دیپلماسی فعال دولت سیزدهم چند میلیارد دلار از دارایی‌های ایران را که برای چند سال به‌طور غیرقانونی در کره جنوبی توقیف شده بود آزاد کرد
دست بازارساز ارز پرتر شد
آزادسازی منابع ارزی ایران علاوه بر افزایش کیفیت دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در سمت دارایی‌ها، قدرت بانک مرکزی در ایفای نقش فعال در بازار ارز را افزایش خواهد داد
شامگاه ۱۹ مرداد وزارت امور خارجه در بیانیه‌ای اعلام کرد که فرایند آزادسازی چند میلیارد دلار از دارایی‌های جمهوری‌اسلامی ایران که برای چند سال به‌طور غیرقانونی در کره جنوبی توسط امریکا توقیف شده بود، آغاز شد. همچنین وزارت امورخارجه در این بیانیه از اخذ تضمین لازم برای پایبندی امریکا به تعهداتش در این خصوص خبر داد. پیشتر نیز محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در نشست خبری‌ای که هفته گذشته با موضوع عملکرد اقتصادی دولت سیزدهم و با حضور سیداحسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه برگزار شد، با اشاره به مذاکرات برای دریافت پول‌های بلوکه شده کشور گفت: مذاکرات به نتیجه رسیده و بزودی آثار آن را در بازار مشاهده خواهید کرد.
نتیجه آنی این خبر که ماحصل دیپلماسی فعال دولت سیزدهم بوده است در کاهش نرخ دلار طی نرخ‌گذاری‌های شبانه در بازارهای تهران، هرات و سلیمانیه کاملاً قابل مشاهده است. اعلام خبر توافق صورت گرفته برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی طی ساعات پایانی روز پنجشنبه، منجر به ریزش قیمت دلار در تمامی بازارهای نقدی و فردایی شد.
علاوه بر اینکه دیپلماسی فعال دولت سیزدهم و سیاست‌های مؤثر پولی و ارزی بانک مرکزی طول ماه‌های اخیر نقش قابل توجهی در کاهش انتظارات تورمی داشته است، با تزریق این منابع جدید به بانک مرکزی، قدرت بازارسازی بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز افزایش خواهد یافت. به عبارت دیگر با دسترسی بانک مرکزی به منابع مسدود شده ایران در کره‌جنوبی و عراق، می‌تواند بیش از پیش به عنوان بازارساز در بازار ارز ایفای نقش کند. همچنین با توجه به اینکه تا پیش از این، ایران به حدود 10 میلیارد دلار از منابع ارزی خود دسترسی نداشت، این منابع که در سمت دارایی‌های خارجی بانک مرکزی به ثبت می‌رسید کیفیت لازم را نداشته است در حالی که با آزادسازی این منابع، کیفیت منابع ارزی بانک مرکزی در طرف دارایی‌ها افزایش یافته و بانک مرکزی در تخصیص ارز به واردات کالای نهایی، واسطه‌ای و اولیه به واردکنندگان دست بازتری خواهد داشت. همچنین از سوی دیگر بانک مرکزی با اتخاذ سیاست‌های فعال ارزی و پولی می‌تواند با بازارسازی در بازار ارز، علاوه بر کاهش بیش از پیش نرخ ارز و تداوم روند نزولی قیمت دلار که از ابتدای سال‌جاری آغاز شده، نقدینگی موجود در جامعه را نیز جمع‌آوری کرده و اجرای سیاست کنترل رشد نقدینگی را به منظور مهار تورم ادامه دهد.
نکته دیگر قابل‌توجه این موضوع است که دولت سیزدهم و بانک مرکزی، علی‌رغم آزادسازی این منابع و دسترسی به حدود 10 میلیارد دلار ارز، قصد تزریق حجم بالای ارز به بازار غیر‌رسمی به منظور کنترل تصنعی نرخ ارز را ندارند و کارنامه 2 ساله اخیر نیز گواه همین موضوع است که رویه اشتباه گذشته که در دولت روحانی بارها توسط همتی و سیف تکرار شد و با ارزپاشی‌های متعدد، منابع ارزی کشور را از بین بردند اتخاذ نخواهد شد. ارقام مداخله بانک مرکزی در بازار ارز در 2 سال دولت سیزدهم به مراتب پایین‌تر از دوره دولت روحانی‌ست.
