معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس:
مداخلات قیمت‌گذاری، سد راه شکل‌گیری ابزار مشتقه در بورس
معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس درخصوص راه‌اندازی ابزارهای مشتقه روی محصولات صنعتی اعلام کرد: لازمه اصلی شکل‌گیری یک بازار در حوزه مشتقه این است که محصول آزاد از قیمت‌گذاری باشد؛ بنابراین در صورت وجود قیمت‌گذاری کاملاً آزاد روی محصولات صنعتی می‌توان انتظار شکل‌گیری بازار مشتقه بر روی این محصول را داشت، زیرا مداخلات قیمت‌گذاری مانع از شکل‌گیری بازارهای مشتقه روان و نقد شونده در بازار می‌شود.
«علیرضا ناصرپور» در ادامه به راه‌اندازی ابزار مشتقه در کشور از سال 86 اشاره کرد و گفت: نخستین قرارداد مشتقه روی محصولاتی مانند کاتد، مس و مفتول مس شکل گرفت و پس از آن شاهد گسترش این ابزار در کالاهایی مانند سکه طلا، شمش طلا و زعفران بودیم.
مهم‌ترین معضل فعلی در حوزه کالاها و مشتقات کالاها مسأله مربوط به مداخلات در حوزه قیمت‌گذاری است، اصولاً در بازارهای مشتقه باید کشف قیمت آزاد صورت بگیرد، بازار مشتقه‌ای که در آن کشف قیمت آزاد صورت نگیرد و با مداخلات دستوری همراه باشد، طبیعتاً امکان شکل‌گیری بازار مشتقه در آن محصول وجود ندارد.
وی می‌گوید، محصولات صنعتی جزو محصولاتی هستند که با وجود کشاکش میان بورس کالا، مجموعه بازار سرمایه و وزارت صمت اما همچنان با قیمت‌گذاری و مداخلات دستوری مواجه هستند، لازمه اصلی شکل‌گیری یک بازار در حوزه مشتقه این است که محصول کاملاً آزاد از قیمت‌گذاری باشد؛ تا وقتی که این اتفاق رخ ندهد، نمی‌توان شاهد شکل‌گیری بازار مشتقات روی کالای مدنظر باشیم.
پوشش ریسک مزیت اصلی ورود کالاهای صنعتی به بازار مشتقه است، کشف قیمت کالاهای صنعتی در بازار مشتقه می‌تواند کمک‌کننده به پوشش ریسک این محصولات باشد؛ در صورت وجود بازار مشتقه قوی بر روی محصولات صنعتی تولیدکنندگان یا افراد فعال در حوزه ساختمانی قادر به پوشش ریسک روی محصولاتی مانند میلگرد، فولاد و سیمان بوده و از این طریق نسبت به نوسانات قیمت اطمینان حاصل پیدا خواهند کرد.
وی معتقد است؛ این امر باعث می‌شود که هزینه تمام شده ساخت هم قابل پیش‌بینی‌تر باشد زیرا وقتی کسی به خرید میلگرد با قیمت مشخص تا یکسال آینده باشد، روی فرآیند شرکت‌های انبوه ساز نیز مؤثر خواهد بود و این موضوع در مورد همه محصولات صنعتی صدق می‌کند.
شرط لازم برای توسعه معاملات گواهی سپرده کالایی
ناصرپور در پاسخ به این سؤال که آیا بورس کالا می‌تواند با توسعه معاملات گواهی سپرده کالایی نظام انبارداری در کشور را دچار تحول کند یا خیر، توضیح داد: اکنون این فرآیند در برخی از محصولات آغاز شده و می‌تواند ادامه یابد؛ البته تفاوت عمده‌ای بین معاملات گواهی سپرده کالایی با معاملات بازار فیزیکی بورس کالا وجود دارد زیرا در بازار فیزیکی معاملات گسسته است یعنی هفته‌ای یک یا 2 بار عرضه محصول صورت می‌گیرد و کشف نرخ انجام می‌شود اما اگر در گواهی سپرده نیز انتظار داشته باشیم که معاملات مستمر شکل بگیرد، باید بازارپیوسته ایجاد شود و در این صورت موضوع قیمت‌گذاری پیش می‌آید که باید دید نهاد متولی، در حوزه قیمت‌گذاری حساسیت نشان می‌دهد یا اجازه می‌دهد کشف قیمت به صورت آزاد اتفاق بیفتد.
به گفته وی، اگر این فرآیند صورت گیرد ضمن توسعه بازار گواهی سپرده، به طور حتم کمک کننده به فرآیند انبارداری خواهد بود، کمااینکه این موضوع درخصوص کالاهای موجود نیز کمک قابل توجهی در حوزه توسعه انبارها و استانداردسازی انبارهای حوزه کشاورزی کرده است.
قبل از راه‌اندازی گواهی سپرده روی محصولات کشاورزی در بورس کالا، حوزه انبارداری محصولات کشاوزی به لحاظ رعایت استانداردها قوی عمل نمی‌کرد اما اکنون با توجه به الزامات و استانداردهایی که بورس کالا به شرکت‌های انبارداری الزام کرده است، آنها مجبورند استانداردها را رعایت کنند؛ لذا سطح رعایت استانداردها در محصولی مانند زعفران نسبت به زمانی که این محصول هنوز در قالب گواهی سپره کالایی وارد بورس نشده بود، بشدت افزایش پیدا کرد.