رئیس‌کل بانک مرکزی در سی و سومین همایش بانکداری اسلامی تشریح کرد
اضافه برداشت‌ها دیگر به خط اعتباری تبدیل نمی‌شوند
بالای 88 درصد تأمین مالی هم‌اکنون توسط بانک‌ها انجام می‌شود
رئیس‌کل بانک مرکزی با تأکید بر اجرای دقیق سیاست‌های پولی و بانکی مناسب برای کاهش نرخ رشد نقدینگی و دستیابی به اهداف شعار امسال در کاهش تورم و رشد تولید، ناترازی در تأمین مالی دولت و کفایت سرمایه پایین در بانک‌ها را از مهم‌ترین دلایل ناترازی بانک‌ها دانست و گفت: برخلاف دهه 90 اجازه تبدیل اضافه برداشت‌ها به خط اعتباری را نمی‌دهیم. به گزارش بانک مرکزی، محمدرضا فرزین روز گذشته و در افتتاحیه همایش بانکداری اسلامی گفت: بانکداری اسلامی در سطح دنیا رشد و توسعه خیره‌کننده‌ای داشته است و کشورهای زیادی از ابزار بانکداری اسلامی استفاده می‌کنند و در مجموع بانکداری اسلامی سهم خوبی از بازار بانکداری را به خود اختصاص داده است.
وی با اشاره به اتفاقات خوبی که در تدوین قوانین بانکداری مرکزی و بانکداری با همفکری مجمع تشخیص مصلحت نظام رخ داده ابراز امیدواری کرد با تصویب این قوانین برخی از موانع و مشکلات موجود حل و فصل شود.
فرزین در ادامه به مهم‌ترین مشکلات نظام بانکی در حوزه بانکداری اسلامی پرداخت و گفت: نظارت بر مصرف تسهیلات و اینکه تسهیلات در جای خود استفاده شود در نظام بانکی ما مشکل دارد، لذا در این خصوص برنامه ویژه‌ای در بانک مرکزی برای تقویت نظارت بر بانک‌ها داریم. وی ادامه داد: بانک‌های ما تخصصی‌محور نیستند و با اساسنامه یکسان اداره می‌شوند و لذا قواعد نظارتی بر آنها نیز تخصصی نیست؛ بنابراین یکی از برنامه‌های جدی ما در بانک مرکزی تخصصی کردن بانک‌هاست و اینکه هر بانکی با توجه به تخصص خود از عقود مرتبط استفاده کند و بر همان اساس مورد نظارت قرار گیرد. فرزین با بیان اینکه بر اساس قاعده اسلامی شبکه بانکی می‌تواند در برخورد با کسانی که در بازپرداخت تسهیلات تعلل ورزیده‌اند با بخشودگی، امهال و اخذ جریمه اقدام کند، گفت: شناسایی و تشخیص این موارد توسط نظام بانکی و تعیین نوع برخورد با اشخاص حقیقی و حقوقی، نیازمند توسعه نظام اعتبارسنجی، زیرساخت‌ها و قوانین لازم است که اقدامات خوبی در این خصوص انجام شده اما کافی نیست. رئیس‌کل بانک مرکزی تأکید کرد: بانکداری اسلامی مبنای نظام بانکی کشور است و بایستی نهادسازی ما هم در این چهارچوب شکل بگیرد البته طی سال‌های اخیر رشد خوبی در این زمینه داشته‌ایم اما این مقدار هنوز از جانب بانکداران و جامعه مذهبی راضی‌کننده نیست و باید توسعه پیدا کند. فرزین همچنین به مسائل ساختاری و نهادی در حوزه بانکداری اشاره کرد و گفت: متأسفانه نهادسازی لازم بر اساس بانکداری اسلامی شکل نگرفته است به عنوان مثال پرداخت قرضالحسنه که به اعتقاد من برکت نظام بانکی است باید متناسب با تأمین اعتبار باشد و لذا منابع قرضالحسنه باید بر اساس نیت خیر افراد تأمین شود که در این خصوص موارد و نهادهایی در سطح جامعه خارج از شبکه بانکی وجود دارد، بنابراین با نهادسازی مناسب منابع قرضالحسنه در شبکه بانکی می‌تواند افزایش بیشتری پیدا کند.
