مرکزی توسط صرافان، سیاست‌های کنترلی بانک مرکزی را مختل می‌کند. در نتیجه با این اقدام بانک مرکزی، اقتدار سیاستگذار به کانون بازار ارز منتقل می‌شود. بانک مرکزی در گام نخست از طریق اقناع‌سازی به دنبال جلوگیری از سرپیچی برخی صرافان در این حوزه بود اما زمانی که به نتیجه نرسید، با یک سیاست مقتدرانه اقدام به مقابله با این بخش کرد و انتظار می‌رود با این اقدام بانک مرکزی مبنی بر انحلال کانون صرافان، کنترل و نظارت بر جریان ارزی کشور چه در بخش اسکناس و چه در بخش حواله که بازیگران آن صرافان هستند، بهبود پیدا کند.
در مقاطعی از زمان شاهد این بودیم که بانک مرکزی به عنوان فرمانده واحد بازار ارز، دستورالعمل‌ها و ابلاغیه‌هایی برای مدیریت این بازار صادر می‌کرد؛ اما این سیاست‌ها از جانب صرافان مورد توجه قرار نمی‌گرفت که در نتیجه منجر به این شد که سیاستگذار پولی تصمیم به انحلال کانون صرافان گرفت. حدود چند هفته پیش رئیس کانون صرافان اظهاراتی برخلاف سیاست‌های بانک مرکزی در رابطه با پایان‌بخشی به فعالیت سامانه نیما و ناتوانی این نهاد برای مدیریت بازار ارز مطرح کرد، بنابراین می‌توان گفت که کانون صرافان فارغ از اقدامات علیه سیاستگذار پولی، حتی فضاسازی رسانه‌ای و روانی را هم برای تضعیف جایگاه بانک مرکزی در بازار دنبال کرده است. انتظار می‌رود این اقدام بانک مرکزی در مقابله و مواجهه با عوامل اخلالگر سیاست‌های ارزی به صورت جدی نه تنها درباره کانون صرافان بلکه در ارتباط با سایر عوامل اثرگذار و مخل بازار ارز نیز دنبال شود.