3 اقدام موفق دولت برای تأمین و عرضه ارز اربعین امسال
در اربعین سال‌جاری، بانک مرکزی توانست با وجود افزایش تقاضای ارز، نرخ ارز را مدیریت کند، از سوی دیگر تخصیص ارز زیارتی به صورت دینار به جای دلار و عرضه ارز اربعین توسط ۶ بانک کشور در قالب ۱۷۹۰ شعبه شهری و روستایی، موجب شد زوار اربعین در تأمین ارز دینار با چالش مواجه نباشند.
به گزارش خبرگزاری فارس، دولت سیزدهم نشان داده در بخش‌های مختلف مدیریت اجرایی کشور الگوی مناسب و جدیدی را ایجاد کرده است. یکی از مواردی که می‌توان در تحول مدیریتی در کشور به آن اشاره کرد، مدیریت مناسب و متفاوت در برگزاری راهپیمایی عظیم اربعین حسینی است، به اذعان بسیاری از زائرانی که به زیارت امام حسین(ع) در سال‌های گذشته و امسال رفته‌اند، تغییر شیوه مدیریت در اربعین امسال کاملاً محسوس بود. تسهیلاتی که دولت سیزدهم به‌طور مستقیم و غیرمستقیم برای راهپیمایی اربعین حسینی امسال تأمین کرد، توانست رضایت زائران را جلب کند، یکی از موضوعاتی که هر سال مشکلات فراوانی را برای زائران حسینی ایجاد می‌کرد، مسأله تأمین ارز بود. در زمینه تأمین ارز، هرسال دولت و زائران با مشکلات زیادی مواجه بودند که در نهایت به تعداد کمی از افراد ارز تخصیص داده می‌شد، شیوه اخذ ارز نیز هر سال انتقادات فراوانی را برای زائران ایجاد می‌کرد.
تفاوت پرداخت ارز اربعین در دولت سیزدهم در قیاس با دولت گذشته
فروش ارز اربعین امسال با سال گذشته تفاوت‌هایی داشت به‌طوری که سال گذشته هر زائر با ارائه کارت ملی و ثبت‌نام در سامانه سماح، چیزی حدود ۱۰۰ دلار و یا معادل آن ۱۵۰ هزار دینار عراقی به نرخ مبادله‌ای ارز دریافت می‌کرد رقمی که امسال با افزایش ۵۰ هزار دیناری همراه شده بود.
هنوز نبود مدیریت ارزی برای سفرهای اربعین در دولت گذشته و تصاویر تأسف‌بار نحوه ارائه ارز به زوار امام حسین(ع) در کشور عراق، در دولت گذشته از اذهان مردم پاک نشده است، اما شیوه تخصیص ارز اربعین در سال گذشته و امسال تغییرات شگرفی داشته است که بررسی آماری نیز مؤید این موضوع است. بسیاری از کارشناسان پرداخت دلار و یورو به زائران اربعین را یک سیاست اشتباه در زمان تحریم‌ها می‌دانستند. اما بانک مرکزی در آن دوره بی‌اعتنا به انتقادات، کار خود را می‌کرد و منابع ارزی کشور را به قیمت ناچیز در اختیار سوداگران قرار می‌داد.
ابتکار عمل دولت در جایگزینی دینار به جای دلار
نکته مهمی که بسیاری از زائران و کارشناسان اقتصادی از آن تقدیر کرده‌اند ماجرای تخصیص ارز زیارتی به صورت دینار بود، سهمیه ارز اربعین در سال 1402 نسبت به سال 1401 حدود 33 درصد افزایش یافت، زائران برای دریافت سهمیه ارز اربعین باید در سامانه سماح ثبت‌نام می‌کردند، اما با بالا رفتن تقاضا در سال‌جاری حتی می‌توانستند بدون کد زائر، ارز اربعین بگیرند. جایگزینی دینار به جای دلار برای سفر به عراق از جمله تجربه‌های موفق دولت و بانک مرکزی بود که بسیاری از آن راضی بودند، موضوعی که هم به چالش بانک مرکزی برای تأمین ارز این سفر پایان داد و هم زوار کربلا نیز از آن راضی بودند.
تقاضای ارز اربعین امسال نرخ دلار را افزایش نداد
جالب اینکه همواره این نگرانی وجود داشت که با آغاز سفر هموطنان به کشور عراق در ایام محرم و اربعین، با توجه به تقاضا برای خرید ارز، نرخ دلار با افزایش مواجه شود، اما امسال با این ابتکار عمل دولت، نرخ ارز تغییر محسوسی نداشت و این نگرانی رفع شد.
