راه آهن ایران در مسیر مدیترانه
عملیات اجرایی راهآهن شلمچه - بصره پس از دو دهه انتظار با حضور مقامات ایران و عراق آغاز شد
به گزارش وزارت راه و شهرسازی، ساخت راهآهن شلمچه_بصره با حضور وزیر راه و شهرسازی و «محمد مخبر» معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران و «محمد شیاع السودانی» نخستوزیر عراق در نقطه صفر مرزی آغاز شد.
موضوع اتصال ریلی دو کشور ایران و عراق از دو دهه قبل به عنوان یک پروژه راهبردی مهم در مذاکرات مقامات ارشد دو کشور مطرح شده و چندین بار در خصوص اجرای آن تفاهم شد که به دلایل مختلف و بهانهتراشیهای گوناگون و علیرغم چندین مصوبه شورای عالی امنیت ملی به نتیجه منجر نشد. در نهایت، وزیر سابق راه و شهرسازی مرحوم رستم قاسمی، برای رفع موانع و تسریع در آغاز عملیات اجرایی پروژه در مرز شلمچه، ضمن سفر به کشور عراق و دیدار با رئیس جمهور و نخستوزیر وقت این کشور، در تاریخ 5 دی ماه 1400 صورتجلسهای اجرایی با وزیر سابق حمل و نقل عراق به امضا رساندند که بر اساس آن مقرر شد اجرای این پروژه از سوی راهآهن دو کشور پیگیری شود.
پس از آن با پیگیریهای انجام شده، مصوبه هیأت وزیران به شماره 156594/ت/59481ه-مورخ 1400/12/4 نیز اخذ شد که بر اساس آن اجرای این پروژه به عهده راهآهن جمهوری اسلامی ایران گذاشته شد. بر این اساس مقرر شد سازمان برنامه و بودجه کشور، وزارت امور خارجه، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی در اجرای این پروژه راهبردی همکاری لازم را به عمل آورند.
علیرغم اهتمام و اعلام آمادگی چندین باره وزارت راه و شهرسازی و راهآهن جمهوری اسلامی ایران در انجام این پروژه، وزارت حمل و نقل و راهآهن عراق با عنوان انتظار برای استقرار دولت جدید انجام کار را به حالت تعلیق نگه داشته بودند.
پس از روی کار آمدن دولت جدید عراق، با توجه به تأکیدات رئیس جمهور کشورمان در جلسات مختلف با مقامات جمهوری عراق و همچنین تأکیدات صورت گرفته در عملیاتیسازی و اجرای تفاهمات صورت گرفته در زمینه اتصال ریلی دو کشور در دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران و نخستوزیر جمهوری عراق، محمد شیاع السودانی مورخ 8 آذر ماه 1401 (29 نوامبر 2022)، مجدداً موضوع پیگیری شد که با تغییر وزیر و مدیر عامل راهآهن عراق، موضوع در جلسه کمیسیون مشترک اسفند ماه و سپس در دیدار دو جانبه وزرای دو کشور مورد بررسی قرار گرفت.
در دیدار دو جانبه بین وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران و وزیر حمل و نقل جمهوری عراق که در تاریخ 16 فروردین ماه برگزار شد، صورتجلسه همکاری مشترک امضا شد که بر اساس آن طرف عراقی مکلف شد بسرعت نسبت به تحویل زمین حدود 16 کیلومتر ابتدای مسیر از سمت شلمچه جهت شروع عملیات اجرایی مین روبی به طرف ایرانی اقدام کرده و طرف ایرانی عملیات مین روبی را شروع کند. همچنین بر اساس این صورتجلسه مقرر شد طرف عراقی زمینهای طرفین پل را جهت شروع عملیات اجرایی تحویل راهآهن جمهوری اسلامی ایران دهد.
در ادامه و پس از پیگیریهای مکرر راهآهن جمهوری اسلامی ایران از راهآهن عراق، جلسهای در تاریخ 16 اردیبهشت ماه در مرز شلمچه هماهنگ شد. در این راستا پس از جلسه روز شنبه مورخ 16 اردیبهشت در مرز شلمچه و بازدید میدانی از مسیر مربوط به مینروبی و محل مطالعات و پایههای پل، تفاهمنامهای اجرایی مابین مدیر عامل راهآهن جمهوری اسلامی ایران و مدیر عامل راهآهن دولتی عراق به امضا رسید که بر اساس آن مقرر شد پیگیریهای لازم برای تحویل زمین صورت گیرد. همچنین سایر موارد پیشبرد کار نیز به تفاهم رسید و نقشه مسیر مد نظر برای احداث ریل نیز که از سال 2007 مشخص شده بود به طور رسمی تحویل شد.
