۲۸ میلیارد دلار ارزش ذخایراکتشافات معادن
اگرچه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) پیشتر راهبر و تسهیل‌گر تولید و توسعه فلزات پایه و سرمایه‌گذاری‌ها بوده و پس از آن، تقویت همکاری با بخش خصوصی، تنوع‌بخشی در تأمین مالی و توسعه زیرساخت‌ها را الگو قرار داد اما در افق جدید؛ این راهبری تمرکز ویژه‌ای روی «دانش و بهره‌گیری از فناوری روز» دارد به گونه‌ای که افزایش بهره‌وری، ارتقای رقابت‌پذیری، توسعه ساخت داخل و کمک به استقلال اقتصادی کشور را به همراه داشته باشد و این همان نقشه استراتژیک ایمیدرو در افق جدید است.
فعالسازی پس از ۱۴سال وقفه
مجموع سرمایه‌گذاری‌های محقق شده از ابتدای فعالیت ایمیدرو تا پایان سال ۱۴۰۱ (در بازه۲۰ ساله) به ۲۲,۲ میلیارد دلار رسیده که شامل راه‌اندازی ۲۰۲ طرح بود. از این رقم، ۲۵۶میلیون دلار سرمایه‌گذاری برای تکمیل طرح‌ها در سال گذشته (با اشتغال حدود ۸۸۰ نفری) محقق شد. در برنامه امسال راه‌اندازی سه طرح فولادسازی سفید دشت، نی‌ریز، قائنات همراه با فعالسازی معدن زغالسنگ پروده ۴ (پس از ۱۴ سال وقفه) از محل فاینانس، راهبری بازسازی خط تولید فولاد میبد با سرمایه‌گذاری چادرملو و البته ابَر پروژه کنسانتره روی معدن مهدی‌آباد، مد نظر قرار دارد.
صادرات ۲,۴ برابر واردات
طی سال منتهی به اسفند ۱۴۰۱ ارزش واردات محصولات معدنی و صنایع معدنی به ۵,۱ میلیارد دلار رسید. در سال قبل تناژ واردات به ۴.۶ میلیون تن رسیده بود. این در حالی است که در سال گذشته ارزش صدور تولیدات این بخش به ۱۲.۳ میلیارد دلار عبور کرد که ۲.۴ برابر رقم واردات محسوب می‌شود. تناژ صادراتی محصولات معدنی و صنایع معدنی به بیش از ۴۸ میلیون تن رسید.
سرمایه‌گذاری ۷۵ هزار میلیاردی
سیاست توجه به مناطق کم برخوردار در اقدامات و برنامه‌های مختلف ایمیدرو شامل اکتشاف، راه‌اندازی طرح‌ها، توسعه زیرساخت‌ها و غیره جای داشته است. ارزش پروژه‌های تعریف شده در این مناطق به ۷۵ هزار میلیارد تومان می‌رسد و شامل استان‌هایی از جمله سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، خراسان شمالی، فارس، کردستان و همدان می‌شود.
هوشمندسازی صنایع معدنی
ایمیدرو، با توجه به تغییرات تکنولوژی و نیازهایی که در بخش معدن و صنایع معدنی ایجاد شده، تدوین و نهایی‌سازی سند استراتژی ورود به نسل چهارم تکنولوژی؛ با محوریت تحول دیجیتال و هوشمندسازی معدن و صنایع معدنی را با ۱۸ راهبرد کلید زده است. در این سند، توسعه سرمایه انسانی و مهارت‌افزایی، نوآوری، فناوری و زیرساخت، حکمرانی هوشمند، امنیت فراگیر و سرمایه‌گذاری و مشوق‌های مالی، در سه بخش دولت، ایمیدرو و شرکت‌ها پیاده‌سازی می‌شوند.
تمرکز بر توسعه فناوری
اقدامات عمده ایمیدرو در توسعه فناوری شامل بومی‌سازی کامل خط تولید هیدرات‌های ویژه و راه‌اندازی آن در سال جاری، همکاری با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و تهیه فهرست اولویت‌های فناورانه، مشارکت در سرمایه‌گذاری تولید سوخت جامد از لاستیک و پلاستیک (به عنوان کمک ذوب در کوره‌های صنایع معدنی)، عقد قرارداد با سه شرکت دانش بنیان با هدف تولید ممبران شیرین‌سازی آب، جذب و ذخیره‌سازی گاز CO2 کارخانه‌های احیای مستقیم و همچنین دستگاه شبیه‌ساز دامپتراک است.