رشد چهار برابری پرداخت ارز اربعین به زوار
آن‌گونه که بانک مرکزی اعلام کرده است، در بازه زمانی 26 مرداد تا 14 شهریور، یک میلیون و ۸۰ هزار نفر زائر ارز اربعین را دریافت کردند که نسبت به سال گذشته، چهار برابر بیشتر بوده است؛ رقمی حدود 216 میلیارد دینار عراق که بدون فشار به بازار آزاد و تغییر قابل توجه نرخ دلار و سایر ارزها، نیاز ارزی زائران اربعین را تأمین کرد و توانست دلار را از سبد زائران کربلا حذف و دینار را جایگزین آن کند.
پرداخت ارز اربعین تجربه عملی دلارزدایی
در همین زمینه رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید: خدمات ارز اربعین در سال‌جاری با چند تفاوت اساسی با سال‌های قبل توسط شبکه بانکی کشور انجام گرفت. امسال برای نخستین بار، مراحل دریافت ارز اربعین، ساده‌تر شد و تلاش کردیم سهم بیشتری از خدمات توسط سامانه‌های غیرحضوری صورت پذیرد. محمدرضا فرزین تصریح کرد: در طول ایام اربعین حسینی نیز همگان شاهد بودند که این اقدام هوشمندانه موجب کاهش نرخ دینار در بازار غیررسمی شد، الگوی به‌کار گرفته شده که خوشبختانه مورد رضایت زوار اربعین حسینی و مقامات مختلف کشور نیز قرار گرفت را می‌توان برای سایر کشورهای منطقه نیز بکار برد. وی افزود: در حال حاضر معاملات کالایی کشورمان با سایر کشورها عموماً با ارزهای یورو، درهم، یوان، روبل، روپیه و دینار صورت می‌پذیرد، ولی در خصوص معاملات سیاحتی و غیرتجاری، همچنان ارزهای غالب یورو و دلار است که تجربه عملی حذف دلار از مبادلات غیرتجاری و سیاحتی در ایام اربعین امسال برای اولین‌بار در کشور اتفاق افتاد. بر این اساس تعمیم تجربه رضایت‌بخش استفاده از ارز محلی در اربعین حسینی امسال به سایر کشورهای منطقه، موضوعی است که در حال بررسی کارشناسی و برنامه‌ریزی عملیاتی است و ان‌شاءالله بزودی شاهد اجرای آن خواهید بود.
دو اقدام موفق بانک مرکزی در اربعین امسال
محمد بیات، کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، درباره تجربه موفق پرداخت ارز اربعین به زائران گفت: دولت در یک ماه گذشته چند تجربه موفق در زمینه تأمین ارز داشت که بررسی هریک می‌تواند چراغ راه سیاست‌گذاری‌های بعدی دولت و بانک مرکزی باشد. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اولین تجربه موفق به برنامه‌ریزی درست دولت در زمینه حذف ارزهای غیرملی بازمی‌گردد، حذف دلار و یورو توانست به مدیریت بازار ارز کمک قابل توجهی کند. وی افزود: با این اقدام دولت دلالانی که منتظر ایجاد نوسان در بازار ارز بودند، ناکام شدند، این موضوع را می‌توان در نوسان کم و بعضاً کاهش قیمت دلار در بازار غیررسمی طی یک ماه گذشته نیز مشاهده کرد.
بیات تأکید کرد: کاهش نرخ دینار عراق دومین تجربه موفق بانک مرکزی در یک ماه گذشته بود، بررسی نرخ دینار نشان می‌دهد از ابتدای محرم امسال و با افزایش سفرها به عراق، نرخ دینار در بازار آزاد تا 39 هزار تومان برای هر 1000 دینار عراق نیز افزایش یافت. اما با برنامه بانک مرکزی و عرضه گسترده ارز در شعب مختلف بانک‌ها در سراسر کشور، این نرخ تعدیل شد و تا 34 هزار تومان نیز کاهش یافت.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: این دو تجربه موفق نشان می‌دهد، بانک مرکزی در صورتی که دستش برای مدیریت بازار ارز باز باشد می‌تواند روندهای ناقصی که دلالان و سوداگران در حال سوءاستفاده از آن و افزایش نرخ ارز هستند را شناسایی و به‌طور کامل برطرف کند.
بنابراین گزارش، عرضه ارز اربعین امسال توسط ۶ بانک کشور در قالب ۱۷۹۰ شعبه شهری و روستایی انجام شده است که در مقایسه با سال‌های گذشته تفاوت مشهودی داشته است.