پس از پیگیری مستمر و نامهنگاری صورت گرفته و ارسال اسامی کمیته فنی راهآهن جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 21 اردیبهشت ماه، پس از حدود یک ماه اعلام شد که موضوع در هیأت وزیران عراق به تصویب رسیده و آمادگی تحویل زمین را دارند. در نتیجه روز چهارشنبه 24 خرداد ماه، جلسهای در مرز شلمچه با حضور مسئولین حوزههای مختلف از جمله وزارت امور خارجه و نیروهای مسلح و همچنین استاندار بصره و با حضور سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق برگزار شد که طی آن به ناگهان از سوی استاندار بصره بیان شد که مسیری جدید در نظر دارد و استاندار بصره قول ارسال نقشه UTM مسیر جدید ظرف مدت 4 روز را داد و سفیر محترم نیز در جلسه بیان داشتند که این موضوع حتماً انجام خواهد شد که با وجود گذشت بیش از 2 ماه تاکنون محقق نشده است و بر اساس شنیدهها مقرر شده است ظرف روزهای آینده از سوی نخستوزیر جمهوری عراق تأیید و ارسال شود.
البته به منظور نشان دادن اراده دو کشور برای انجام پروژه، بخشی از حصار مرزی در امتداد ریل به صورت نمادین بریده شد و پس از رفتن سفیر و استاندار بصره، مجدداً از سوی مرزبانی عراق بسته شد و بیان شد که پس از ابلاغ رسمی به مرزبانی عراق قابل انجام خواهد بود که با توجه به پیگیریهای انجام شده هنوز این اتفاق نیفتاده است.
در نهایت با پیگیریهای مکرر راهآهن جمهوری اسلامی ایران در خصوص مجوزهای مختلف مربوطه، به تازگی از سوی وزارت امور خارجه اعلام شده است این موضوع به طور کامل در هیأت دولت عراق به تصویب رسیده و به یاری خداوند متعال عملیات اجرایی پروژه بزودی آغاز میگردد.
شایان ذکر است، خطوط ریلی در کشور ایران تا نقطه مرزی شلمچه متصل است. همچنین در عراق نیز از شهر بصره تا شهرهایی از جمله کربلا و بغداد خطوط ریلی متصل هستند و در صورت اتصال بین شلمچه تا بصره که طولی حدود 32 کیلومتر دارد، شبکه ریلی دو کشور به یکدیگر متصل خواهد شد.
در این پروژه 16 کیلومتر ابتدایی میادین مین پاکسازی نشده وجود دارد که مقرر شده است طرف ایرانی مین روبی را انجام دهد. پس از آن حدود 16 کیلومتر خط ریلی عادی توسط طرف عراقی کشیده خواهد شد و نقطه انتهایی پروژه یک پل حدوداً هزار متری با دهانه متحرک روی اروند رود خواهد بود که مقرر شده است از سوی ایران مطالعه و اجرا شود.
وزیر راه و شهرسازی در پی حضور در مرز شلمچه از آغاز عملیات پروژه راهآهن شلمچه_بصره خبر داد که مقدمات آن از چندماه قبل در قالب تفاهمنامه و جلسات کارشناسی فراهم شده است و مقرر شده عملیات مینروبی 16 کیلومتر در قرائن این راهآهن و احداث یک پل در محدوده اروندرود بر عهده طرف ایرانی باشد.
مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی با حضور در مرز شلمچه گفت: با حضور معاون اول رئیس جمهور ایران و نخستوزیر کشور عراق عملیات پروژه راهآهن شلمچه_بصره که دو کشور بیش از 40 سال در انتظار آن بودند، آغاز میشود.
بذرپاش اظهار کرد: مقدمات این کار از چندماه قبل در قالب تفاهمنامه و جلسات کارشناسی فراهم شده و در این راستا عملیات زیر ساختی نیز صورت گرفته است که به فضل خدا عملیات اجرا آغاز میشود و امید است این پروژه در کوتاهترین زمان ممکن به سرانجام برسد.
