«ایران اقتصادی» از جزئیات شاخص‌های اشتغال گزارش می دهد
کاهش بیکاری و افزایش اشتغال در بهار 1402
مازیار شریف‌کیان
روزنامه نگار
ارزیابیها نشان میدهند در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته، از 22 میلیون مردی که در جمعیت فعال قرار داشتهاند، 90 درصد از آنها مشغول به کار بودهاند. به عبارتی تعداد مردانی که در بهار امسال شغل داشتهاند، 20 میلیون نفر بوده است.
بررسی دادههای مرکز آمار از بازار کار در بهار امسال نشان میدهد که جمعیت مردان شاغل از جمعیت فعال مثل سال 1401، با افزایش مواجه شده است. به معنای دیگر روند پایداری اشتغال در مردان که در سال 1401 آغاز شده در بهار امسال نیز تداوم داشته است.
در بهار امسال، نرخ بیکاری به 8.2 درصد رسید که نسبت به بهار سال گذشته و در دو دهه اخیر بیسابقه بوده است. از طرفی در این بازه زمانی، نرخ مشارکت اقتصادی یا همان نرخی که نشان میدهد، چه تعداد افراد شاغل یا تمایل به کار دارند، با رشد مواجه شده و به 41.2 درصد رسید.
بر پایه این دادههای مرکز آمار ایران در فصل بهار امسال از وضعیت بازار کار، فضای کسب و کار بهبود یافته و همین امر بر کاهش نرخ بیکاری و تمایل نیروی انسانی برای ورود به بازار کار افزایش یافته است. اشتغال زنان و مردان نیز با افزایش مواجه شده است.
وضعیت اشتغال مردان
بررسی ها نشان میدهند که ماندگاری اشتغال در مردان که در زمستان سال گذشته، حدود 90 درصد بوده، در بهار امسال نیز تداوم داشته و در این بهار، از تعداد 22 میلیون مردی که در جمعیت فعال قرار داشتهاند، بیش از 90 درصد یعنی 20 میلیون نفر مشغول به کار بودهاند.
این موضوع بیانگر این است که تقاضای بازار کار برای مردان بیشتر شده و بستر لازم برای ورود این گروه جنسی به کسب و کارها فراهم شده است. نشان به آن نشان که در این دو سال اخیر فضای اشتغال صنعتی بهبود یافته و از طرفی نیروی ماهر با افزایش مراکز مهارت آموزی نیز رشد یافته است.
یافته ها از دادههای مرکز آمار نشان میدهد که نرخ مشارکت مردان در بهار سال گذشته 68 درصد بوده که این میزان با افزایش 0.3 درصد به 68.3 درصد رسیده است. به عبارتی از مجموع 32 میلیون مردی که در سن کار قرار داشتهاند، در بهار امسال، 20 میلیون نفر از آنها دارای شغل بودهاند. این میزان سهم 62.5 درصدی را به خود اختصاص داده است. به عبارتی 62.5 درصد از کل مردان در سن کار، (جمعیت 15 ساله و بیشتر) برایشان شغل فراهم شده است.
وضعیت اشتغال زنان
در همین بازه زمانی زنان نیز با رشد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری و افزایش نرخ مشارکت اقتصادی مواجه شدهاند.
دادههای مرکز آمار نشان میدهد که در بهار امسال نسبت به سه ماهه اول سال گذشته، مشارکت اقتصادی زنان با افزایش 0.3 درصد به 14.1 درصد رسیده است. بهار سال گذشته این نرخ در ایستگاه 13.8 درصد بود.
در بهار امسال، 4 میلیون و 500 هزار زن در گروه جمعیت فعال قرار داشتهاند، یعنی این تعداد یا شاغل بوده یا به یافتن کار تمایل داشتهاند. از این تعداد، 3 میلیون و 200 هزار نفر از آنها شاغل شدهاند. یعنی 71 درصد از زنان در گروه جمعیت فعال شاغل شدهاند.
سه شاخص «نرخ اشتغال»، «نرخ بیکاری» و «نرخ مشارکت» میتوانند تصویری کلی از وضعیت نیروی کار در کشور ارائه دهند. نرخ اشتغال از نسبت جمعیت شاغل بر کل جمعیت در سن کار (15 سال و بیشتر) به دست میآید و نشاندهنده درصدی از افراد در سن کار است که در زمان آمارگیری مشغول به کار بودهاند. برای محاسبه نرخ بیکاری، جمعیت افراد بیکار را بر جمعیت فعال اقتصادی تقسیم میکنند. به طور خلاصه، در تعاریف مرکز آمار فردی بیکار محسوب میشود که در زمان آمارگیری فاقد کار بوده و از سه هفته قبل از آن در جستوجوی کار باشد و یا حتی در صورت نداشتن شغل، متمایل به کارکردن باشد؛ به طوری که اگر شغل مناسبی برای او پیدا شود مشغول به کار میشود. نرخ مشارکت، نسبت جمعیت فعال (جمع شاغلین و بیکاران) از کل جمعیت در سن کار است. این نسبت نشانگر درصدی از افراد در سن کار است که یا شاغلاند و یا به دنبال کار میگردند.
نرخ بیکاری مردان در بهار سال گذشته و بهار امسال زیر 10 درصد بوده اما نرخ بیکاری زنان در این بازه زمانی بالاتر از 14 درصد بوده است. به عبارت دیگر، نرخ بیکاری مردان از 7.8 درصد در بهار سال 1401 به 6.8 درصد در بهار سال 1402 رسیده است. در حالی که نرخ بیکاری زنان از 16.1 درصد در بهار سال گذشته تا رقم 14.8 درصد در بهار امسال کاهش یافته است.