افزایش ترانزیت در دولت سیزدهم به 15 میلیون تن رسید
با اجرای برنامه راهبردی ارتقای دیپلماسی اقتصادی در منطقه، میزان ترانزیت در 2 سال فعالیت دولت سیزدهم با 3 میلیون تن افزایش به 15 میلیون تن رسیده است
با هدف تحقق برنامه اقتصادی دولت در زمینه تجارت و روابط اقتصادی با همسایگان و کشورهای منطقه، زیرساخت‌های بخش حمل‌ونقل در حال توسعه و بازسازی است. ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل، در راستای افزایش ترانزیت و جذب بار از کشورهای منطقه از مسیر ایران و انتقال به مناطق مختلف است. بیشترین میزان ظرفیت ترانزیت کشور در کریدور شمال-جنوب و به میزان 10 میلون تن است. 3 کشور روسیه، هند و ایران نقش اصلی را در این کریدور ترانزیتی دارند. ایران به‌عنوان کشور واسط، انتقال بار از روسیه به هند و بالعکس را از مسیرهای کریدور شمال-جنوب فراهم کرده است. عملکرد بنادر کشور به‌عنوان مبادی نهایی انتقال بار نشان می‌دهد در 2 سال اخیر میزان ترانزیت به 15 میلیون تن رسیده است. این رقم نسبت به دو سال آخر دولت قبل 3 میلیون تن رشد دارد. بر اساس این آمار، ترانزیت نفتی در این مدت 17 درصد افزایش داشته است.
علی‌اکبر صفایی، معاون وزیر راهوشهرسازی و رئیس سازمان بنادر و دریانوردی گفت: در دو سال اخیر مجموع 260 میلیون تن کالا از بنادر کشورمبادله شده که 40 میلیون تن آن 7 قلم کالای اساسی است و با توجه به تولید 8 میلیون تن گندم و تأمین بخش زیادی از نیاز، امسال واردات کالاهای اساسی کمتر از سال‌های قبل خواهد بود.
بر اساس آمار سازمان بنادر و دریانوردی، با رونق اقتصادی شاهد افزایش صادرات و کاهش واردات هستیم و از ابتدای امسال تاکنون 82 میلیون تن کالا از بنادر تخلیه و بارگیری شده است که صادرات کالاهای غیرنفتی رشد 40 درصدی را نشان می‌دهد. مجموع مبادلات نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل 2.2 درصد رشد را نشان می‌دهد. در بحث کانتینری فعالیت‌ها نسبت به سال قبل 5 درصد رشد داشته است. در مجموع در تبادلات جاری در بنادر، سهم صادرات کالا 70 درصد و واردات 30 درصد بوده است.
معاون وزیر راهوشهرسازی عنوان کرد: سال گذشته 8 میلیون تن کالا از کشور ترانزیت شده و ترانزیت کالا از کریدور شمال-جنوب حدود 10 میلیون تن برآورد شده است و همچنین ظرفیت افزایش دو برابری ترانزیت کالا را نیز دارد.
افزایش 39 درصدی ترانزیت از دریای خزر
با توجه به اینکه بخش زیادی از ترانزیت کالا از مسیر ایران از کشور روسیه و بنادر شمالی است، توسعه زیرساخت‌های این بنادر در دستور کار قرار دارد. ظرفیت بنادر شمالی حدود 30 میلیون تن است که در حال حاضر از 10 میلیون تن آن استفاده می‌شود. مجموع ظرفیت تبادل کالا در کشورهای حاشیه خزر حدود 35 میلیون تن و سهم 5 کشور این حوزه از تجارت دریای خزر نزیک به 10 میلیون تن برای هر کدام از این کشورها است. بنابراین آن‌طور که معاون وزیر راهوشهرسازی عنوان کرد ایران نیز به خوبی از ظرفیت و سهم خود از تجارت دریای خزر بهره می‌برد. بنا بر این گزارش، ترانزیت از دریای خزر با افزایش شناور و کشتی‌های باری در بنادر شمالی، 39 درصد رشد را از سال گذشته نشان می‌دهد.
یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای تولید و واردات کشتی
با هدف جذب بار از بنادر بخصوص بنادر شمالی، سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری در ناوگان و تجهیزات توسط دولت و بخش خصوصی برای ساخت و واردات کشتی اقیانوس‌پیما، باری و شناور انجام شده است. بر اساس این گزارش 4 کشتی باری در دریای خزر در حال ساخت است، یک کشتی اقیانوس‌پیما وارد شده و 33 فروند شناور خدماتی نیز در حال ساخت است. همچنین به منظور توسعه پروژه‌های عمرانی بنادر و سواحل، 53 هزار میلیارد تومان از طرف دولت و 47 هزار میلیارد تومان از طرف بخش خصوصی سرمایه‌گذاری شده است.