تولید بوهمیت
در راستای ورود به حوزه‌های جدید دانش، تولید بوهمیت از نفلین سینیت در مرکز تحقیقات آذرشهر بومی‌سازی و ثبت اختراع شده است. این ماده ارزشمند، پایه تولید انواع کاتالیست‌ها و جاذب پایه آلومینایی است. علاوه بر این، راه‌اندازی واحد نیمه صنعتی ساخت پایه و کاتالیست نفتا اکسترود (HSD)، در سال گذشته (از مرحله طراحی، تأمین تجهیزات، ساخت و نصب) با استفاده از مواد اولیه سنگ آهک و سنگ نفلین از معادن استان آذربایجان شرقی در مرکز آذرشهر انجام و محصول آن تولید شد.
راه‌اندازی سامانه جامع بومی‌سازی
یکی از اقدامات مشترک ایمیدرو و انجمن فولاد در حوزه بومی‌سازی و کاهش ارزبری، فعالسازی سامانه جامع بومی‌سازی زنجیره فولاد و بارگذاری ۲۶ هزار قلم کالای بومی شده، است. همچنین شبکه‌سازی هدفمند در کسب و کارها، تجمیع و یکپارچه‌سازی نیازمندی‌ها و توانمندی‌ها، ۱,۷ میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی حاصل بومی‌سازی طی ۳ سال گذشته و برنامه‌ریزی برای توسعه سامانه مرتبط با بومی‌سازی سایر مواد معدنی، ازجمله اقدامات ایمیدرو در توسعه بومی‌سازی و دانش به شمار می‌آیند.
فراهم ساختن بستر جذب سرمایه‌گذاری
ایمیدرو براساس یکی از استراتژی‌های پنج گانه خود تحت عنوان اتصال به زنجیره جهانی اکتشاف، استخراج و فرآوری معادن و صنایع معدنی، برنامه‌هایی همچون کشف منابع معدنی متنوع جدید، فراهم ساختن بستر مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، سرمایه‌گذاری اکتشافی در مناطق محروم و دارای پتانسیل معدنی، ایجاد اقتصاد چندمحصولی و کشف فلزات استراتژیک و تأمین خوراک مورد نیاز صنایع را دنبال می‌کند. از سال ۹۲ تا سال ۱۴۰۰، ۸۱ پهنه اکتشافی به مساحت کل ۴۸۹ هزار و ۴۶۳ کیلومتر مربع به ایمیدرو و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران واگذار شد که اکنون کمتر از ۷۲ هزار کیلومترمربع در اختیار این سازمان (و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی) است و مابقی آزادسازی شده‌اند. این سازمان در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۲ هزار و ۲۵۰ میلیارد ریال در حوزه اکتشاف سرمایه‌گذاری کرد. نتایج مطالعات اکتشافی سال‌های گذشته به دریافت ۱۶۶ پروانه اکتشافی و ثبت ۵۱۱ محدوده امیدبخش منجر شد. ارزش ذخایر برجای اکتشافات انجام شده نیز طی سال‌های ۹۲ تا ۱۴۰۱، حدود ۲۸,۸ میلیارد دلار است.
طرح مواد معدنی حیاتی و راهبردی
ایمیدرو با توجه به نیاز صنایع کشور به مواد معدنی حیاتی و راهبردی و با هدف توسعه زنجیره تأمین این نوع مواد معدنی، از سال ۱۴۰۰ اقدام به برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت هدفمند در حوزه مذکور کرد. براین‌اساس، ۲ برنامه کوتاه مدت و بلندمدت برای دستیابی به اهداف تعریف شد. برنامه کوتاه مدت شامل تدوین نقشه راه مواد معدنی حیاتی و راهبردی با تمرکز بر نیاز صنایع داخلی، ارزیابی و رصد بازار داخلی و تولید داده‌های معتبر برای تصمیم‌سازی و اجرای برنامه بلندمدت بود و در سال ۱۴۰۱ اجرایی شد. برنامه بلندمدت نیز در سال جاری آغاز شده و هدف اصلی آن، توسعه فعالیت‌های اجرایی ایمیدرو در زمینه اکتشاف و استحصال مواد معدنی حیاتی از جمله آهن، مس، طلا، کبالت، لیتیوم، بوکسیت، بیتومن، زغالسنگ، مولیبدن و غیره، توانمندسازی بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان برای ورود به زنجیره تأمین و آگاهی‌بخشی و ایجاد شبکه ارتباطی برای فعالیت در حوزه مذکور است.