قفل واردات خودروهای کارکرده پس از سال‌ها توسط دولت سیزدهم شکست
نوسان بازار خودرو در خط پایان
بسیاری از کشورهای جهان خریدار خودروهای کارکرده هستند
هیچ دولتی حاضر نبود که برای کسب رضایت مردم و جلوگیری از نوسان قیمت خودرو در بازار، با واردات خودروهای کارکرده موافقت کند، اما دولت سیزدهم با وجود تمام حرف و حدیث‌ها، لایحه واردات خودروهای کارکرده را تنظیم و آن راهی مجلس کرد. نمایندگان مجلس نیز در برابر اصرار دولت مبنی بر آزادسازی واردات خودروهای کارکرده، با تأخیر حدود دو ماه، با لایحه دولت موافقت کردند.
پایان انتظار در کمتر از 10 روز
این لایحه در زمان وزارت سیدرضا فاطمی امین، وزیر سابق صمت آماده شد و اکنون عباس علی‌آبادی وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت که 23 خردادماه رأی اعتماد از نمایندگان مجلس گرفت، قرار است واردات خودروهای کارکرده را به سرانجام برساند. خیلی‌ها منتظر خودروهای کارکرده هستند؛ خودروهایی که صحبت درباره آن توانست قیمت خودرو در بازار را کاهشی کند. بر اساس آنچه که مجلس مصوب کرده، تنها خودروهایی مجوز حضور در بازار کشورمان را خواهند گرفت که عمر کمتر از 5 سال داشته باشند. آنگونه که وزارت صمت اطلاع‌رسانی کرده، در کمتر از 10 روز دیگر آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده برای اجرا ابلاغ می‌شود و از آن به بعد افراد و شرکت‌های واردکننده خودرو می‌توانند به صورت جدی و عملیاتی در این حوزه ورود کنند.
آغاز احیا و افزایش تولید
در حالی که دولت سیزدهم تلاش دارد از التهاب بازار خودرو بکاهد و عرضه و تقاضای خودرو را متعادل کند، افراد و گروه‌هایی هستند که با خبرسازی و شایعه‌پراکنی به دنبال شکست طرح‌های خودرویی دولت هستند. یکی از اقدام‌هایی که اخیراً صورت گرفته، زیرسؤال بردن دولت و چرایی واردات خودروهای کارکرده است. منتقدان دولت می‌گویند کشورها به سمت واردات خودروهای کارکرده نمی‌روند و این اتفاق در ایران با جدیت دنبال می‌شود. اما در این خصوص چند سؤال وجود دارد؛ کدام کشور مانند ایران در سخت‌ترین شرایط تحریمی به سر می‌برد؟ کدام صنعت مورد شدیدترین حمله‌های اقتصادی قرار گرفته است؟ کشورهای متخاصم با تحریم صنعت خودرو کشورمان به دنبال تعطیلی این صنعت بودند، اما موفق نشدند و طی فعالیت دولت سیزدهم صنعت خودرو داخلی احیا شده و تولید خودرو در کشور افزایش پیدا کرده است.
سابقه جهانی در کشورهای برجسته
بررسی‌های کارشناسی گویای آن است که خیلی از کشورها برای تأمین بازار خود، سراغ خودروهای کارکرده می‌روند و لذا ورود خودروهای دست دوم به منزله لطمه زدن به صنعت خودرو داخلی، زیرسؤال بردن فعالیت مونتاژکاران و... نیست و مهم‌ترین دلیل کاهش نوسان بازار و ایجاد فرصت خرید خودرو برای خریداران واقعی خودرو است.
خودروهای کارکرده در بازار جهانی به عنوان خودرو خاکستری شناخته می‌شود. این خودروها از مجاری رسمی صادر و وارد کشورها می‌شود. در این خودروها سود به حداقل می‌رسد اما چندین منفعت دارد که یکی از آنها کاهش سن ناوگان و دیگری عرضه خودروهای به مراتب ارزان‌تر به بازار است، همچنین خودروهای کارکرده فرصتی را ایجاد می‌کند که خیلی‌ها به خودروهای خوب و مناسب دسترسی پیدا کنند. بررسی‌های ما نشان می‌دهد که کشورهای خریدار خودروهای کارکرده حداکثر عمر برای واردات چنین خودروهایی را 5 سال تعریف کرده‌اند و برخی دیگر از کشورها این عدد را 3 سال در نظر گرفتند.