به عنوان نمونه بررسی انجام شده توسط بانک مرکزی از میزان مداخله بانک مرکزی در بازار غیر‌رسمی ارز نشان می‌دهد در سال 95 و 96 به ترتیب به 11.7 و 18.5 میلیارد دلار مداخله ارزی توسط سیف در بازار ارز صورت گرفته است که سال منتهی به انتخابات و پس از پیروزی روحانی در انتخابات 96 ریاست‌جمهوری است این در حالی است که این رقم در سال 1401 حتی به نیم میلیارد دلار هم نمی‌رسد و بانک مرکزی حدود 452 میلیون دلار به صورت اسکناس در بازار غیر‌رسمی مداخله کرده است.
وعده خبرهای خوب ارزی
محمدرضا فرزین درباره آزادسازی منابع بلوکه ایران در کشورهای دیگر در نشست مشترک رئیس کل بانک مرکزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس سازمان برنامه و بودجه که هفته گذشته برگزار شد گفت: مذاکرات خوبی در این خصوص انجام دادیم که به نتیجه رسیده است. هر کشوری همکاری نکند شکایت می‌کنیم. بزودی آثار این موضوع را در بازار مشاهده می‌کنیم. فرزین با بیان اینکه «تأمین ارز دستگاه‌ها با رقم 23 میلیارد و 822 میلیون دلار در سال‌جاری رشد 6.8 درصدی داشته است»، گفت: 42 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی در اوج تحریم اتفاقی نادر و بی‌سابقه است.
فرزین با ابراز اینکه «ضمن راه‌اندازی مرکز مبادله، رویه‌های ارزی را هم اصلاح کردیم»، ادامه داد: در بازار اسکناس روزانه 30 میلیون دلار تقاضا می‌شد که تقاضای سفته‌بازی بود و الان با تدبیر الزام حساب ارزی، ضمن جمع شدن صف‌های طولانی مقابل صرافی‌ها، به میانگین 5 میلیون دلار رسیده است و برای نیازهای واقعی تقاضا می‌شود. وی از راه‌اندازی صندوق تثبیت ارزی خبر داد و تصریح کرد: این صندوق به ما کمک می‌کند در مقابل تکانه‌های ارزی از آن استفاده کنیم، ضمن اینکه با کشورهای همسایه به دنبال طراحی «ریال آف‌شور» هستیم که می‌تواند منجر به تقویت ریال شود. ما به عنوان بانک مرکزی مرزبان ریال هستیم نه دلار.
آزادسازی بیش از ۱۰ میلیارد دلار از منابع ایران در کره و عراق
یک مقام آگاه در گفت‌و‌گو با ایرنا در خصوص جزئیات توافق با امریکا برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران و تبادل زندانیان، اظهار داشت: بر اساس توافق صورت گرفته پنج نفر از زندانیان ایرانی در امریکا و پنج نفر از زندانیان امریکایی در ایران تبادل خواهند شد.
وی افزود: همچنین علاوه بر این تبادل متقابل، ۶ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی، به‌همراه مقدار قابل توجهی از وجوه ایران در بانک TBI عراق آزاد خواهد شد. این منبع آگاه در مورد سایر وجوه بلوکه شده ایران در بانک‌های اروپایی نیز افزود: فرایند آزادسازی مبلغ دیگری از وجوه ایران در یکی از بانک‌های اروپایی نیز آغاز شده است.
بر اساس این گزارش، وجوه بلوکه شده در کره باید در یکی از بانک‌های سوئیس تبدیل به یورو شود که بنا بر اعلام این منبع آگاه، واریز وجوه به بانک سوئیسی تأیید شده و این ارقام آماده انتقال به قطر است. بر اساس توافق صورت گرفته زندانیان به محلی غیر از زندان منتقل شده‌اند اما تا زمانی که پول‌های آزاد شده به حساب‌های مد نظر ایران واریز نشود، تبادل صورت نخواهد گرفت. به گفته این مقام آگاه تبادل زندانیان پس از حصول اطمینان ایران از در دسترس بودن منابع مالی آزاد شده، در قطر صورت خواهد گرفت.