علل ناترازی بانک‌ها و راه‌های برون‌رفت از آن
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه درباره ناترازی بانک‌ها گفت: بالای 88 درصد تأمین مالی در کشور ما هم‌اکنون توسط بانک‌ها انجام می‌شود، حتی بخش زیادی از تأمین مالی دولت نیز بر دوش بانک‌هاست؛ طبیعی است که این موارد ناترازی بانک‌ها را افزایش می‌دهد؛ دولت یکی از مهم‌ترین عوامل ناترازی بانک‌هاست، ناترازی دولت به بانک‌ها منتقل می‌شود؛ چه بانک‌های دولتی چه بانک‌های خصوصی؛ به همین دلیل در برنامه هفتم تلاش کردیم بخشی از این مسائل را حل کنیم، ولی یادمان باشد بخش عمده‌ای از ناترازی‌هایی که در بانک‌ها وجود دارد ناشی از مطالبات‌شان از دولت است.
فرزین همچنین با تأکید بر اینکه کفایت سرمایه موضوع دیگر دخیل در ناترازی بانک‌هاست، گفت: این هم به ناترازی در بانک‌ها تبدیل شده، کسی که بانک زده است، باید سرمایه آن را هم بیاورد، کدامشان آورده‌اند؟ جز سه چهارتا بانک؛ باید افزایش سرمایه بدهند و اگر این کار را نکنند ناترازی‌شان افزایش می‌یابد. رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه دلیل سوم در ناترازی بانک‌ها را اضافه‌برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی دانست و ادامه داد: برخی قوانین ابلاغی باعث شده است در دهه 90 اضافه‌برداشت‌ها به خط اعتباری تبدیل شود ولی ما چنین کاری را هرگز نکردیم، به همین دلیل نرخ رشد 40 درصدی پول به 27 درصد کاهش یافته است. وی افزود: خط اعتباری بانک‌ها را کنترل کردیم؛ بانک‌ها بالطبع، تحت فشار قرار گرفتند، اما خیلی راحت می‌توانیم اضافه‌برداشت را به خط اعتباری تبدیل کنیم و همه این مشکلات حل شود ولی اجازه نمی‌دهیم چون سیاست ما این نیست. فرزین ادامه داد: یک دهه نرخ رشد پول مستمر داشتیم که تبدیل به تورمی شده که حدوداً ۲۰ درصد بالاتر از حد متوسط دهه ۷۰ و ۸۰ است، بنابر این اگر اجازه رشد نقدینگی و رشد پول را بدهیم کنترل تورم سخت‌تر خواهد شد. رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین با تأکید بر اینکه سیاستگذار پولی باید ابتکار عمل داشته باشد، تصریح کرد: اجازه نخواهیم داد اضافه‌برداشت تبدیل به خط اعتباری شود، بانک مرکزی با سختگیری‌های خود جلوی خلق پول را گرفته که نتیجه آن کاهش رشد نقدینگی به ۲۷ درصد است. رئیس شورای پول و اعتبار تصریح کرد: مجموعه کشور این مسیر را انتخاب کرده و البته مسیر سختی است و باید صبر و تحمل داشته باشیم. درست است که بانک‌ها تحت فشار قرار گرفتند اما چاره‌ای نداریم و در بلندمدت باید نقدینگی را کنترل کنیم و برای کنترل نقدینگی باید از ابزار سیاست پولی استفاده کنیم که در کوتاه‌مدت محدودیت‌ها و فشارهایی را ایجاد می‌کند.
مطالبه رئیس‌کل بانک مرکزی؛ نقشه صنعتی کشور تدوین شود
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه با بیان اینکه تسهیلات تکلیفی هدایت اعتبار نیست، گفت: هدایت اعتبار باید مبتنی بر نقشه صنعتی باشد و تا نقشه و برنامه صنعتی جامع نداشته باشیم هدایت اعتبار موفق نخواهد بود. وی تأکید کرد: باید اولویت‌های صنعتی در هر استان و شهرستان مشخص شود و منابع شبکه بانکی به آن سمت هدایت شود. البته اقدامات خوبی در زمینه هدایت نقدینگی انجام شده اعم از تأمین مالی زنجیره‌ای، اوراق گام و برات الکترونیک که در سال گذشته ۵۳ همت اوراق گام استفاده شد و برنامه ما برای امسال افزایش آن به ۱۵۰ همت است. وی تأکید کرد: هدایت اعتبار توسط بانک مرکزی باید با پاداش و تنبیه همراه باشد و زیرساخت‌های لازم برای آن فراهم شود.