اتحادیه اروپا به صورت ضمنی، واردات خودروهای خاکستری از سایر کشورهای اتحادیه اروپا را تأیید کرده است.
در این میان صادرات خودروهای دست دوم ژاپنی، یک تجارت جهانی بزرگ محسوب می‌شود. آزمایش‌های جاده‌ای دقیق و استهلاک بالا باعث می‌شود وسایل نقلیه ژاپن پس از شش سال ارزش بسیار کمی داشته باشند و البته قوانین سختگیرانه زیست‌محیطی، وسایل نقلیه با عمر 6 سال را گران می‌کند. در نتیجه شاهد هستیم که خودروهای ژاپنی به کشورهایی چون استرالیا، نیوزلند، جمهوری ایرلند، انگلستان، مالت، آفریقای جنوبی، کنیا، اوگاندا، زامبیا، موزامبیک، مالزی، بنگلادش، قبرس، پرو، پاراگوئه، روسیه، مغولستان، یمن، برمه، کانادا و امارات متحده عربی صادر می‌شود.
تایلند پس از ژاپن و سنگاپور، سومین صادرکننده بزرگ خودروهای فرمان راست دست دوم است، این کشور حجم بالایی از خودروهای دیزلی مانند تویوتا هایلوکس ویگو، تویوتا فورچونر، میتسوبیشی L200، نیسان ناوارا و فورد تولید می‌کند. همچنین خودرو با فرمان چپ از آلمان به کشورهای اروپای شرقی، برخی از کشورهای اتحادیه اروپا (اسپانیا، پرتغال و یونان) و غرب آفریقا (به ویژه غنا و نیجریه، سنگال و کشورهای اطراف آن) صادر می‌شود.
هوش مصنوعی هم در پاسخ به این سؤال که واردات خودروهای کارکرده در سایر کشورها چگونه است، پاسخ جالبی داده است. در الجزایر، وسایل نقلیه دست دوم وارداتی باید کمتر از 3 سال عمر داشته باشند. مکزیک نیز اجازه واردات خودروهای دست دوم با عمر 10 سال را می‌دهد. در اردن، وسایل نقلیه دست دوم وارداتی باید کمتر از 5 سال عمر داشته باشند. این موارد نشان می‌دهد که خیلی از کشورها خریدار خودروهای کارکرده هستند و نمی‌توان این اقدام حمایتی دولت سیزدهم از مردم را زیر سؤال برد.
افزایش حق انتخاب برای مردم
کارشناسان و فعالان بازار تأکید دارند که واردات خودروهای کارکرده به نفع مردم است چرا که این امر می‌تواند باعث افزایش عرضه خودروهای کیفی، ایجاد رقابت و پایان دادن به هر گونه انحصار باشد و مهم‌تر آنکه حق انتخاب خودرو برای مردم بیشتر خواهد شد. چندی پیش مهدی ضیغمی، سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به تسریع ترخیص خودروهای وارداتی که در گمرک مانده بودند، گفته بود: براساس تعاملات انجام شده با سازمان استاندارد و حتی حضور رئیس سازمان استاندارد در گمرک غرب تهران ترخیص خودروها با سرعت بیشتری همراه شده، به نحوی که اخیراً خودروهای کیا نیز از گمرک ترخیص شده است. سرعت بخشیدن به ترخیص کالاها نتایج مناسبی را بر بازار خواهد گذاشت و اتفاقات خوبی در آینده در بازار خودرو به وجود خواهد آمد. بزودی محصولات هیوندا، خودروهای جتا، نیسان و تویوتا وارد بازار می‌شود.
ضیغمی در خصوص قیمت این محصولات نیز گفته بود: براساس تعاملات انجام شده قیمت این محصولات نیز مطابق تعرفه‌های جدید محاسبه خواهد شد و مشکلی در این رابطه وجود ندارد.
چندی پیش نیز عباس علی‌آبادی، وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار کرده بود: صادرات و واردات دو اهرم برای توازن تولید و مصرف هستند که این سیاست در وزارت صنعت، معدن و تجارت در این دوره به صورت جدی برای تنظیم بازار اتفاق خواهد افتاد و تنها نگرانی که وجود دارد، تأمین ارز مورد نیاز برای واردات خودرو است.