متوسط سن ناوگان دریایی کشور بالای ۲۰ سال است و نیاز به نوسازی دارد. معاون وزیر راهوشهرسازی با اشاره به برنامه‌های نوسازی ناوگان دریای گفت:وابستگی روسیه به دریای خزر و تمایل کشورهای حاشیه دریای خزر به تجارت از طریق این دریا، عاملی برای توسعه ناوگان در دریای خزر است.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با بیان اینکه نوسازی شناور‌های بزرگ به دو صورت انجام می‌شود، بیان کرد:بخشی از منابع را از محل صندوق توسعه ملی تخصیص می‌دهیم که برای ساخت شناور از توان داخلی استفاده شود و بخش دیگر را از طریق فاینانس نوسازی می‌کنیم.
وی افزود:ظرفیت این کشتی‌ها از ۳ هزار و ۵۰۰ تا ۵ هزار تن است و اگر هر کشتی سالانه ۸ سفر انجام دهد، تا یک میلیون تن ظرفیت باربری این کشتی‌ها در یک سال بوده و کشتی‌های رو-رو نیز در حال ساخت است.
صفایی ادامه داد:وجوه تخصیص داده شده برای نوسازی شناور‌های سنتی که از محل منابع داخلی سازمان بنادر تأمین شده حدود ۴ هزار میلیارد تومان بوده است و در بخش شناور‌های بزرگ این عدد به ۴ تا ۵ میلیارد دلار می‌رسد و بیش از ۸۵ درصد تجارت خارجی کشور ما از دریا انجام می‌شود.
معاون سازمان بنادر و دریانوردی خاطرنشان کرد:بیشترین تجارت را در بنادر جنوبی با امارات و چین و با روسیه و قزاقستان در بنادر شمالی داریم و خوشبختانه میزان رسوب کالا در بنادر از 6.7 میلیون تن کالا در حال حاضر به 4.5 میلیون تن کاهش پیدا کرده است. بنا براین گزارش، برنامه این است که امسال واردات کالا از هند به چابهار افزایش یابد و تبادلات این بندر به 5 میلیون تن برسد.
صفایی با بیان اینکه در زمینه گردشگری نیز ۸ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشتیم، افزود:در بعضی از بنادر شمالی فعالیت‌های ترانزیتی ۳۹ درصد رشد داشته است.
مدیرعامل سازمان بنادر تأکید کرد:شهرک‌های مولد کشاورزی کار خود را آغاز کرده‌اند و شهرک‌های جدید سکونتی در حوزه صنعت در حال شکل‌گیری است.
13 درصد افزایش لایروبی خزر
معاون وزیر راهوشهرسازی درباره کاهش آب خزر در سال‌های گذشته تأکید کرد:بحث خزر بسیار مهم و وزارت راهوشهرسازی با نخست‌وزیر روسیه در این‌باره وارد مذاکره شده است و این نگرانی را منتقل کردیم و وزارت امور خارجه هم این موضوع را دنبال می‌کند. رئیس سازمان بنادر و دریانوردی افزود:حجم لایروبی خزر نسبت به دو سال گذشته 13 درصد افزایش پیدا کرده که مطالعاتی در این زمینه با سناریوهای مختلف در حال انجام است چراکه بخشی از تجارت ایران از خزر انجام می‌شود و در ٢٠ سال گذشته کاهش قابل‌توجهی از آب خزر را شاهد بوده‌ایم.
معاون وزیر راهوشهرسازی به موضوع مهم اقتصاد دریا‌محور اشاره کرد و گفت:در طول تاریخ ایران در این ایام بیشترین توجه به اقتصاد دریا شده است. مصداق این است که پس از جلسات متعدد در مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست‌های کلی اقتصاد دریا توسط این مجمع ابلاغ و همزمان در دولت سیزدهم کارگروه اقتصاد ملی دریا ایجاد شد.
وی افزود:در برنامه هفتم توسعه اقتصاد دریا و ترانزیت یک سرفصل دارد و دولت برنامه‌هایی را در این زمینه پیش‌بینی کرده است. کمیسیون عمران مجلس نیز در این زمینه فعالیت‌های بسیار خوبی داشته و نظرات دولت و اعضای این کمیسیون به این سرفصل اضافه شده که در دست بررسی است.
وی با یادآوری اینکه در کارگروه ملی اقتصاد دریا دو مسیر کلی تعریف شده است، گفت:هم‌اکنون مطالعات طرح جامع اقتصاد دریا در حال انجام است و دستگاه‌های مختلف در دریا و ساحل تکالیف در دست اقدام دارند.