وی ادامه داد: طول این خط ریلی 32 کیلومتر است و نظر به اینکه در زمان جنگ تحمیلی مینهای زیادی در این محدوده وجود داشته است، عملیات مین روبی به طول 16 کیلومتر در قرائن راه آهن، برعهده طرف ایرانی است.
وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: علاوه بر این ساخت یک پل در محدوده اروندرود نیز بر عهده طرف ایرانی است که ما تجهیز اولیه را انجام دادهایم و شرکتهای مرتبط تعیین شدهاند.
وی افزود: این کاربا دستور معاون اول رئیس جمهور و نخستوزیر عراق آغاز شده و عملیات ریلگذاری از منطقه صفر مرزی شلمچه استارت خورده است تا زائرین عزیز مسیر جدیدی را از منطقه شلمچه به بصره و پس از آن به سمت نجف و کربلا شاهد باشند.
وزیر راه و شهرسازی با اظهار امیدواری به جنبههای گردشگری این پروژه مهم تصریح کرد: تکمیل راهآهن شلمچه به بصره علاوه بر اینکه موجب جهش تبادلات تجاری و بازرگانی دو کشور ایران و عراق میشود، موجب دسترسی سایر کشورهای واقع در شرق جهان از خطوط ریلی ایران به نیمه غربی و کشورهای حوزه مدیترانه خواهد شد.
مدیریت بازگشت زائران با نزدیک شدن به اربعین حسینی
وزیر وزیر راه و شهرسازی در پی حضور در مرز شلمچه با اشاره به افزایش حجم ورودی زائران به مرزهای ایران طی روزهای آتی، 814 هزار نفر خروجی و 350 هزار نفر ورودی را تا کنون در مرز شلمچه اعلام کرد.
مهرداد بذرپاش در جریان بازدید از مرز شلمچه گفت: مقرر شده طی یک فراخوان همه اتوبوسها از سراسر کشور به پایانهها بویژه پایانههای شلوغ مهران و شلمچه گسیل شوند تا زائران گرامی به موطن خود برسند.
بذرپاش افزود: مانند عملیات رفت که نهضت خوبی اتفاق افتاد و بسیاری از هموطنان با نذر زائر با اتومبیل شخصی زوار را انتقال دادند، در مسیر برگشت نیز با تداوم این سنت حسنه میتوانند زائران را نه لزومأ به مقصد مشترک بلکه به نزدیکترین نقطه موطن زائر برسانند که این نهضت در عملیات برگشت میتواند به ما کمک کند و از بار ترددها بکاهد. وزیر راه و شهرسازی با ارائه آمار جابه جایی زائران در مرز شلمچه اظهار کرد: تا کنون 814 هزار نفر خروجی و 350 هزار نفر ورودی در شلمچه داشتهایم. همچنین حجم ورودی به مرزهای ایران افزایش پیدا کرده و برآورد میشود طی روزهای آتی نیز این موج ادامه داشته باشد.
وی ادامه داد: در این راستا بخش زیادی از توان همکاران من در سازمان راهداری به مدیریت بازگشت زائران اختصاص پیدا کرده است. وزیر راه و شهرسازی به همراه محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور عازم خوزستان شد تا علاوه بر حضور در مرز شلمچه و نظارت بر روند تردد زائران اربعین، پروژه راهآهن شلمچه_بصره را نیز پس از دو دهه انتظار به ثمر برساند.
انتقال اتوبوسها از سراسر کشور به پایانههای مرزی
وزیر راه و شهرسازی از انتقال اتوبوسها از سراسر کشور به پایانههای مرزی خبر داد و از تاکسیهای اینترنتی نیز خواست سفر خود را به پایانهها و انتقال زوار اختصاص دهند.
وی با حضور در مرز شلمچه گفت: یکی از مهمترین و راهبردیترین پایانههای مرزی ما به کشور عراق، شلمچه است که هماکنون موج برگشت آغاز شده است و طی چند روز آینده نیز این موج افزایش مییابد. بذرپاش افزود: همه تمهیدات همکاران من به مدیریت حمل و نقل برای موج بازگشت معطوف شده است که زائران بدون معطلی به موطن خود برسند. وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: از هموطنان تقاضا میشود مانند عملیات رفت که در قالب نذر سفر، دیگر زائران را جابه جا کردند، در عملیات برگشت نیز زائران را در طول مسیر خود به نزدیکترین مقصد زائر را برسانند که از بار حمل و نقل عمومی کاسته شود.